از داده تا توسعه؛ آمار در خدمت تصمیم‌سازی‌ هوشمند

ایرنا/ بیرجند- ایرنا- در جهان امروز که تصمیم‌گیری‌های کلان بدون تکیه بر داده و آمار ممکن نیست، خراسان جنوبی با بهره‌گیری از نظام آماری دقیق و برنامه‌ریزی مبتنی بر واقعیت‌ها، گام‌های مؤثری در مسیر توسعه برداشته است؛ مسیری که آمار را از یک ابزار به موتور محرک پیشرفت تبدیل کرده است.

به گزارش ایرنا سیر تحولات جهانی و سرعت شگفت‌انگیز دگرگونی در حوزه‌های مختلف علمی و فنی، نشان می‌دهد بشر وارد فصل تازه‌ای از زندگی شده است؛ مرحله‌ای که در آن، کشورهای در حال توسعه با بسیج همه امکانات و مدیریت بهینه ظرفیت‌ها، می‌کوشند حتی به اندازه‌ی کسری از ثانیه در عرصه پیشرفت‌های علمی و فنی از رقبا پیشی گیرند. در این مسیر، رفاه، آسایش و امنیت شهروندان به طور مستقیم با دقت داده‌ها و سیاستگذاری‌های مبتنی بر آمار ارتباط دارد.

---

بازار

---

کارشناسان توسعه بر این باورند که میزان پیشرفت هر منطقه، ارتباط مستقیمی با کیفیت داده‌ها و اطلاعات تولیدشده در آن دارد. هرچه آمار دقیق‌تر، به‌روزتر و شفاف‌تر باشد، تصمیم‌سازی‌ها به واقعیت نزدیک‌تر و نتایج برنامه‌ها اثربخش‌تر خواهد بود.

در این میان، سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها به‌عنوان نهادهای رسمی و مرجع تولید آمار، نقشی کلیدی در پایه‌گذاری برنامه‌های توسعه دارند. این سازمان‌ها موظف‌اند داده‌های حاصل از سرشماری‌ها و طرح‌های آماری را با شفافیت، صداقت و بر پایه‌ی علمی‌ترین روش‌ها در اختیار دستگاه‌های اجرایی و تصمیم‌ساز کشور قرار دهند؛ داده‌هایی که بازتاب‌دهنده واقعیت جامعه‌اند و زیربنای هر سیاست‌گذاری مؤثر به شمار می‌آیند.

سایه کیفیت آمار بر توسعه یافتگی

بر همین اساس رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی گفت:آمار قابل اتکا، زیربنای همه برنامه‌ریزی‌هاست. اطلاعات آماری از سیاستگذاری و تعیین اهداف کلان گرفته تا تدوین خط‌مشی‌ها، نقش اساسی در تصمیم‌سازی دارند و بسیاری از کارشناسان میزان توسعه‌یافتگی مناطق مختلف را با حجم و کیفیت آمار و اطلاعات تولیدشده مرتبط می‌دانند.

علی بهدانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود:سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در استان‌ها، به‌عنوان مراکز اصلی تولید و تحلیل آمار، وظیفه دارند اطلاعات دقیق و به‌روز را از سرشماری‌ها و طرح‌های آماری گردآوری و بدون هیچ‌گونه دخل و تصرف در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهند.

وی یادآور شد: بدیهی است که این سازمان تنها تولیدکننده داده است و نقشی در خوشایندی یا ناخوشایندی نتایج برای دستگاه‌های مختلف ندارد اما آنچه اهمیت دارد، صداقت در بیان واقعیت‌ها و اتکای سیاست‌ها به داده‌های درست است.

در استانی مانند خراسان جنوبی که دارای ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه فراوان است، داده‌های به‌دست‌آمده از سرشماری‌ها و مطالعات آماری می‌توانند ظرفیت‌ها، استعدادها، کاستی‌ها و نیازهای سرمایه‌گذاری را به‌درستی مشخص کنند

رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان جنوبی با اشاره به اهمیت پیوند میان آمار و توسعه گفت:این سازمان علاوه بر تولید داده، با تدوین اسناد و ارائه برنامه‌های دقیق و توسعه‌محور، بستر کاربردی شدن آمار را فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: در استانی مانند خراسان جنوبی که دارای ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه فراوان است، داده‌های به‌دست‌آمده از سرشماری‌ها و مطالعات آماری می‌توانند ظرفیت‌ها، استعدادها، کاستی‌ها و نیازهای سرمایه‌گذاری را به‌درستی مشخص کنند و کار تصمیم‌سازان را برای برنامه‌ریزی و مدیران را برای مدیریت مطلوب آسان‌تر سازند.

بهدانی تأکید کرد:استان ما که در مسیر حرکت‌های توسعه‌محور قرار گرفته، بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه ویژه و بنیادی به علم آمار و دقت در بهره‌گیری از داده‌های برنامه‌ریزی است.

وی یادآور شد: در سال‌های اخیر، توجه به آمار و اطلاعات و برنامه‌ریزی، جانی دوباره یافته و نتایج آن امروز در قالب پروژه‌ها و برنامه‌های اجرایی استان قابل مشاهده است.

نقش داده‌ها در سیاست‌گذاری

در همین زمینه، عضو انجمن اقتصاد ایران نیز با اشاره به نقش محوری داده‌های آماری در تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی گفت:داده‌های آماری، پایه سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد هستند. شاخص‌هایی مانند نرخ تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی (GDP) و تراز تجاری، تصویری دقیق از وضعیت اقتصاد ارائه می‌دهند و به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی امکان می‌دهند تا روند آینده را پیش‌بینی، ریسک‌ها را مدیریت و اثر سیاست‌ها را ارزیابی کنند از همین رو بدون این داده‌ها، تصمیم‌گیری‌ها به حدس و گمان محدود می‌شود، اما با دقت و به‌موقع بودن آن‌ها، اقتصادها در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر و مسیر رشدشان پایدارتر می‌شود.

مهدیه ضیاییان، درباره چالش‌های موجود در نظام آماری افزود:دسترسی به آمار دقیق با مشکلاتی مانند کمبود منابع مالی و انسانی در نهادهای آماری، فرسودگی سیستم‌ها و ضعف در روش‌شناسی مواجه است؛ از سوی دیگر، وابستگی بیش از حد به داده‌های سنتی و عدم ادغام داده‌های دیجیتال جدید، پیش‌بینی‌ها را از واقعیت دور می‌کند لذا برای غلبه بر این چالش‌ها، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و استانداردهای بین‌المللی ضروری است تا سیاست‌ها بر پایه داده‌های معتبر بنا شوند.

وی با اشاره به وضعیت آماری موجود ادامه داد:آمارهای ناقص یا متناقض، به‌ویژه اختلاف میان بانک مرکزی و مرکز آمار، می‌تواند سیاست‌های اقتصادی را به انحراف بکشاند. برای مثال، اختلاف در نرخ رشد اقتصادی و مغایرت آن با داده‌های گمرکی در بخش کشاورزی، سبب شده تصمیم‌گیران به سمت سیاست‌های انبساطی نادرست سوق داده شوند که پیامد آن تشدید تورم و کاهش اعتماد عمومی است.

این استاد دانشگاه افزود:نبود هماهنگی آماری، موجب می‌شود سیاست‌های پولی و مالی از واقعیت فاصله بگیرند و در نتیجه چرخه تورم و رکود تداوم یابد. آمار شفاف و دقیق، شرط لازم برای توسعه پایدار است، زیرا اطلاعات ناقص منجر به تخصیص ناکارآمد منابع و تصمیم‌گیری‌های اشتباه می‌شود.

در پروژه‌های شهری، آمار جمعیتی و مهاجرتی به مدیران کمک می‌کند تا زیرساخت‌ها را بهینه‌سازی کنند و توزیع بودجه برای مدارس و بیمارستان‌ها بر اساس داده‌های واقعی صورت گیرد

عضو انجمن اقتصاد ایران با اشاره به نقش آمار در طرح‌های توسعه و برنامه‌ریزی شهری گفت:در پروژه‌های شهری، آمار جمعیتی و مهاجرتی به مدیران کمک می‌کند تا زیرساخت‌ها را بهینه‌سازی کنند و توزیع بودجه برای مدارس و بیمارستان‌ها بر اساس داده‌های واقعی صورت گیرد.

وی ادامه داد:در سطح ملی نیز آمارهای اقتصادی و اجتماعی ابزار اصلی ارزیابی اهداف توسعه پایدار (SDG) هستند لذا تجربه کشورهایی مانند بنگلادش نشان می‌دهد که استفاده از نظرسنجی‌های آماری منظم، به کارآمدی و اثربخشی سیاست‌ها کمک می‌کند.

ضیائیان تصریح کرد:چالش اصلی در این مسیر، کیفیت داده‌هاست؛ اما با بهره‌گیری از مدل‌های اقتصادسنجی و ابزارهای تحلیلی نوین می‌توان ریسک‌ها را کاهش داد و پایه‌ای علمی برای تصمیم‌سازی‌های توسعه‌ای ایجاد کرد.

بر پایه دیدگاه کارشناسان و مدیران، مسیر توسعه خراسان جنوبی ، در گروی داده‌های دقیق، شفاف و به‌روز است. آمار نه‌تنها ابزاری برای سنجش واقعیت، بلکه زیربنایی برای تصمیم‌سازی‌های خردمندانه و آینده‌نگر بوده لذا تداوم نگاه داده‌محور در مدیریت استانی، می‌تواند چراغ راه توسعه پایدار در خراسان جنوبی باشد.

اول آبان ماه در تقویم کشور روز ملی آمار و برنامه ریزی نام گذاری شده است.