سنگ‌شکن‌ها و زوال بلوط؛ روایت یک تخریب تدریجی در زاگرس

ایسنا/ دانش‌آموخته دکترای محیط زیست نسبت به استقرار واحدهای سنگ‌شکن در مناطق جنگلی زاگرس هشدار داد و آن را عاملی جدی در تشدید روند تخریب این اکوسیستم حیاتی ذکر کرد.

محمد فیضی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: زاگرس با پوشش غالب بلوط و تنوع زیستی بالا، یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های ایران به‌شمار می‌رود که نقش کلیدی در تأمین منابع آب، حفظ خاک و تعادل اقلیمی غرب کشور دارد.

---

بازار

---

وی خاطرنشان کرد: استقرار واحدهای صنعتی مانند سنگ‌شکن‌ها در مناطق جنگلی زاگرس، علاوه بر تخریب مستقیم پوشش گیاهی، موجب آلودگی‌های گسترده، اختلال در تعادل طبیعی و تشدید بحران‌هایی نظیر خشکسالی، فرسایش خاک و کاهش منابع آبی می‌شود.

فیضی توضیح داد: در مناطقی مانند جنگل‌های بانکول ایلام، فعالیت سنگ‌شکن‌ها منجر به تخریب گسترده درختان بلوط و پوشش گیاهی شده و روند زوال جنگل‌ها را تسریع کرده است، این در حالی است که بازسازی چنین زیست‌بوم‌هایی بسیار دشوار و زمان‌بر است.

این دانش‌آموخته دکترای محیط زیست با اشاره به اثرات این فعالیت‌ها بر خاک و فرسایش تشریح کرد: حذف پوشش گیاهی در مناطق شیب‌دار زاگرس، فرسایش شدید خاک را به‌دنبال دارد و حاصلخیزی زمین‌های پایین‌دست را کاهش می‌دهد در نتیجه، خطر رانش زمین افزایش یافته و زمین‌های حاصلخیز به بیابان‌های غیرمولد تبدیل می‌شوند.

وی افزود: آلودگی هوا ناشی از گرد و غبار حاصل از خردایش سنگ، فتوسنتز گیاهان را مختل کرده و به خشکیدگی درختان بلوط دامن می‌زند. همچنین انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن، به گرم شدن محلی و کاهش ظرفیت جذب کربن جنگل‌ها منجر می‌شود.

فیضی با اشاره به آلودگی منابع آبی یادآور شد: رواناب‌های آلوده به فلزات سنگین و روغن‌های صنعتی، رودخانه‌ها و چشمه‌های زاگرس را آلوده کرده و کیفیت آب را برای کشاورزی و حیات آبی کاهش می‌دهد.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر، تخریب جنگل‌ها موجب کاهش ظرفیت نگهداری آب و افزایش خطر سیلاب‌های ناگهانی و خشکسالی‌های شدیدتر می‌شود.

مدرس محیط زیست دانشگاه‌های ایلام افزود: فعالیت‌های سنگ‌شکن، زیستگاه گونه‌های بومی مانند پرندگان، پستانداران و گیاهان دارویی را از بین می‌برد و با ایجاد آلودگی صوتی و ارتعاشی، زنجیره‌های غذایی را در این اکوسیستم حساس برهم می‌زند.

فیضی گفت: در شش دهه گذشته، زاگرس بیش از نیمی از پوشش جنگلی خود را از دست داده و استقرار واحدهای سنگ‌شکن، این روند را تسریع کرده است این تخریب‌ها نه‌تنها محیط زیست را تهدید می‌کند، بلکه معیشت جوامع محلی، کشاورزی و گردشگری منطقه را نیز با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد.

وی با تأکید بر لزوم مداخلات فوری و علمی پیشنهاد کرد: برای جلوگیری از ادامه این روند، انجام ارزیابی‌های دقیق زیست‌محیطی (EIA)، انتقال واحدهای صنعتی به خارج از محدوده جنگل‌ها، استفاده از فناوری‌های کم‌آلاینده و اعمال نظارت مستمر ضروری است.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: با وجود شواهد علمی و تجربیات جهانی، استقرار اولیه این واحدها در اکوسیستم شکننده زاگرس فاقد توجیه علمی و زیست‌محیطی بوده و این پرسش جدی را مطرح می‌کند که چرا نهادهای ناظر در ایفای نقش قانونی خود در صدور مجوزها کوتاهی کرده‌اند و چه عواملی در صدور مجوز برای چنین صنایع مخرب و ناسازگاری دخیل بوده‌اند؛ موضوعی که نیازمند بررسی و پاسخگویی شفاف از سوی مراجع ذی‌ربط است.

انتهای پیام