بازخوانی و احیای شاعران کمتر شناخته‌ شده فارسی در ایلام

ایسنا/ کتاب «حسرت خونابه‌کشان» شامل گزیده‌ای از اشعار شاعران کلاسیک و معاصر ایران است که با پژوهش دقیق و بازخوانی نسخه‌های قدیمی، توسط مهرزاد میرزایی و کلثوم صفایی‌پور گردآوری شد، در مراسم رونمایی این اثر در خانه کتاب ایلام، شاعران و منتقدان برجسته به اهمیت احیای شاعران کم‌تر شناخته‌شده و نقش گزیده‌نویسی در فهم عمیق شعر فارسی پرداختند.

 جلیل صفربیگی شاعر و نویسنده نام‌آشنای ایلامی امروز دوشنبه ۵ آبان در این مراسم ضمن قدردانی از تلاش‌های روح‌الله میرزایی در گردآوری مجموعه‌های گزیده شعر فارسی، بر دشواری و ارزشمندی این کار تأکید کرد و گفت:گزیده‌نویسی برخلاف ظاهر ساده‌اش، یکی از سخت‌ترین کارهای ادبی است. انتخاب از میان آثار شاعران کلاسیک نیازمند درک عمیق، شناخت تاریخی و ذوق هنری بالاست، چون انتخاب‌کننده باید بداند با چه نگاهی، از چه زاویه‌ای و با چه هدفی دست به گزینش می‌زند.

---

بازار

---

صفربیگی در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به تلاش‌های میرزایی در معرفی شعر فارسی و احیای شاعران کمتر شناخته‌شده افزود:در تاریخ هزارساله شعر فارسی، قله‌های بزرگی چون حافظ، سعدی و مولوی چنان درخشیده‌اند که بسیاری از شاعران برجسته دیگر در سایه مانده‌اند؛ شاعرانی چون وحشی بافقی، کمال‌الدین اسماعیل، مشتاق اصفهانی و بسیاری دیگر که گاه اشعارشان چیزی از بزرگان کم ندارد. کار ارزشمند میرزایی این است که با گزیده‌سازی دقیق، بخشی از این نام‌ها و آثار را دوباره به میدان شعر امروز بازگردانده است.

این شاعر پیشکسوت همچنین از میرزایی به‌عنوان فردی پرتلاش و دغدغه‌مند یاد کرد و گفت:روح‌الله میرزایی از تمام وقت خود گذشته و با عشق و وسواس، برای شعر و فرهنگ ایلام کار می‌کند. از زمانی که به خانه کتاب آمده، این فضا رونق و حیات تازه‌ای گرفته و به جرأت می‌توان گفت خانه کتاب ایلام امروز به یکی از کانون‌های فعال فرهنگی استان تبدیل شده است.

صفربیگی در ادامه سخنانش به بررسی محتوای کتاب پرداخت و درباره گزینش اشعار خاقانی گفت:خاقانی از دشوارترین شاعران زبان فارسی است؛ شاعری که در کنار پیچیدگی‌های زبانی، به علوم مختلفی چون فلسفه، طب، ریاضیات و منطق مسلط بود. گزینش اشعار او نیازمند دقت و وسواس خاصی است. با این حال، در این مجموعه، رباعی‌هایی از خاقانی انتخاب شده که لطافت و ظرافت خاصی دارند و از زمره آثار شاخص او محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه بسیاری از رباعیات منسوب به خاقانی در طول قرون دچار اشتباهات انتسابی شده‌اند، افزود:یکی از مشکلات تاریخی شعر فارسی، جابه‌جایی و اختلاط رباعیات شاعران است؛ زیرا در این قالب معمولاً تخلّص شاعر ذکر نمی‌شد. آقای میرزایی با آگاهی از این مسئله، رباعیات اصیل را گزینش کرده و این دقت علمی از نقاط قوت اثر است.

این شاعر برجسته ایلامی در پایان، کوتاه‌بودن حجم کتاب را از مزیت‌های آن دانست و گفت:در روزگار ما که حوصله مخاطب کمتر شده، گزیده‌های کم‌حجم می‌توانند بهترین راه آشنایی دوباره با شعر کلاسیک باشند. این کتاب در عین اختصار، لب‌لباب شعر فارسی را در خود دارد و می‌تواند راهی برای نزدیکی نسل امروز به ادبیات کهن باشد.

صفربیگی با تبریک به روح‌الله میرزایی، از او به‌عنوان یکی از چهره‌های مؤثر و زحمت‌کش شعر و ادبیات ایلام یاد کرد.

شکربیگی: کتاب «حسرت خونابه‌کشان» تلنگری برای بازشناسی شاعران مهجور فارسی است

در ادامه آیین رونمایی از کتاب «حسرت خونابه‌کشان» در خانه کتاب ایلام، حسین شکربیگی، شاعر و منتقد ادبی ایلامی، با بیان تجربه شخصی خود از مطالعه آثار قبلی روح‌الله میرزایی گفت:پیش از آمدن به این جلسه، بار دیگر کتاب قبلی آقای میرزایی را خواندم و متوجه شدم این آثار تنها مجموعه‌ای از گزیده‌ها نیستند، بلکه می‌توانند برای مخاطب نوعی کشف تازه از شعر فارسی به همراه داشته باشند. برای مثال، هنگام خواندن بخش مربوط به مشتاق اصفهانی ناخودآگاه به مقایسه‌ای میان غزل‌های او و سعدی رسیدم و از همین مسیر به درکی تازه از شیوه زبانی و اجرای شاعرانه سعدی دست یافتم.

او افزود:ما معمولاً شاعران بزرگ را می‌خوانیم و از آن‌ها لذت می‌بریم، اما کمتر به این فکر می‌کنیم که چرا و از کدام منظر فنی، این آثار برجسته‌اند. گزیده‌نویسی در واقع این فرصت را فراهم می‌کند تا مخاطب به جای مواجهه سطحی با شعر کلاسیک، در ساختار و زبان آن دقت کند و از راه مقایسه به عمق برسد.

شکربیگی در ادامه تأکید کرد که چنین کتاب‌هایی، برخلاف تصور برخی، صرفاً گردآوری ساده از سایت‌ها یا منابع آنلاین نیستند، بلکه نتیجه دقت و وسواس پژوهشگرانه‌اند:گاهی یک گزیده‌خوانی خوب می‌تواند برای ما حکم تلنگری داشته باشد؛ ما را با شاعرانی آشنا کند که حتی نام‌شان را نشنیده‌ایم. خود من با مطالعه این مجموعه برای نخستین بار با شاعرانی چون ملا قاسم مشهدی یا توت شیرازی آشنا شدم و دیدم چه دنیای پنهانی در شعر آن‌ها نهفته است. کتاب آقای میرزایی در واقع ما را به سفری در قلمرو ناشناخته‌های شعر فارسی دعوت می‌کند.

این منتقد ادبی با اشاره به ویژگی شخصیتی روح‌الله میرزایی گفت:مهرزاد میرزایی دیدی خاص به ادبیات دارد. او شعر را نه صرفاً از منظر لذت، بلکه از زاویه تحلیل و کشف می‌بیند. نکته‌سنجی‌هایش درباره نظامی گنجوی، شاهنامه و شاعران سبک عراقی و هندی برای من الهام‌بخش بوده است. همیشه به او گفته‌ام که این نگاه تحلیلی را در قالب مجموعه‌ای از مقالات منتشر کند، چون آنچه در گفت‌وگوهای شخصی از او می‌شنوم، بسیار ارزشمندتر از چیزی است که تاکنون منتشر کرده.

شکربیگی با اشاره به ظرفیت فکری میرزایی گفت:اگر روزی مجموعه یادداشت‌ها و مقالات تحلیلی او درباره شعر کلاسیک منتشر شود، ما با چهره دیگری از مهرزاد میرزایی روبه‌رو خواهیم شد؛ چهره‌ای که غواص دریای شعر فارسی است و می‌تواند مفاهیم پنهان ادبیات را برای نسل امروز آشکار کند.

او ضمن قدردانی از کلثوم صفایی‌پور، به‌عنوان همکار میرزایی در تدوین این مجموعه افزود:این همکاری نشان داد که کار گروهی در ادبیات هم می‌تواند به نتیجه‌ای ارزشمند منجر شود. امیدوارم این مسیر ادامه پیدا کند و شاهد انتشار آثار بیشتری از این دست باشیم.

مهرزاد میرزایی گزیده‌ای نوآورانه از شعر کلاسیک و معاصر را در «حسرت خونابه‌کشان» معرفی کرد

یوسف رستمی، شاعر و منتقد ایلامی در این مراسم با تقدیر از جایگاه جلیل صفربیگی، او را پل پیوند میان نسل‌های مختلف شاعران جوان با شعر ایران معرفی کرد و یادآور شد: حضور در محافل جلیل صفربیگی فرصتی است برای همه شاعران تا راه خود را در شعر و ادبیات پیدا کنند و از اخلاق، منش و تجربیات او بهره‌مند شوند.

رستمی درباره کتاب «حسرت خونابه‌کشان» اظهار کرد: گزیده‌ای که مهرزاد میرزایی و کلثوم صفایی‌پور تهیه کرده‌اند، برخلاف بسیاری از گزیده‌های رایج، شامل بهترین و شاخص‌ترین اشعار شاعران کلاسیک و معاصر است و تلاش شده است تا خواننده با مجموعه‌ای متفاوت و ارزشمند روبه‌رو شود.

وی همچنین به طراحی جلد و ویراستاری کتاب اشاره کرد و گفت: طراحی جلد ساده، دلنشین و هنری است و با رنگ و خوشنویسی جذاب، توجه خواننده را جلب می‌کند. البته برخی اشکالات تایپی جزئی وجود دارد که در چاپ‌های بعدی قابل رفع است.

رستمی در پایان خاطرنشان کرد: کتاب «حسرت خونابه‌کشان» فرصتی ارزشمند برای پژوهشگران و علاقه‌مندان ادبیات است تا بدون نیاز به مطالعه ده‌ها اثر، به گزیده‌ای جامع و منتخب از اشعار برجسته دسترسی داشته باشند و از تحلیل‌های انجام شده در آن بهره‌مند شوند.

کلثوم صفایی‌پور: «حسرت خونابه‌کشان» حاصل همکاری با مهرزاد میرزایی و پژوهشی دقیق است

کلثوم صفایی‌پور، نویسنده و همکار مهرزاد میرزایی در تهیه این کتاب، با بیان روند شکل‌گیری اثر گفت: ایده این مجموعه از چند سال پیش و در جلسات شعرخوانی خانه کتاب شکل گرفت. با همراهی آقای میرزایی با شاعران متنوع و شاخص آشنا شدیم و تصمیم گرفتیم گزیده‌ای از بهترین آثار آن‌ها را گردآوری کنیم. نقش من در این پروژه بازنویسی و تایپ نسخه‌های قدیمی و خطی بود که تاکنون در هیچ کتابخانه‌ای موجود نبوده است.

او افزود: این کتاب، نوری در درون خود دارد که همان روحی است که در شعر شاعران شاخص هزارساله می‌بینیم. مهرزاد میرزایی با نکته‌بینی و نگاه تازه خود، توانسته این آثار را زنده کند و فرصتی فراهم کند تا نسل امروز با اشعار ارزشمند گذشته آشنا شود.

صفایی‌پور با اشاره به اهمیت پژوهش و دقت در نشر کتاب گفت: در محضر آقای میرزایی یاد گرفتیم که حتی در انتخاب دیوان‌ها و آثار، توجه به تالیف و نویسنده اهمیت دارد. این همکاری باعث شد نگاه ما به کتاب و شعر بسیار دقیق‌تر شود و ارزش واقعی آثار به نسل امروز منتقل شود.

وی تأکید کرد: کتاب «حسرت خونابه‌کشان» نمایانگر ارزش واژه و قدرت کلمه است و وظیفه ماست که امانت‌داری شعر شاعران گذشته را پاس بداریم. امیدوارم این همکاری مقدمه‌ای برای نسخه‌ها و جلدهای بعدی کتاب‌های آقای میرزایی باشد و همچنان این حرکت فرهنگی در جامعه استمرار پیدا کند.

کتاب «حسرت خونابه‌کشان» اثر روح‌الله (مهرزاد) میرزایی با همکاری کلثوم صفایی‌پور، شامل گزیده‌ای منتخب از اشعار کلاسیک و معاصر است که با دقت، پژوهش و بازخوانی نسخه‌های قدیمی و خطی، گردآوری شده و فرصتی ارزشمند برای علاقه‌مندان و پژوهشگران شعر فراهم کرده است. 

مراسم رونمایی با حضور شاعران، نویسندگان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات استان و با شعرخوانی، تبادل نظر و تقدیر از تلاش‌های مولف و گردآورنده اثر برگزار شد. 

انتهای پیام