هنری که بی‌واسطه با مردم ارتباط برقرار می‌کند

ایسنا/ شهرام کرمی، نویسنده و کارگردان تئاتر با نگارش یادداشتی از پیوند میان مردم و هنر به واسطه تئاتر خیابانی نوشته است.

او در این یادداشت که آن را با عنوان «در خیابان‌های مریوان جایی برای پیوند مردم و هنر» به انگیزه برگزاری هجدهمین جشنواره تئاتر خیابان مریوان در اختیار ایسنا قرار داده، چنین نوشته است:
«در این روزهای برگ‌ریز پائیزی خیابان‌های مریوان جایی برای پیوند مردم و هنر است. دوره هیجدهم جشنواره تئاتر خیابانی مریوان شور و شوق چندروزه‌ای را دوباره به این شهر و مردمانش هدیه داده است. این رویداد بزرگ هنری به عنوان اصلی‌ترین فستیوال تئاتر خیابانی کشور شناخته می‌شود و در بین جامعه هنرمندان قدر و منزلت خاص و ویژه‌ای دارد. هویت مردمی ویژگی این جشنواره خودجوش و معتبر است که در طول برگزاری زندگی روزمره عامه مردم این دیار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
براساس دیدگاه جان دیویی (jonn dewy) هنر، شکلِ فشرده و آگاهانه‌ و تجربه‌ای است که خودِ زندگی شرایط آن را فراهم می‌کند. مطابق نظرات این نظریه‌پرداز اهل اندیشه هنر، نه شیء است و نه کالای لوکس، بلکه تجربه‌ای زنده و انسانی است که از بطن زندگی می‌جوشد و زمانی معنا دارد که مردم در آن سهیم شوند. سهیم بودن در هنر بدین معنا است که احساسات جمعی در عمل و تجربه و تعامل مشترک مدنظر قرار گیرد. بنابراین تئاتر خیابانی می‌تواند شکلی از این اندیشه باشد که مردم نه فقط ناظر و تماشاگر بلکه بخشی از اثر شناخته می‌شوند.

---

بازار

---

تئاتر خیابانی در دیدگاه کلاسیک مبتنی بر نگاه عمل‌گرایانه هنری به منزله تجربه شناخته می‌شود اما در دیدگاه امروزی نگاه تعاملی و اشتراکی کارکرد هنر است. پدیده هنر و هنرآفرینی فرصتی برای مواجهه مخاطب ایجاد می‌کند که این قابلیت در تئاتر خیابانی کارکرد عمومی دارد. تئاتر خیابانی چند ویژگی مهم دارد. ارتباط زنده و غیر رسمی، امکان ساده اجرا، مشارکت و تعامل مخاطب، انعطاف‌پذیری در سبک و شیوه اجرا، موضوعات متنوع و قابل فهم برای عامه مردم، از مهم‌ترین خصوصیات این ژانر تئاتری است. اما پراهمیت‌ترین ویژگی تئاتر خیابانی اثربخشی و بهره عمومی است که به راحتی در اختیار همه گروهی از مردم قرار می‌گیرد.
در سال‌های میانی قرن بیستم وقتی «ژان ویلار» بازیگر و کارگردان و تئورسین معروف تئاتر به دنبال روش و امکان نو و جدیدی در هنر نمایش بود و از آنچه او افق تنگ نخبه‌گرایانه تئاتر می‌دانست ناامید شده بود، ایده «تئاتر مردمی» را دنبال کرد.

«تئاتر مردمی» یعنی اینکه طیف گسترده‌ای از مردم به عنوان مخاطب تئاتر تلقی شوند. وقتی انحصار و به قول ژان ویلار نخبه‌گرایی محض در تئاتر اروپا، این هنر را از اثربخشی موثر و فراگیر دور کرد بهره از توده مردم و فراگیر که به اقتضای دگرگونی و تحولات اجتماعی ضروری بود بهترین کار ممکن برای تحول هنر تئاتر بود.

«تئاتر مردمی» در یکی از وجوه خود یعنی ایجاد و امکان بهره اقشار مختلف جامعه و استفاده آنها از هنر نمایش به نحوی که عامه مخاطب اثر شناخته شود. ماهیت وجودی «تئاتر خیابانی» بر همین تفکر ایجاد شده که به شکل رایج و آسان این هنر در اختیار مردم قرار گیرد.

بیش از بیست سال قبل که تئاتر خیابانی در کشور ما رو به گسترش و رواج بود، ایده جشنواره تئاتر خیابانی مریوان در این شهر شکل گرفت و امروز این شهر صاحب یک فستیوال بین‌المللی و شناخته شده در جهان است که به خاطر اجراهای متنوع این گونه تئاتر و استقبال و موج مردمی و جریان‌سازی هنری به یک رویداد شناخته شده و موثر تبدیل شده است.

در یک تحلیل مختصر درباره اهمیت این رویداد مردمی می‌توان به چند ویژگی مهم این جشنواره اشاره کرد: مشارکت عمومی در یک رویداد هنری در همه نقاط شهر و ایجاد فضای شوق و نشاط عمومی - تماشاگر فرهیخته و استقبال آنها از نمایش‌های جشنواره - رونق کسب و کار شهری و ایجاد فرصت تجاری و سیاحتی در کنار برگزاری جشنواره - فستیوال ملی و بین‌المللی که با برگزاری شایسته به اتفاق شناخته شده هنری در جهان هنر تبدیل شده است. - ایجاد فرصت برای گردهمایی جامعه هنرمندان تئاتر خیابانی و شناخت تجربه‌های مختلف هنری - کمک به رشد هنرمندان و گروه‌های تئاتر خیابانی - اثربخشی و آگاهی مستقیم متولیان فرهنگی کشور مبنی بر اهمیت رویدادهای هنری و ..... همه از دلایل اهمیت این رویداد است.

رویداد ویژه تئاتر خیابانی مریوان در منطقه مرزی ایران و منطقه کردنشین که نمادی از فرهنگ و هنر این سرزمین است، با نشان همبستگی و همزیستی فرهنگی و هنری و توسعه اجتماعی یک اتفاق مثال‌زدنی برای روشن شدن نقش اتفاقات فرهنگی در رشد و اعتلای جامعه متنوع ایران است که این جشنواره ارزش و اهمیت ان را به رخ می‌کشد.

تلاش هنرمندان تئاتر کشور در این چند روز هدیه‌ای به این مردم شایسته خواهد بود که با آغوش باز هنرمندان سرزمین خود را استقبال کرده و امیدوارم در نقطه دیگر این رویداد گسترش یابد.»

انتهای پیام