اعتراض مردم «سرچاه عماری» درباره نحوه بهره‌برداری از معدن طلای شادان و پاسخ مسئولان

ایسنا/ جمعی از اهالی منطقه «سرچاه عماری» شهرستان خوسف در خراسان جنوبی با شکایت از نحوه بهره‌برداری از معدن طلای شادان، خواستار رسیدگی مسئولان مربوطه با هدف محرومیت‌زدایی از منطقه شدند.

معدن و واحد فرآوری طلای مجتمع صنعتی‌-معدنی شادان، بزرگترین واحد استحصال طلا در شرق کشور محسوب می‌شود و ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ کیلوگرم طلا را دارد. این معدن با هدف استخراج و فرآوری کامل مواد معدنی، نقش مهمی در توسعه صنعت طلا در استان خراسان جنوبی ایفا می‌کند.

---

بازار

---

واحد فرآوری این مجتمع، تمامی مراحل استحصال و تولید شمش طلا را به‌صورت کامل انجام می‌دهد و تلاش دارد ظرفیت تولید سالانه را به حداکثر برساند. در حال حاضر، پروسه استخراج و تولید شمش طلا در معدن شادان ۱۰۰ درصد عملیاتی است و طرح‌های توسعه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید در دست بررسی و برنامه‌ریزی قرار دارد.

معدن شادان علاوه بر فعالیت در حوزه طلا، برنامه‌ریزی‌هایی برای راه‌اندازی کارخانه کنسانتره مس-طلا دارد که در صورت تأمین زیرساخت‌های لازم، عملیات اجرایی آن به زودی آغاز خواهد شد. این مجتمع معدنی به‌عنوان یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین معادن شرق کشور، ظرفیت بالقوه بالایی برای تولید پایدار و توسعه صنعتی منطقه دارد.

در پی انتشار نامه‌ای از سوی جمعی از اهالی منطقه سرچاه عماری خطاب به اعضای شورای تامین شهرستان خوسف که به تایید شوراهای اسلامی هشت روستای منطقه رسیده و نسخه‌ای از آن نیز در اختیار ایسنا قرار گرفته است، خبرنگار ایسنا این موضوع را پیگیری کرده است.

در بخشی از این نامه آمده است که مردم منطقه سرچاه عماری با وجود محرومیت‌ها و روستاهای محروم و بدون امکانات، سرمایه دیگری ندارند و تنها سرمایه‌شان خاک پرغبار و منابع اندک طبیعی است که آن را نیز به امید روزهای پرامید در اختیار معدن طلای شادان قرار داده‌اند. با این‌حال، طی سال‌های اخیر، استخراج طلا از این معدن نه‌تنها موجب بهبود شرایط زندگی اهالی منطقه نشده، بلکه به پشتوانه سرمایه‌های معدنی، قدرت و نفوذ برخی بهره‌برداران در میان مسئولان افزایش یافته و منافع معدن عمدتاً به نفع غیربومیان بوده است. اشتغال جوانان، ماشین‌آلات و پیمانکاری‌های معدن در اختیار افراد خارج از منطقه{غیربومیان} قرار گرفته و مردم محلی از منافع مستقیم آن بهره‌مند نشده‌اند.

امضاکنندگان نامه در پایان نوشته‌اند، با وجود تقدیر از ایجاد فرصت‌های اشتغال و توسعه تولید در منطقه، اهالی سرچاه عماری اعتراض خود را نسبت به نحوه استفاده از منابع آبی، تخریب محیط زیست، تولید و استفاده از مواد شیمیایی خطرناک و روند تامین نیروی انسانی و پیمانکاران این پروژه، اعلام می‌کنند و خواستار رسیدگی فوری مسئولان هستند تا ضمن رعایت قانون، زمینه کاهش نارضایتی و توجه به مصالح عمومی، محرومیت‌زدایی و البته ایفاء مسئولیت‌های اجتماعی در قبال منطقه بیش از پیش فراهم شود.

تأکید فرماندار خوسف بر نظارت زیست‌محیطی و سلامت مردم

مسعود قلی‌زاده، فرماندار خوسف در گفت‌وگو با ایسنا در این زمینه، گفت: سلامت مردم خط قرمز ماست و هیچ‌گونه ملاحظه‌ای در برابر تخلف واحدهای صنعتی و معدنی پذیرفتنی نیست.

وی با اشاره به بیش از ۵۷ معدن فعال در شهرستان از جمله پنج معدن طلا، افزود که این شهرستان زرخیزترین شهرستان شرق کشور است و سهم قابل توجهی در رشد اقتصادی استان دارد.

قلی‌زاده با تأکید بر اهمیت حفظ محیط‌زیست، گفت: ارزیابی‌های زیست‌محیطی معادن هر فصل توسط آزمایشگاه‌های مورد تأیید اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست انجام و نتایج آن به مراجع نظارتی ارائه می‌شود. هرگونه تخطی از استانداردها با برخورد قاطع مواجه خواهد شد.

اولویت‌بخشی به بومی‌گزینی و اشتغال محلی

فرماندار خوسف درباره اشتغال در معادن گفت: بومی‌گزینی یکی از اصول غیرقابل تغییر سیاست‌های توسعه صنعتی است و بیش از ۹۰ درصد نیروهای شاغل در معادن از اهالی بومی هستند.

وی افزود: حمایت از پیمانکاران و سرمایه‌گذاران بومی یکی از سیاست‌های محوری فرمانداری است و در تمامی پروژه‌های معدنی، اولویت با شرکت‌ها و پیمانکاران محلی است تا زمینه اشتغال و رونق اقتصادی منطقه تقویت شود.

فرماندار خوسف یادآور شد: واحدهای معدنی مکلف به اختصاص بخشی از مسئولیت اجتماعی خود به توسعه زیرساخت‌ها، مدارس، اشتغال‌زایی و ارتقای کیفیت زندگی در روستاهای محل فعالیت هستند و پیگیری مطالبات مردمی به‌صورت دقیق انجام می‌شود.

همکاری معادن با روستاها و مسئولیت اجتماعی

علیرضا اکبری رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت خوسف نیز در گفت وگو با ایسنا، اعلام کرد: جذب نیروی کار در معادن غالباً از بین اهالی روستاهای اطراف انجام می‌شود و برخی موضوعات تخصصی مانند استفاده از سیانور، توسط سازمان محیط زیست پیگیری می‌شود.

وی افزود: معادن همکاری نزدیکی با روستاهای اطراف در قالب مسئولیت‌های اجتماعی دارند که شامل تأمین آب، ایجاد و ترمیم جاده‌ها و سایر خدمات زیرساختی است و جلسات متعددی برای پیشبرد این اقدامات برگزار شده است.

ارزیابی زیست‌محیطی معادن طلای خوسف انجام شده است

فاطمه دعاگویان معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی نیز به ایسنا اعلام کرد: فعالیت معادن طلای شهرستان خوسف بر اساس ارزیابی‌های زیست‌محیطی مصوب انجام می‌شود و فرآیند استحصال طلا با استفاده از سیانور تحت کنترل دقیق و پایش مداوم کارشناسان محیط زیست قرار دارد.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره وضعیت ارزیابی‌های زیست‌محیطی در معادن طلای خوسف، این اداره کل اعلام کرد: مطابق با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست، کلیه طرح‌های استخراج و فرآوری طلا مشمول انجام ارزیابی اثرات زیست‌محیطی هستند. مجریان طرح‌های فعال در شهرستان خوسف نیز با انجام ارزیابی‌های لازم و پس از بررسی در کمیته تخصصی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، مجوز اجرای فعالیت خود را دریافت کرده‌اند.

استفاده از سیانور تحت نظارت و پایش مستمر

دعاگویان درباره نحوه استفاده از سیانور در فرایند استخراج طلا نیز گفت: در واحدهای فرآوری طلای خوسف از دو فرایند «هیپ لیچینگ» و «تانک لیچینگ» برای استحصال طلا با استفاده از ماده شیمیایی سیانور استفاده می‌شود. بر اساس مفاد طرح ارزیابی مصوب، معادن مذکور موظف به اجرای تمهیدات کنترلی و برنامه‌های حفاظتی به‌منظور پیشگیری از انتشار آلاینده‌ها در آب و خاک هستند. پایش و کنترل این فعالیت‌ها از طریق نمونه‌برداری مستمر از منابع آبی و خاکی و بررسی پارامترهای زیست‌محیطی انجام می‌شود.

وی افزود: استفاده از سیانور بخشی از فرایند فنی استحصال طلا در سراسر کشور است و مجوز آن بر اساس ضوابط زیست‌محیطی صادر می‌شود. در طرح‌های ارزیابی مصوب، الزاماتی نظیر استفاده از لایه‌های ژئوممبران در زیرسازی سدهای باطله، محل استخرهای حاوی محلول سیانور و مسیرهای انتقال آن به هیپ‌ها در نظر گرفته شده تا از نفوذ مواد آلاینده به آب و خاک جلوگیری شود.

دعاگویان در پاسخ به این سؤال که در صورت نشت سیانور چه خطراتی محیط زیست منطقه را تهدید می‌کند، گفت: در صورت بروز نشت احتمالی، نمونه‌برداری فوری از منابع آب و خاک انجام می‌شود و چنانچه مقادیر به‌دست‌آمده از حدود استانداردهای ملی ایران در کیفیت آب و خاک فراتر رود، واحد مربوطه ملزم به رفع آلودگی در زمان مقرر خواهد بود. این پایش‌ها به‌صورت مداوم و منظم در منابع آبی و خاکی اطراف معادن انجام می‌شود.

دعاگویان معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در توضیح نقش اداره کل محیط زیست در پایش مستمر منابع طبیعی منطقه نیز گفت: پایش محیط زیست به‌طور منظم از طریق بازدیدهای میدانی کارشناسان، نمونه‌برداری توسط آزمایشگاه‌های اداره کل و همچنین از طریق گزارش‌های خوداظهاری واحدها و خدمات آزمایشگاه‌های معتمد محیط زیست انجام می‌شود.

وی درباره نگرانی‌های مردم محلی نسبت به آسیب‌های احتمالی فعالیت معادن نیز اظهارکرد: نگرانی و حساسیت مردم منطقه نسبت به آسیب‌های زیست‌محیطی معادن طلا کاملاً قابل توجه است. از ابتدای اجرای طرح‌های معدنی، پایش مستمر در دستور کار اداره کل قرار گرفته و در صورت مشاهده هرگونه تخطی از استانداردها و الزامات زیست‌محیطی، هشدارهای لازم صادر و واحد موظف به رفع موارد در م��لت مقرر می‌شود.

وی درخصوص نحوه اطلاع‌رسانی شفاف به مردم درباره خطرات احتمالی زیست‌محیطی نیز گفت: حوزه آموزش و اطلاع‌رسانی محیط زیست به‌ویژه در جوامع محلی و مدارس پیرامون معادن فعال شده است. کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی متعددی برای افزایش آگاهی مردم محلی، دانش‌آموزان و کارکنان معادن در زمینه حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت پسماند و کنترل آلودگی برگزار شده است. هدف این برنامه‌ها ارتقای آگاهی عمومی و جلب مشارکت مردم در حفاظت از محیط زیست منطقه است.

دعاگویان ادامه داد: اطلاعات حاصل از پایش‌های محیطی واحدهای صنعتی و معدنی طبق مقررات سازمان حفاظت محیط زیست صرفاً در اختیار این اداره کل است و در صورت مشاهده آلودگی و تداوم تخلف، موضوع از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌شود. با این حال، دستگاه‌های نظارتی در صورت نیاز می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.

وی افزود: در چارچوب ضوابط ارزیابی اثرات زیست‌محیطی مصوب، همکاری‌های مشترکی میان اداره کل و شرکت‌های معدنی در زمینه‌هایی همچون ایجاد فضای سبز در محدوده معدن، مدیریت فاضلاب‌های صنعتی، پایش منابع آب و خاک از طریق آزمایشگاه‌های معتمد، و بهسازی سدهای باطله صورت گرفته است.

دعاگویان گفت: شرکت‌های معدنی تنها مسئول استخراج نیستند، بلکه در برابر مردم و محیط زیست منطقه فعالیت خود نیز مسئولیت مستقیم دارند. از دیدگاه این اداره کل، مسئولیت اجتماعی به معنای همراهی توسعه معدنی با بهبود زندگی روستاییان، حفظ منابع طبیعی و بازسازی محیط زیست پس از پایان بهره‌برداری است. اگر فعالیت‌های معدنی با مشارکت جامعه محلی، آموزش و شفافیت همراه باشد، می‌تواند به جای تهدید، فرصتی برای توسعه پایدار و اعتمادسازی محسوب شود.

وی اعلام کرد: در سال‌های اخیر برخی شرکت‌های معدنی در کنار فعالیت‌های اقتصادی خود در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدام‌های مثبتی انجام داده‌اند. از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری دوره‌های آموزشی محیط زیست، تهیه و توزیع بسته‌های آموزشی در روستاها و مدارس اطراف معادن و اجرای پروژه‌هایی در زمینه فضای سبز و خدمات محلی اشاره کرد. هدف از این اقدامات، افزایش آگاهی عمومی و تقویت هم‌افزایی میان مردم و فعالان بخش معدن برای حفظ محیط زیست منطقه است.

انتهای پیام