رودخانه ملنتی شهر جیرفت در آستانه مرگ؛ وقتی متولیان خود متهم‌اند!

تسنيم

بروزرسانی 1404/08/07 - 15:38

رودخانه ملنتی شهر جیرفت در آستانه مرگ؛ وقتی متولیان خود متهم‌اند!

تسنیم/ رودخانه ملنتی در حال مرگ تدریجی است، به گفته دادستان جیرفت در این فاجعه زیست محیطی دستگاه‌های متولی نظارت، خود متهم و دخیل هستند.

رودخانه ملنتی، شریان حیاتی شهر جیرفت در جنوب استان کرمان، سال‌ها است که با بحرانی‌های مختلفی روبه‌روست، بحران‌هایی که حالا شدت بیشتری گرفته و می‌تواند به فاجعه‌ای زیست‌محیطی و شهری تبدیل شود. رودخانه‌ای که روزگاری منبع حیات کشاورزی، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و عامل پایداری اکوسیستم منطقه بود، اکنون زیر بار تخریب‌های انسانی و بی‌توجهی دستگاه‌های مسئول در حال مرگ تدریجی است.
برداشت‌های غیرمجاز شن و ماسه، تخلیه نخاله‌های ساختمانی در بستر رودخانه و تغییر مسیر طبیعی آب، چهره‌ای نگران‌کننده از بی‌نظمی مدیریتی را در جیرفت نشان داده است. دادستان عمومی و انقلاب شهرستان جیرفت، در بازدید اخیر خود از این رودخانه، هشدار داده که «ملنتی دیگر بستر ندارد» و در صورت وقوع بارش‌های شدید، خطر سیلاب مستقیم شهر را تهدید می‌کند.
افشین صالحی‌نژاد، دادستان جیرفت با تأکید بر وقوع تخریب گسترده در بستر رودخانه ملنتی اعلام کرد: برداشت‌های غیرمجاز شن و ماسه، ایجاد گودال‌های عمیق تا عمق 40 متر و تخلیه نخاله‌های ساختمانی، بستر رودخانه را از بین برده است و متاسفانه برخی دستگاه‌های دولتی در این تخریب‌ها نقش اساسی داشته‌اند.
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان جیرفت، با اشاره به بازدید میدانی از رودخانه ملنتی گفت: در بررسی میدانی به همراه کارشناسان محیط‌زیست و اعضای شورای پیشگیری از وقوع جرم مشخص شد که رودخانه ملنتی در وضعیت بسیار بحرانی قرار دارد. برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز شن و ماسه در فاصله کمتر از 500 متری شهر، موجب ایجاد گودال‌های عمیق شده و در بخش‌هایی از مسیر، عملاً دیگر بستری برای جریان رودخانه باقی نمانده است.
وی افزود: در برخی نقاط، عمق حفره‌ها به 30 تا 40 متر رسیده است و اگر بارشی شدید اتفاق بیفتد، هیچ سازوکار حفاظتی برای کنترل سیلاب وجود ندارد. متأسفانه عرض بستر رودخانه نیز در اثر ریختن نخاله‌های ساختمانی به شدت کاهش یافته؛ به‌طوری‌که در برخی نقاط، عرض رودخانه تا 10 برابر کمتر از حد طبیعی شده است.
صالحی‌نژاد با انتقاد از نبود نظارت کافی دستگاه‌های متولی ادامه داد: در این تخریب‌ها متأسفانه برخی نهادهای دولتی نیز نقش داشته‌اند؛ از شهرداری گرفته تا دستگاه‌های مرتبط با مدیریت منابع آب. پرونده قضایی برای چند مورد از این تخلفات تشکیل شده و تاکنون هفت تا هشت دستگاه اجرایی به‌طور مستقیم در این روند شناسایی شده‌اند.
دادستان جیرفت با بیان اینکه در این قضیه هم عدم نظارت دستگاه‌های متولی و هم فعل مجرمانه رخ داده است، تصریح کرد: برداشت غیرمجاز شن و ماسه و تخلیه نخاله‌ها علاوه بر تهدید زیست‌محیطی، خطر مستقیم برای ساکنان شهر دارد، چرا که رودخانه ملنتی از وسط شهر می‌گذرد. با از بین رفتن بستر طبیعی، احتمال بروز سیل و خسارت‌های گسترده بسیار بالاست.
وی افزود: از همان روز بازدید، دستور توقف کامل برداشت‌ها صادر شد و چهار دستگاه ماشین سنگین در محل توقیف شدند. همچنین آب منطقه‌ای و شهرداری موظف شدند بلافاصله عملیات سامان‌دهی بستر رودخانه را آغاز کنند. در حال حاضر اقدامات اضطراری برای پیشگیری از وقوع حادثه در فصل بارندگی در دست اجراست و پیش‌بینی می‌شود طی یک ماه آینده شرایط تثبیت شود.
رودخانه ملنتی امروز قربانی ترکیب خطرناک بی‌برنامگی، ضعف نظارت، و برداشت‌های غیرقانونی شده است؛ بحرانی که می‌توانست با مدیریت علمی و هماهنگی میان نهادهای مسئول از آن جلوگیری شود.
وقتی نهادهایی که باید حافظ محیط‌زیست باشند، خود به تخریب‌کنندگان آن بدل شوند، طبیعی است که «فاجعه» دیگر واژه‌ای اغراق‌آمیز نیست، بلکه واقعیتی در حال وقوع است.
نجات رودخانه ملنتی تنها با برخورد قضایی ممکن نخواهد بود؛ بلکه نیازمند اصلاح ساختار مدیریتی، پاسخگویی نهادهای اجرایی و مشارکت جدی جامعه محلی است. در غیر این صورت، جیرفت نه‌تنها یکی از منابع حیاتی خود را از دست می‌دهد، بلکه امنیت زیستی و شهری‌اش نیز در معرض تهدیدی جدی قرار خواهد گرفت.