طلای سرخ خراسان شمالی زیر سایه خشکسالی و کمبود نیروی کار

ایرنا/ بجنورد- ایرنا- زعفران خراسان شمالی امروز تنها یک محصول اقتصادی نیست؛ نماد امید، تلاش و ماندگاری است هنوز به زمین دل بسته‌اند اما برداشت این محصول چالش هایی دارد که همواره کشاورز را درگیر کرده است.

به گزارش ایرنا، چند صباحی است که کار برداشت زعفران از اراضی زرخیز خراسان شمالی آغاز شده و اکثر بهره‌بردارانی که اقدام به کاشت این محصول پرسود کرده‌اند، سخت مشغول عملیات برداشت هستند.

---

بازار

---

صدای پای پاییز که شنیده می‌شود، کشاورزان خراسان شمالی هم فصل خوشحالیشان فرا می‌رسد، چراکه وقت، وقت برداشت زعفران است.

هنوز روی خورشید نمایان نشده، زحمت‌کشان زعفران‌کار از شیرینی خواب گذشته و راهی مزارع می‌شوند تا گل‌های امید را از دل خاک سر برآورده جمع‌آوری کنند.

دشت‌های پوشیده از گل‌های زعفران، حکم طلای سرخ برای مردمان این دیار دارد؛ مردمانی که قدر این گوهر گرانبها را دانسته و با عشق و صبوری آن را حفظ کرده‌اند.

کشت این گیاه در خراسان شمالی ظرفیت بالایی دارد و می‌تواند در رونق اقتصادی، تأمین معیشت خانوارهای روستایی و توسعه بخش کشاورزی استان نقش مؤثری ایفا کند.

با این حال، ضعف در بسته‌بندی، سورتینگ، برندینگ و نبود صنایع تبدیلی و فرآوری، هزینه بالای تمام‌شده طلای سرخ در مقابل بهای نسبتا ارزان آن را برای کشاورزان و تجار به یک دغدغه جدی تبدیل کرده است.

چالش‌های برداشت و تأثیر خشکسالی

محمدحسین طیبی، یکی از زعفران‌کاران روستای سه گنبد شهرستان فاروج، با اشاره به ۴۰ هکتار زمین زیر کشت خود گفت: به دلیل کاهش بارش و قطعی برق، سال جاری برای برداشت محصول چندان امیدوارکننده نیست.

وی افزود: در سال‌های گذشته روزانه بیش از سه تن گل جمع‌آوری می‌شد، اما امسال میانگین برداشت به یک و نیم تن رسیده است.

برداشت زعفران، پرزحمت‌ترین بخش کشاورزی این محصول است و حساسیت بالایی می‌طلبد و گل‌ها تنها یک روز عمر دارند و اگر در همان روز برداشت نشوند، کیفیت و ارزش خود را از دست خواهند داد.

طیبی با تاکید بر اهمیت سرعت عمل گفت: کمبود نیروی کار باعث می‌شود گل‌ها روی زمین باقی بمانند و هر تأخیر، لطمه‌ای جدی به کیفیت محصول وارد می‌کند.

پس از برداشت، نبود دستگاه‌های خشک‌کن و هزینه بالای آن‌ها کشاورزان را ناچار به خام‌فروشی می‌کند، امری که سود اصلی را به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌برد.

مکانیزه شدن؛ امید یا مشکل جدید؟

حمید حمیدی، زعفران‌کار دیگر فاروج، درباره مکانیزه شدن برداشت گفت: تاکنون دستگاه‌های برداشت گل زعفران در دنیا یا قابلیت تجاری نداشته‌اند یا آسیب زیادی به محصول وارد می‌کردند و یا متناسب با مزارع ایران طراحی نشده‌اند.

وی افزود: گل‌های زعفران در ساعات اولیه صبح نزدیک سطح خاک هستند و برگ‌های سوزنی مزرعه، استفاده از ماشین را دشوار می‌کنند.

به گفته این کشاورز؛ تغییر زمان سبز شدن برگ‌ها و شرایط آب و هوایی، چالش‌های بیشتری بر سر راه برداشت مکانیزه ایجاد کرده است و کشاورزان همچنان مجبور به جمع‌آوری دستی گل‌ها هستند.

سختی کار و کمبود نیروی انسانی

زعفران، محصولی ظریف و پرزحمت است. برداشت آن تنها چند هفته فرصت دارد و هر روز تاخیر می‌تواند بخش قابل توجهی از محصول را از بین ببرد.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فاروج گفت: نیروی کار کافی در شهرستان وجود ندارد و برای برداشت گل ناچاریم از شهرهای اطراف کارگر جذب کنیم.

ابراهیم شمشیری همچنین به نبود دستگاه‌های مدرن پاک‌کنی گل اشاره کرد و افزود: اگر صنایع فرآوری و بسته‌بندی فراهم شود، کشاورزان می‌توانند محصول خود را با قیمت بهتر و فرآوری شده عرضه کنند، نه خام و ارزان.

امسال بیش از سه هزار و ۶۲۵ هکتار از زمین‌های کشاورزی فاروج زیر کشت زعفران قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود از این سطح حدود هزار و ۵۰۰ تن گل زعفران برداشت شود.

میانگین برداشت گل در هر هکتار حدود ۵۶۰ کیلوگرم و میانگین تولید زعفران خشک «نگین» نزدیک به ۶ کیلوگرم در هر هکتار است. در برخی مزارع با شرایط بهتر، برداشت گل تا هزار و ۸۰۰ کیلوگرم هم می‌رسد.

زعفران فاروج نه تنها نیاز بازار داخلی را تامین می‌کند، بلکه بخش قابل توجهی از آن نیز به کشورهای خارجی صادر می‌شود.

این محصول گران‌بها، امروز یکی از مهم‌ترین پایه‌های اقتصاد کشاورزی شهرستان و منبع اصلی درآمد هزاران خانوار است.

کارشناسان بر این باورند که تکمیل انبار بورس زعفران فاروج می‌تواند الگویی برای توسعه سایر محصولات استراتژیک استان باشد و مسیر کشاورزی مدرن و بهره‌وری اقتصادی را تقویت کند.