شناخت آگاهانه، آغاز راه آموزش مطمئن در فضای مجازی

ایرنا/ کرج - ایرنا- گسترش آموزش‌های مجازی و وابستگی روزافزون نظام آموزشی کشور به بسترهای الکترونیکی، ضرورت آگاهی و مهارت‌های سواد رسانه‌ای بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایرنا ،شبکه آموزشی دانش‌آموزان (شاد) که در دوران همه‌گیری کرونا به‌عنوان پل ارتباطی میان معلمان، دانش‌آموزان و اولیا شکل گرفت یکی از مهمترین ابزارها برای فراگیری آموزش مجازی است و امروز نیز بخش مهمی از فرآیند یادگیری و اطلاع‌رسانی مدارس را بر دوش می‌کشد ؛ اما همین گستردگی استفاده، فرصتی برای مجرمان سایبری فراهم کرده است تا با بهره‌گیری از روش‌های نوین مهندسی اجتماعی، اقدام به فریب کاربران و سرقت اطلاعات شخصی و آموزشی آنان کنند.
فضای آموزش الکترونیکی، اگرچه فرصتی ارزشمند برای تداوم یادگیری و توسعه مهارت‌های دیجیتال محسوب می‌شود اما در صورت نبود سواد رسانه‌ای کافی به بستری آسیب‌پذیر برای سوء‌استفاده‌های سایبری تبدیل خواهد شد. هشدار اخیر پلیس فتا البرز درباره انتشار فایل‌ها و پیام‌های جعلی با عنوان «بخشنامه مهم و فوری» یا «به‌روزرسانی اپلیکیشن شاد» نمونه روشنی از این تهدید است که هدف آن، دسترسی غیرمجاز به اطلاعات کاربران و بهره‌برداری از بی‌اطلاعی فرهنگیان و دانش‌آموزان است.

---

بازار

---

اعتماد نکنید؛ پیامک‌های جعلی در کمین کاربران شاد

رییس پلیس فتا استان البرز نسبت به گسترش پیامک‌ها و فایل‌های جعلی با عنوان «بخشنامه مهم و فوری» یا «به‌روزرسانی اپلیکیشن شاد» هشدار داد و گفت: این پیام‌ها که ظاهری رسمی و حتی آرم یا عنوان آموزش و پرورش را دارند، کاربران را ترغیب می‌کنند تا فایل‌هایی را دانلود یا لینک‌هایی را باز کنند که در واقع حامل بدافزار یا دروازه‌ای برای دسترسی غیرمجاز به اطلاعات شخصی و آموزشی است.

سرهنگ "رسول جلیلیان" اظهار کرد: هدف اصلی این افراد، دستیابی به کدهای ورود و حساب‌های کاربری معلمان، مدیران و دانش‌آموزان است تا از طریق آن به سایر حساب‌ها و شبکه‌های اجتماعی مرتبط نیز نفوذ کنند.
وی اضافه کرد: مجرمان سایبری در طراحی این ترفندها از عوامل روان‌شناختی بهره می‌گیرند ایجاد حس اضطرار و ضرورت اقدام فوری با مضمون دسترسی شما قطع خواهد شدو یا سوء‌استفاده از ناآگاهی کاربران درباره ساختار رسمی اطلاع‌رسانی آموزش و پرورش باعث می‌شود قربانی بدون بررسی منبع پیام یا صحت لینک، اقدام به ارسال کد تایید یا دانلود فایل کند.
جلیلیان گفت: برخی والدین و حتی معلمان نیز با تصور اعتماد به نمادها و عنوان‌های رسمی در دام این پیام‌ها گرفتار می‌شوند و به همین دلیل، ضرورت دارد تا نهادهای آموزشی، مدیران مدارس و خانواده‌ها به‌صورت هماهنگ و مستمر نسبت به این تهدیدها هوشیار باشند و دانش سایبری پایه را در میان دانش‌آموزان تقویت کنند.

وی با اشاره به اهمیت مراجعه حضوری یا استفاده از درگاه‌های رسمی آموزش و پرورش برای دریافت بخشنامه‌ها، ابلاغیه‌ها و فایل‌های آموزشی از مدیران مدارس خواست اطلاع‌رسانی دقیق و گسترده‌ای در میان فرهنگیان و دانش‌آموزان انجام دهند.

رییس پلیس فتا البرز یادآورشد : انتشار پیام‌ها و اپلیکیشن‌های جعلی ازسوی کلاهبرداران با عنوان «بخشنامه فوری» یا «به‌روزرسانی شاد»، فقط یک تخلف سایبری ساده نیست؛ بلکه نشانه‌ای از تغییر جهت‌گیری جرایم اینترنتی به سمت هدف‌گیری گروه‌های آموزشی و فرهنگی است.
وی گفت: بسیاری از دانش‌آموزا�� در مواجهه با پیام‌هایی که به ظاهر از آموزش و پرورش یا معلم مدرسه ارسال می‌شود، دچار اضطراب و احساس وظیفه برای پاسخ فوری می‌شوند و این اضطراب، تصمیم‌گیری منطقی را مختل کرده و احتمال افتادن در دام فریب را چند برابر می‌کند.
جلیلیان بیان کرد: آموزش مستمر کارکنان درقالب برگزاری کارگاه‌های ماهانه کوتاه با مضمون امنیت سایبری و شیوه‌های شناسایی پیام‌های جعلی انجام شود و با اطلاع‌رسانی فعال به دانش‌آموزان در قالب نصب پوسترهای هشدار در مدارس، انتشار اطلاعیه در گروه‌های شاد و برگزاری گفت‌وگوهای کلاسی با محور «امنیت در فضای مجازی اقدام شود.

رییس پلیس فتا البرز افزود: دانش آموزان و معلمان در صورت دریافت پیام مشکوک، موضوع باید از طریق اداره فناوری یا حراست آموزش و پرورش پیگیری و صحت آن تأیید شود.

وی از دانش آموزان خواست هیچ کد تایید، رمز، تصویر کارت یا گذرواژه حتی به ظاهر برای آموزش و پرورش یا معلم ارسال نکنند و دانلود اپلیکیشن فقط از منابع معتبر مانند سایت رسمی وزارت آموزش و پرورش یا فروشگاه‌های معتبر دیجیتال انجام شود.

آگاهی خانواده‌ها، راه حفاظت از دانش‌آموزان در فضای مجازی

معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان البرز با اشاره به انتشار پیام‌ها و فایل‌های جعلی با عنوان «بخشنامه فوری» و «به‌روزرسانی اپلیکیشن شاد» گفت: آگاهی و اطلاع‌رسانی درست به والدین، معلمان و دانش‌آموزان مهم‌ترین راه پیشگیری از سوءاستفاده‌های سایبری است.

"فرهاد منظوری " اظهار کرد: پیام‌ها و فایل‌های جعلی که با عنوان بخشنامه فوری یا به‌روزرسانی اپلیکیشن شاد در میان فرهنگیان و والدین منتشر می شود، فقط با هدف دسترسی غیرمجاز به حساب کاربری دانش‌آموزان، معلمان و مدیران مدارس است.

وی افزود: دانش‌آموزان و والدین باید بدانند که هیچ بخشنامه یا دستورالعمل رسمی از طریق لینک پیامکی یا فایل ضمیمه ارسال نمی‌شود و تمامی اطلاعات و بخشنامه‌ها تنها از طریق سامانه‌های رسمی آموزش و پرورش و ادارات کل استان و یا نواحی شهرستان ها قابل دریافت است.

منظوری تاکید کرد: مدارس موظفند با برگزاری جلسات کوتاه آموزشی برای معلمان، نصب پوسترهای هشدار در محیط مدارس و انتشار اطلاعیه‌های دقیق در گروه‌های شاد، دانش‌آموزان و والدین را با روش‌های تشخیص پیام‌های جعلی آشنا کنند.

معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش استان البرز ادامه داد: همواره در بستر شبکه شاد اطلاعیه های هشداری پلیس فتا در زمینه پیام های جعلی و سوءاستفاده کننده از اطلاعات شخصی افراد با هدف آگاهی بخشی به جامعه هدف درحوزه آموزش و پرورش استان انتشار می یابد ، بنابراین یکی از راههای پیشگیری از آسیب های فردی را افزایش سطح دانش در حوزه رسانه را به دلیل استفاده از فضای مجازی تشکیل می دهد.

وی همچنین به خانواده‌ها توصیه کرد: همراهی والدین در استفاده فرزندان از شبکه‌های آموزشی و آموزش نکات امنیت سایبری، مهم‌ترین ابزار پیشگیری است و هیچ‌گاه کد تایید، گذرواژه یا فایل ناشناخته را ارسال نکنید و اپلیکیشن شاد را تنها از منابع رسمی دانلود کنید.

منظوری یادآور شد: همکاری سه‌جانبه میان خانواده، مدارس و پلیس فتا کلید ایجاد محیط امن آموزشی است و ارتقای سواد رسانه‌ای، مانع اصلی سوءاستفاده‌های سایبری محسوب می‌شود.

آگاهی، سپر امنیت در برابر فریب‌های سایبری شاد

یک کارشناس سواد رسانه‌ای با اشاره به افزایش فعالیت مجرمان سایبری در حوزه آموزش مجازی گفت: کلاهبرداران با طراحی پیام‌ها و فایل‌های جعلی، سعی می‌کنند کاربران به‌ویژه فرهنگیان و والدین را فریب دهند.
"ابراهیم نوروزی فر" در گفت وگو با ایرنا اظهار کرد: این پیام‌ها به طور معمول با عباراتی مانند «بخشنامه مهم و فوری» یا «به‌روزرسانی شاد» همراه است تا حس اعتماد و اضطرار ایجاد کند که این نوع کلاهبرداری‌ها مبتنی بر مهندسی اجتماعی است؛ یعنی مجرم با تحریک احساسات، کنجکاوی یا نگرانی کاربر، او را به اقدامی ناآگاهانه وادار می‌کند.
وی اضافه کرد : بسیاری از فرهنگیان به دلیل مسئولیت‌پذیری بالا، در مواجهه با پیام‌هایی که ظاهراً از آموزش و پرورش ارسال شده، سریع واکنش نشان می‌دهند و همین امر باعث گرفتار شدن در دام می‌شود.

نوروزی فر با تأکید بر اهمیت سواد رسانه‌ای در مدارس و خانواده‌ها اظهار داشت: فرهنگیان، والدین و دانش‌آموزان باید بدانند که هر پیام یا فایل دریافتی اگر ظاهر رسمی داشته باشد، باید از طریق منابع معتبر مانند سایت وزارت آموزش و پرورش تایید شود و هیچ‌گاه نباید فایل ناشناخته دانلود یا کد ورود برای دیگران ارسال شود.

نوروزی فر خاطرنشان کرد: والدین نباید فرزندان را حتی در مواقع فراگیری آموزش در فضای مجازی تنها بگذارند بلکه باید همراه و ناظر آگاه آنان باشند چرا که ایجاد رابطه اعتماد میان والدین و فرزند، جلوی بسیاری از خطاها و فریب‌های اینترنتی را می‌گیرد.

وی افزود: یادمان باشد امنیت سایبری، فقط موضوع فناوری نیست؛ بخشی از فرهنگ دیجیتال جامعه است و هر اندازه آگاهی عمومی افزایش یابد، فضای آموزش مجازی امن‌تر و قابل اعتمادتر است.
این کارشناس رسانه بیان کرد: در عصر دیجیتال، مقابله با تهدیدهای سایبری فقط با ابزار فنی ممکن نیست، بلکه نیازمند ارتقای سواد رسانه‌ای و فرهنگ ایمنی دیجیتال در سطح جامعه است.
نوروزی فر تاکید کرد: پیوند میان پلیس فتا، آموزش و پرورش و خانواده‌ها باید تقویت شود تا در کنار آموزش رسمی، تربیت آگاهانه دیجیتالی نیز در مدارس نهادینه شود.