یزد و بحران دیابت

ایرنا/ یزد- ایرنا - یزد، استانی که همواره به‌عنوان یکی از قطب‌های سلامت کشور شناخته می‌شود، این روزها با چالشی جدی در حوزه سلامت یعنی افزایش روزافزون مبتلایان دیابت روبروست، آمارها نشان می‌دهد حدود ۱۸ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال این استان به دیابت مبتلا هستند و بیش از ۲۱ درصد نیز در آستانه ابتلا قرار دارند، آماری که یزد را در رتبه چهارم کشور از نظر شیوع این بیماری قرار داده است.

به گزارش ایرنا، دیابت، بیماری خاموشی که سال‌ها بدون علائم جدی پیش می‌رود، این روزها به یکی از چالش‌های جدی سلامت در جهان و ایران تبدیل شده است، این بیماری نه تنها سلامت جسمانی افراد را تهدید می‌کند، بلکه بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی بر خانواده‌ها و نظام‌های بهداشتی وارد می‌آورد.

---

بازار

---

بررسی‌ها نشان می‌دهد آمار ابتلا به دیابت در جهان به طور مداوم رو به افزایش است و در سال ۲۰۲۴ تعداد مبتلایان بین ۲۰ تا ۷۹ سال حدود ۵۰۸ میلیون نفر برآورد شده است؛ این رقم تا سال ۲۰۵۰ می‌تواند به بیش از ۸۰۵ میلیون نفر برسد، در ایران نیز روند ابتلا به دیابت صعودی است و استان یزد با توجه به آمارهای اخیر، در میان استان‌های کشور جزو مناطق با شیوع بالا قرار دارد.

مسئولان بهداشتی استان هشدار می‌دهند که بسیاری از مبتلایان حتی با مصرف دارو یا انسولین نیز کنترل مناسبی بر قند خون خود ندارند و افراد پیش‌دیابتی در صورت بی‌توجهی به سبک زندگی سالم، به‌سرعت در معرض ابتلا قرار می‌گیرند، بیماری‌های‌های قلبی و عروقی ، زخم و قطع پا ، تاری دید، خون ریزی چشم و نارسایی کلیه از جمله عوارض بیماری دیابت است.

گزارش پیش‌رو، آخرین وضعیت شیوع دیابت در استان یزد، اقدامات پیشگیرانه، خدمات درمانی موجود و راهکارهای کاهش خطر ابتلا را بررسی می‌کند.

افزایش نگران‌کننده دیابت در یزد

معاون فنی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در نشست خبری با خبرنگاران به مناسبت هفته ملی دیابت ( ۱۷ تا ۲۳ آبان ) با اشاره به روند افزایشی ابتلا به دیابت در استان و کشور گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد حدود ۱۸ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال استان به دیابت مبتلا هستند که از این نظر رتبه چهارم کشور قرار دارد و بیش از ۲۱ درصد نیز در آستانه ابتلا قرار دارند.

سیدعلیرضا پور مازار افزود: همچنین بر اساس شاخص هموگلوبین A۱C که کنترل قند خون در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد، یزد با میانگین ۲۳.۸ درصد بالاتر از حد طبیعی، رتبه نخست کشور را دارد. این بدان معناست که بسیاری از بیماران با وجود مصرف دارو یا انسولین، کنترل مناسبی بر قند خون خود ندارند.

وی ادامه داد: در گروه پیش‌دیابت نیز استان یزد با ۲۱.۵ درصد افراد دارای قند خون بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ ، رتبه دهم کشور را دارد. این افراد در صورت بی‌توجهی به سبک زندگی سالم، به‌سرعت وارد فاز بیماری خواهند شد.

پورمازار در ادامه با بیان اینکه بیماری دیابت از چالش‌های جدی سلامت در جهان و ایران است، اظهار کرد: دیابت چهارمین علت مرگ در بیشتر کشورهاست و حدود ۹ درصد از کل مرگ‌ها به علت این بیماری است و همچنین ۴۰ درصد مرگ‌های ناشی از دیابت در سنین (۲۰ تا ۶۰ سالگی) رخ می‌دهد.

وی در خصوص وضعیت کشور در این حوزه گفت: طبق نتایج هشتمین پیمایش ملی عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر ، حدود ۱۴ درصد افراد بالای ۲۵ سال در ایران مبتلا به دیابت هستند؛ یعنی حدود ۷.۵ میلیون نفر. اگر افراد در مرحله پیش‌دیابت (قند خون بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) را نیز در نظر بگیریم، این رقم به حدود ۲۰ میلیون نفر می‌رسد.

پورمازار با تأکید بر نقش سبک زندگی در کنترل و پیشگیری از دیابت تصریح کرد:مصرف نامناسب غذا، کم‌تحرکی، استعمال دخانیات و چاقی از مهم‌ترین عوامل افزایش ابتلا به دیابت هستند همچنین حدود ۱۹ درصد از مبتلایان حتی از بیماری خود اطلاع ندارند، در حالی که شناسایی زودهنگام و تغییر سبک زندگی می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

وی افزود: پوشش درمان دیابت در استان حدود ۷۳.۶ درصد است و از نظر میزان پوشش در کشور رتبه ششم را قرار داریم اما نکته مهم‌تر از پوشش، کنترل مؤثر بیماری است، بسیاری از بیماران تحت درمان هستند، اما قند خون آن‌ها در محدوده کنترل‌شده قرار ندارد. کنترل مؤثر مستلزم اصلاح سبک زندگی در کنار مصرف دارو است.

به گفته معاون فنی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، چاقی یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر دیابت است و افزایش چربی بدن، به‌ویژه در سنین بالاتر، احتمال بروز بیماری را به‌شدت افزایش می‌دهد.

وی با اشاره به شعار روز جهانی دیابت ۲۰۲۵ گفت: شعار امسال "دیابت در تمام مراحل زندگی" است این پیام تأکید دارد که دیابت می‌تواند همه گروه‌های سنی را از کودکان تا سالمندان تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین مراقبت و پیشگیری باید در همه مراحل زندگی جدی گرفته شود.

دکتر پورمازار در ادامه اظهار کرد: در استان ۹۱ مرکز خدمات جامع سلامت، ۹۳ پایگاه بهداشتی و ۱۷۲ خانه بهداشت فعال وجود دارد که خدمات رایگان غربالگری، مراقبت و آموزش به بیماران دیابتی و خانواده‌ها ارائه می‌دهند، اما با وجود این امکانات، میزان مراجعه مردم پایین است، در حالی که ۸۰ درصد موارد دیابت در سطح مراقب سلامت و پزشک عمومی قابل کنترل است.

وی از رسانه‌ها خواست برای افزایش آگاهی عمومی همکاری بیشتری داشته باشند و افزود: مردم از بسیاری از خدمات رایگان مراکز سلامت اطلاع ندارند، انتظار داریم رسانه‌ها با اطلاع‌رسانی گسترده، مردم را به مراجعه منظم برای غربالگری، آموزش و مراقبت‌های دوره‌ای تشویق کنند تا از بروز عوارض دیابت پیشگیری شود.

پیشگیری و آموزش تنها راه کنترل بیماری دیابت

رئیس مرکز تحقیقات دیابت یزد هم با اشاره به وضعیت بیماران دیابتی استان گفت: اکنون ۶۵ هزار پرونده افراد دیابتی در این مرکز تشکیل شده که ۳۷ هزار مورد فعال هستند و این بیماران سالی حداقل یک بار برای مراقبت مراجعه می‌کنند

"سید یحیی وحیدی " افزود: این مرکز روزانه حدود ۵۰۰ نفر مراجعه‌کننده دارد و کلینیک‌های تخصصی و فوق تخصصی شامل چشم، نفرولوژی، دیابت بارداری، طب فیزیکی، جنسی ، طب سنتی ، قلب ، زنان ، زخم پای دیابتی به بیماران خدمات ارائه می دهند.

وی با بیان اینکه کنترل کامل بیماری بدون آموزش، فرهنگ‌سازی و پیشگیری امکان‌پذیر نیست، آموزش به خانواده‌ها، مدارس و جامعه باید در اولویت باشد افزود: همچنین ۵۲ پزشک متخصص و فوق تخصص به بیماران در این مرکز خدمات ارائه می دهند.

رئیس مرکز تحقیقات دیابت هشدار داد: تبلیغات شبه‌علمی و درمان‌های غیرمستند در فضای مجازی باعث تاخیر در درمان و افزایش عوارض دیابت می‌شود بسیاری از بیماران با مراجعه به درمان‌های غیرعلمی دچار زخم پای دیابت، قطع عضو یا عوارض شدید دیگر می‌شوند، همه درمان‌ها باید تحت نظر پزشک متخصص و با مستندات علمی انجام شود.

وی افزود: رسانه‌ها نقش مهمی در اطلاع‌رسانی علمی و پیشگیری دارند. هر گونه تبلیغ غیرعلمی در مورد درمان قطعی دیابت باید با استعلام از مرکز انجام شود.

هیچ کمبود داروی بیماران دیابتی در استان وجود ندارد

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی یزد با اعلام اینکه وضعیت داروهای دیابت در بازار استان پایدار است، گفت: اکنون تمامی قرص‌های خوراکی دیابتی به‌طور کامل تامین و در دسترس بیماران قرار دارند و هیچ کمبودی وجود ندارد.

"بهروز حیدری " افزود: در مورد انسولین‌ها نیز عمده برندها به‌طور کامل در بازار موجود است و بیماران می‌توانند بدون نگرانی آنها را تهیه کنند.،تنها تغییر ایجاد شده مربوط به افزایش قیمت انسولین یک شرکت خاص است که هر قلم آن از ۱۷۰ هزار تومان به ۲۴۰ هزار تومان افزایش یافته و بیمه‌ها مابه‌التفاوت این افزایش را پوشش نمی‌دهند.

معاون غذا و دارو تصریح کرد: در صورت استفاده از برندهای دیگر، بیماران همچنان تحت پوشش بیمه قرار دارند و روند دریافت دارو مطابق روال گذشته خواهد بود.

وی همچنین درباره تغییر برند انسولین تاکید کرد: هنگامی که پزشک برند انسولین بیمار را تغییر می‌دهد، بیمار باید حداقل یک هفته قند خود را مرتب کنترل کند تا دوز مناسب تنظیم شود. در اغلب موارد انسولین‌های مختلف قابل جایگزینی هستند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی یزد یادآور شد: کیفیت داروهای وارداتی و تولید داخل مطابق استانداردهای لازم است و بیماران با اطمینان می‌توانند از آنها استفاده کنند.

غربالگری رایگان دیابت برای تمام افراد بالای ۳۰ سال در یزد

کارشناس مسئول بیماریهای غیر واگیردار مرکز بهداشت استان یزد هم با تأکید بر اهمیت شناسایی زودهنگام بیماران دیابتی گفت: همه افراد بالای ۳۰ سال استان می‌توانند سالی یک بار به‌صورت رایگان در مراکز خدمات جامع سلامت مورد غربالگری دیابت، فشار خون و چربی خون قرار گیرند.

" محمدرضا صادقیان" با اشاره به افزایش شیوع دیابت در استان و کشور اظهار کرد: دیابت از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن غیرواگیر است که در صورت تشخیص دیرهنگام، منجر به بروز عوارض جدی مانند سکته‌های قلبی، مغزی و نارسایی کلیوی می‌شود هدف از اجرای طرح خطرسنجی در استان، شناسایی افراد در معرض خطر و پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.

وی افزود: تمام افراد بالای ۳۰ سال در استان می‌توانند با مراجعه به یکی از مراکز خدمات جامع سلامت، به‌صورت رایگان مورد ارزیابی قرار گیرند در این طرح، احتمال بروز دیابت، فشار خون بالا و چربی خون طی ۱۰ سال آینده برای هر فرد بر اساس اطلاعاتی مانند سن، سابقه خانوادگی، مصرف دخانیات، وزن، دور کمر و نتایج دو آزمایش قند خون ناشتا و کلسترول تام محاسبه می‌شود.

این کارشناس با اشاره به اینکه غربالگری در سامانه نرم‌افزاری ویژه انجام می‌شود، ادامه داد: اگر قند خون فرد بالاتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، سیستم هشدار احتمال ابتلا به دیابت را صادر می‌کند و فرد برای بررسی تکمیلی به پزشک ارجاع می‌شود. همچنین در صورت بالا بودن فشار خون یا کلسترول، ارجاع جهت بررسی بیماری‌های فشار خون بالا و چربی خون نیز انجام می‌شود.

وی گفت: افرادی که در گروه کم‌خطر قرار دارند سالی یک‌بار و افراد با خطر متوسط هر ۹ ماه یک‌بار برای تکرار آزمایش‌ها فراخوان می‌شوند این خدمات در تمام مراکز خدمات جامع سلامت استان یزد به‌صورت رایگان انجام می‌شود.

صادقیان در ادامه به خدمات مراقبتی بیماران دیابتی اشاره کرد و افزود: افرادی که دیابت آن‌ها تشخیص داده می‌شود، تحت مراقبت ماهانه مراقب سلامت و ویزیت هر سه‌ماهه پزشک قرار می‌گیرند، به‌طور متوسط، بیماران دیابتی سالی چهار نوبت خدمات ویزیت و مراقبت رایگان دریافت می‌کنند. همچنین آزمایش هموگلوبین A۱C برای ارزیابی کنترل قند خون سه‌ماهه در این بیماران انجام می‌شود.

وی با ابراز نگرانی از پایین بودن میزان مراجعه مردم به مراکز سلامت گفت:بسیاری از بیماران تنها به مصرف دارو اکتفا می‌کنند و به تغییر سبک زندگی اهمیت نمی‌دهند، در حالی که درمان مؤثر دیابت فقط با اصلاح تغذیه، افزایش تحرک بدنی و کنترل استرس امکان‌پذیر است.

این کارشناس خاطرنشان کرد: یزد از نظر زیرساخت‌های تخصصی درمان دیابت، پزشکان باتجربه و مراکز مجهز از استان‌های پیشرو کشور است، اما تحقق موفقیت در کنترل دیابت نیازمند همکاری مردم، مراجعه منظم برای غربالگری و رعایت اصول سبک زندگی سالم است.