رویکرد محله محوری ساز و کاری برای توسعه شهری / نمادی از همراهی مردم و مسوولان در البرز

ایرنا/ کرج - ایرنا - رویکرد محله محوری که سازوکاری به منظور پر رنگ شدن نقش محلات و مشارکت هرچه بیشتر شهروندان در شهرهای به شمارمی رود که ساکنان محله در فرآیند شناخت نیازها، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، اجرا نظارت نقش دارند.

به گزارش ایرنا ،ازآنجایی‌که در دولت چهاردهم رئیس‌جمهوری همواره بر ضرورت مشارکت مردمی و محله‌محور اشاره کرده و معتقد است دولت با مشارکت فعال مردم در حوزه‌های آموزشی، درمانی، امدادی و معیشتی می‌تواند بسیاری از چالش‌های مناطق محله‌ای و جامعه را حل کند این روزها با تشکیل قرارگاه اجتماعی دراستان البرز به صورت ویژه در محلات هدف این قرارگاه این مهم مورد توجه قرار گرفته است .

---

بازار

---

تقسیم بندی استان البرز به ۳۳۰ محله با توجه به اینکه محله بنیادی‌ترین بخش یک شهر است و شهروند در آن احساس هویت ملی و اجتماعی در یک محدوده مشخص را دارد استان البرز برای رفع محرومیت و خدمات رسانی بهتر به ۳۳۰ محله تقسیم بندی شده و دستگاههای اجرایی و خدماتی موظف به تامین نیازهای این محله ها شده اند و با توجه به اینکه رضایت مردم و پاسخ به مطالبات آن‌ها محور اصلی برنامه های استان است، تمام مدیران به دستور استاندار با انگیزه و عزم جدی در تلاش‌ هستند تا با اجرای پروژه‌های هدفمند، تحولی در سطح محلات و افزایش رضایتمندی عمومی ایجاد کنند.

اکنون از مجموع ۳۳۰ محله دراستان البرز ۶۷ محله کم برخوردار شناخته شده که با همراهی 􀅈􀄏۲هزار و ۵۰۰ نفر از نیروهای خودجوش جهادی و فعالان اجتماعی محلات در این استان ، این جهادگران که در بین مردم مقبولیت دارند و به آنان ساختار قرارگاه اجتماعی آموزش داده شد نظام مسایل محله های خود را تدوین کرده اند.

بنابراین اولویت های فرهنگی و اجتماعی استان البرز که پیاده سازی نقشه مهندسی فرهنگی کشور و ارتقای سبک زندگی ایرانی، اسلامی به ویژه در بین جوانان، تقویت بنیان خانواده و کاهش نرخ طلاق، کاهش حاشیه نشینی و تقویت کانون های هویتی،کارآمدی مدیریتی در جلب اعتماد مردم و افزایش زیرساخت های فرهنگی و گردشگری است مشخص شده بنابراین تشخیص نیازهای محلی و اولویت‌بندی آنها نیز در بحران‌ها چه طبیعی و غیرطبیعی با استفاده از ظرفیت‌های محله‌ای معنا پیدا کرده است . چنانچه استاندار البرز معتقد است با اجرای طرح قرارگاه اجتماعی تحولی جدی در محلات کم برخوردار این استان ایجاد شده است.

" مجتبی عبداللهی " استاندار البرز با اشاره به دستاوردهای این قرارگاه و طرح ملی ۲۰۲۰ در استان البرز گفت: ما در قالب این طرح با تکیه بر مردم‌محوری و موضوع‌محوری توانسته‌ایم تحولات عمیقی در محلات کم‌برخوردار استان رقم بزنیم.

وی افزود: ساختار قرارگاه اجتماعی به‌گونه‌ای طراحی شده که با انتخاب مدیر محله از میان افراد داوطلب و دغدغه‌مند و تقسیم‌بندی محله به پهنه‌ها و کوچه‌ها، مسائل در سطح خرد شناسایی و پیگیری می‌شوند. در هر کوچه، یک مدیر کوچه به همراه یک بانویار و یک جوان به عنوان یار اجتماعی فعالیت دارند که هفت محور اصلی شامل اشتغال، آموزش‌های مهارتی، مسکن، خانواده‌های نیازمند، و دیگر موضوعات ضروری را پیگیری می‌کنند.

عبداللهی با اشاره به همکاری موثر نهادهایی چون کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد مستضعفان، بنیاد علوی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ، اظهار کرد: در بسیاری از موارد، با همراهی این نهادها مشکلات اساسی خانواده‌های نیازمند برطرف شده است.

وی با تاکید بر نقش شهرداری‌ها در اجرای پروژه‌های زیرساختی گفت: از طریق تفاهم مدیران محله با شهرداری‌ها، پروژه‌هایی مانند مدرسه‌سازی، ایجاد مراکز درمانی، آسفالت‌ریزی و جدول‌کشی در کوچه‌ها اجرا شده که ظرف سه تا چهار سال چهره محلات را متحول کرده است.

شکل گیری شبکه های مردمی برای حل مشکلات محلات البرز

مدیرکل اموراجتماعی و فرهنگی استانداری البرز نیز بیان داشت: پس از اقدامات موثر در ۶۷ محله کم برخوردار هدف قرارگاه اجتماعی این استان با مدیریت محله محور شبکه های مردمی برای حل مشکلات شکل گرفت .

" محمد جواد کاظمینی " افزود: براساس برنامه ریزی صورت گرفته با حضور مدیران محله ، شهرداری ها و فرمانداری ها نیازهای محلات رصد شده و مطالبات این محله ها پس از صورت جلسه مورد پیگیری قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه جمعیت استان البرز سالانه حدود ۱۴۰ هزار نفر افزایش می‌یابد، افزود: با وجود چالش‌های ناشی از مهاجرت و رشد سریع جمعیت، مدل مدیریت محله‌محور توانسته بخشی از مشکلات اجتماعی را با تکیه بر ظرفیت‌های مردمی برطرف کند.

کاظمینی یاد آورشد: در قالب این طرح، شبکه‌های داوطلب و موسسات خیریه محلی شکل گرفته‌اند که در زمینه‌هایی همچون حمایت از نیازمندان، کودکان بازمانده از تحصیل و کاهش آسیب‌های اجتماعی فعالیت دارند. تنها در سال گذشته، بیش از ۲۵۰ مدرسه با مشارکت خیرین و داوطلبان مردمی در استان احداث شده است.

وی تاکید کرد: قرارگاه اجتماعی استان البرز با الهام از سند گام دوم انقلاب بر اساس دغدغه‌های واقعی مردم و با هدف محرومیت‌زدایی و توانمندسازی محلات حاشیه‌نشین شکل گرفته است.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز ادامه داد: از مهم‌ترین ویژگی‌های این ساختار می‌توان به مردم‌محور بودن، محله‌محور بودن، مسئله‌محور بودن، تمرکز بر محلات کم‌برخوردار و حذف بروکراسی اداری اشاره کرد.

به طور کلی می توان گفت که اهداف کلان طرح در مردم‌محوری و مشارکت اجتماعی یعنی استفاده از ظرفیت نیروهای جهادی، خیریه‌ها و ساکنان محلات برای شناسایی و رفع مشکلات در سطح محلی،تقویت هویت محلات با ارتقای حس تعلق محلی و ملی از طریق مدیریت خودجوش و اجتماعی

، بهبود زیرساخت‌ها و کیفیت زندگی با تمرکز بر مسائل عمرانی (مدرسه‌سازی، آسفالت، مراکز درمانی) و اجتماعی (توانمندسازی خانواده‌ها، کاهش آسیب‌ها)،اجرای محله‌محور نقشه مهندسی فرهنگی کشور با گسترش سبک زندگی ایرانی اسلامی، تقویت خانواده، کاهش طلاق و حاشیه‌نشینی

متمرکز است .

همانطور که اشاره شد تقسیم استان البرز به ۳۳۰ محله که از این تعداد، ۶۷ محله کم‌برخوردار به عنوان مناطق هدف انتخاب شده‌اندو تشکیل شبکه‌های مردمی با حضور بیش از 2 هزارو500 نیروی جهادی و داوطلب محلی که در قالب قرارگاه اجتماعی آموزش دیده‌اند به عنوان گام نخست طرح هدفگذاری شده است.

در این میان نقش‌آفرینی در سطوح مختلف مدیران محله شامل مدیر محله، مدیر کوچه، بانویار و جوان یار اجتماعی مشخص شده است که این ساختار در هفت محور اصلی شامل اشتغال، مهارت‌آموزی، مسکن، خانواده نیازمند، و امثال پیگیری می‌کند.

دستاوردهای اجرایی

اجرای پروژه‌های زیرساختی با مشارکت شهرداری‌ها مانند مدرسه‌سازی، ساخت مراکز درمانی، جدول‌کشی و آسفالت‌ریزی، محرومیت‌زدایی واقعی در قالب همکاری نهادهایی نظیر کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد مستضعفان، بنیاد علوی و ستاد اجرایی فرمان امام از دستاوردهای اجرایی طرح است.

افزایش سرمایه اجتماعی، رشد همبستگی و اعتماد میان مردم و دولت محلی از طریق مدیریت داوطلبانه و بدون بروکراسی از دیگر دستاوردها است ضمن آنکه از آثار ملموس طرح می توان به ساخت بیش از ۲۵۰ مدرسه با مشارکت مردم و خیرین در سال گذشته در استان البرز اشاره کرد.

به طور کلی باید گفت که این طرح از مدل‌های نوین حکمرانی محلی در ایران است که با تمرکز بر واگذاری قدرت شناسایی و برنامه‌ریزی به مردم، الگویی از “خودمدیریتی اجتماعی” محسوب می‌شود.

گسترش این رویکرد به سایر استان‌ها می‌تواند موجب توزیع عادلانه‌تر امکانات، کاهش فقر شهری و افزایش تاب‌آوری اجتماعی شود.

در جمع‌بندی، «قرارگاه اجتماعی استان البرز» به عنوان الگویی از مدیریت اجتماعی مشارکتی توانسته میان مردم، نهادهای حمایتی و دولت ارتباطی پایدار ایجاد کند؛ مدلی که با تأکید بر "مردم‌باوری" و "حل مسائله در سطح محله" می‌تواند مبنایی برای سیاستگذاری ملی در حوزه رفاه و توسعه

اجتماعی باشد.