اما و اگرهای بیمه محصولات کشاورزی در استان مرکزی

ایرنا/ اراک - ایرنا - بیمه محصولات کشاورزی برای گندم و دانه‌های روغنی امسال اجباری شده است، تصمیمی که در نگاه نخست می‌تواند سپری برای کشاورزان در برابر خشکسالی، سرمازدگی و دیگر مخاطرات طبیعی باشد، اما واکنش‌های مخاطبان ایرنا مرکزی به خبر منتشرشده نشان داد که پرسش‌های جدی درباره نحوه اجرا، میزان پوشش خسارت و فرآیند ارزیابی وجود دارد.

به گزارش ایرنا، کشاورزی در ایران نه‌تنها ستون امنیت غذایی، بلکه تنها منبع درآمد برای بسیاری از خانواده‌های روستایی است، در شرایطی که تغییرات اقلیمی و حوادث غیرقابل پیش‌بینی همچون خشکسالی‌های پیاپی و سرمازدگی‌های گسترده، تولید را تهدید می‌کند، بیمه محصولات کشاورزی باید نقش پشتوانه‌ای مطمئن را ایفا کند.

---

بازار

---

با این حال، خبر بیمه اجباری زراعت و تامین نهاده‌ها در استان مرکزی پیگیری می‌شود موجی از واکنش‌ها را بین مخاطبان ایرنا مرکزی برانگیخت، آنان در نظرات خود از محدودیت‌های بیمه، شرایط‌ فنی همچون بررسی نقشه‌های هوایی و فاصله میان حق بیمه پرداختی با میزان خسارت دریافتی سخن گفتند، این بازخوردها نشان می‌دهد که بیمه کشاورزی، به‌رغم ضرورت و اهمیت آن، همچنان با پرسش‌ها و ابهاماتی همراه است.

ایرنا مرکزی اکنون با رویکردی تحلیلی و بی‌طرفانه، این مطالبه را مورد پیگیری قرار داده است تا روشن شود، بیمه اجباری چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ سازوکار ارزیابی خسارت چگونه طراحی شده است؟ و در نهایت، این سیاست تا چه اندازه می‌تواند امنیت خاطر برای کشاورزان ایجاد کند؟

این گزارش تلاش دارد با بازتاب دغدغه‌های کشاورزان و بررسی ابعاد اجرایی بیمه، تصویری روشن از وضعیت موجود ارائه دهد، تصویری که هم اهمیت بیمه را برجسته می‌سازد و هم مسیر اصلاح و بهبود آن را نشان می‌دهد.

در پیگیری ایرنا مرکزی، علی صفری رییس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی نیز در گفت‌وگو با ایرنا به تشریح ابعاد بیمه اجباری پرداخت.

او با اشاره به اجبار قانونی بیمه مزارع گفت: طبق قانون باید محصولات اساسی کشاورزی در برابر حوادث و بلایای طبیعی تحت پوشش بیمه اجباری قرار بگیرند، در سال زراعی ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۴، در گام نخست گندم و دانه‌های روغنی مشمول بیمه اجباری شدند.

علی صفری درباره سازوکار اجرایی افزود: سامانه پهنه‌بندی کشاورزی کشور با توجه به اطلاعات زمین‌های زراعی، بیمه زمین‌های زراعی را صادر و پیامک نیز برای کشاورزان ارسال کرد، کارگزار بیمه بخش خصوصی با کشاورزان تماس گرفت و بخشی از آنان به دفاتر مراجعه کرده و مساحت تعیین‌شده را تأیید یا تکذیب کردند، در صورت تکذیب، اصلاح در سامانه پهنه‌بندی انجام و مورد تأیید نهایی قرار گرفت.

وی ادامه داد: بخشی از کشاورزان نیز استقبال نداشتند که در فروردین‌ماه طبق تصمیم کشوری برای آن‌ها بیمه صادر شد، برای اخذ حق بیمه مقرر شد از محل مطالبات گندم کشاورزان پرداخت انجام شود، اما بخشی از کشاورزان به دلیل نداشتن گندم به بیمه بدهکار هستند.

رییس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی در خصوص اعتراض برخی کشاورزان نسبت به سقف خسارت اندک یا پرداخت خسارت منوط به بررسی نقشه‌های هوایی تصریح کرد: بخشی از پرداخت حق بیمه سهم کشاورز و تقریباً ۲ برابر آن سهم دولت است، کشاورز به ازای هر هکتار زمین حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار ریال پرداخت می‌کند و خسارت تعیین‌شده مربوط به هزینه‌های تولید از جمله بذر تهیه‌شده است.

صفری با اشاره به برداشت‌های متفاوت کشاورزان گفت: برخی تصور دارند که بیمه خسارت محصول، مثلاً محصول سرمازده را پرداخت می‌کند�� در صورتی که خسارت مربوط به هزینه‌های اولیه است نه کل محصولی که کشاورز پیش‌بینی برداشت داشته است.

او در پاسخ به این موضوع که در این صورت خسارت تعیین‌شده برای کشاورز ناچیز و صرفاً مبلغ بذر خود را دریافت می‌کند، عنوان کرد: شرکت بیمه برای محصولی که قرار بوده برداشت شود مبلغی نمی‌پردازد، اگر محصول تحت پوشش کامل بیمه قرار گیرد، حق بیمه بسیار بیشتری باید پرداخت شود که از عهده کشاورز خارج است.

در تکمیل پیگیری‌های ایرنا مرکزی، نادر قلی ابراهیمی نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب نیز در گفت‌وگو با ایرنا بر ضرورت بازنگری در شیوه پوشش بیمه کشاورزان تأکید کرد.

او گفت: قطعاً پوشش بیمه کشاورزان باید مراحل کاشت، داشت و برداشت را در نظر بگیرد و برآورد خسارت بر اساس این شرایط انجام شود.

ابراهیمی با اشاره به سیاست بیمه اجباری افزود: این سیاست در واقع بر اساس حمایت از کشاورزان در نظر گرفته شده است تا کشاورز در صورت بروز حادثه و از دست دادن محصول، ضرر مالی ناچیزی داشته باشد و در امرار معاش، تأمین هزینه‌های زندگی و همچنین تهیه بذر سال آینده یا در بخش باغداری برای نگهداری و جایگزینی با مشکل مواجه نشود.

وی خاطرنشان کرد: بیمه کشاورزان با مسئولان استانی مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مشخص شود به چه نحو پرداخت و چه میزان خسارت در نظر گرفته می‌شود.

این نماینده مجلس همچنین به پیگیری‌های خود در تماس تلفنی با رییس بانک کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: در این تماس، موضوع پرداخت خسارت کشاورزان مطرح شد و پاسخ داده شد که همه خسارت‌ها پرداخت شده است. در مقابل، ایرنا با استناد به نظرات مخاطبان که مدعی عدم پرداخت کامل خسارت بودند، قول پیگیری و بررسی دقیق این موضوع را داد.

کلام آخر:

با مرور دیدگاه‌های کشاورزان، توضیحات مسئولان اجرایی و نماینده مجلس، روشن می‌شود که بیمه محصولات کشاورزی در ایران در نقطه‌ای حساس قرار دارد، از یک سو، کشاورزان انتظار دارند بیمه بتواند همه خسارت‌های ناشی از حوادث طبیعی را جبران کند، از جمله محصولی که پیش‌بینی برداشت داشته‌اند و سود مالی حاصل از آن.

از سوی دیگر، واقعیت اقتصادی بیمه چنین اجازه‌ای نمی‌دهد؛ چرا که حق بیمه‌ای که کشاورز پرداخت می‌کند، در مقایسه با ارزش کل محصول و سود احتمالی، بسیار ناچیز است.

در واقع، بیمه کشاورزی بر اساس هزینه‌های اولیه تولید طراحی شده است، یعنی بذر، نهاده‌ها و بخشی از مخارج کاشت و داشت. این سازوکار به‌گونه‌ای تنظیم شده که کشاورز در صورت وقوع حادثه، بتواند حداقل سرمایه اولیه خود را بازیابی کند و برای فصل بعدی تولید آماده شود. انتظار دریافت کل ارزش محصول یا سود پیش‌بینی‌شده، با سطح حق بیمه فعلی همخوانی ندارد و نیازمند پرداخت حق بیمه بسیار بیشتری است؛ موضوعی که برای بسیاری از کشاورزان خرد و متوسط عملاً امکان‌پذیر نیست.

بنابراین، بیمه کشاورزی نه جایگزین کامل محصول از دست‌رفته، بلکه پشتوانه‌ای برای استمرار تولید و جلوگیری از فروپاشی معیشت کشاورزان است. سیاست بیمه اجباری نیز با همین هدف طراحی شده است، کاهش ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی و تضمین توان ادامه فعالیت کشاورزان در سال‌های آینده.

ایرنا مرکزی با بازتاب نظرات مخاطبان و پیگیری از مسئولان، نشان داد که اگرچه بیمه کشاورزی هنوز با چالش‌هایی چون فرآیندهای پیچیده و سقف خسارت محدود روبه‌روست، اما اصل وجود آن ضرورتی انکارناپذیر برای امنیت غذایی و پایداری معیشت روستاییان است، مسیر اصلاح و ارتقا نیز روشن است، شفاف‌سازی فرآیندها، افزایش آگاهی کشاورزان، و بازنگری در سطح پوشش بیمه‌ای می‌تواند اعتماد از دست‌رفته را بازگرداند و بیمه را به جای دغدغه، به پشتوانه‌ای واقعی برای کشاورزان تبدیل کند.