مرگ ارزان در جاده‌های جنوب کرمان؛ تبعات سنگین قاچاق سوخت بر جان شیرین مردم

جاده‌های جنوب استان کرمان این روزها بیش از هر زمان دیگری بوی خطر می‌دهند؛ خطرِ خودروهایی که با صدها لیتر بنزین و گازوئیل در باک‌های دست‌کاری‌شده یا منبع‌های غیرمجاز در حال عبورند. آنچه زمانی تنها یک معضل اقتصادی و پنهانی تلقی می‌شد، اکنون به کابوسی برای مردم محلی و رانندگان جاده‌ها تبدیل شده است.

در سال‌های اخیر مسیرهای منتهی به شهرستان‌های جیرفت، عنبرآباد، قلعه‌گنج، رودبار جنوب، منوجان و کهنوج شاهد افزایش قابل توجه تردد خودروهای سوخت‌بر بوده است. این خودروها که معمولاً وانت‌های فرسوده و تغییر کاربری ‌داده شده‌اند، برای فرار از ایست‌های بازرسی و گشت‌های انتظامی با سرعت‌های سرسام‌آور حرکت می‌کنند؛ سرعت‌هایی که کنترل خودرو را دشوار کرده و کوچک‌ترین اشتباه، حادثه‌ای تلخ و جبران‌ناپذیر رقم می‌زند.

تصادف‌هایی که هر روز تکرار می‌شوند

جان سپردن و یا به تعبیری زنده زنده در میان شعله‌های دود و آتش جان دادن مردم محلی و گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که بسیاری از تصادف‌های اخیر در محورهای جنوب کرمان، به‌ویژه در جاده‌های کم‌عرض و پرتردد روستایی، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به خودروهای حامل سوخت قاچاق مربوط است.

رانندگان سوخت‌بر برای جلوگیری از توقیف، مسیر خود را ناگهان تغییر می‌دهند، وارد جاده‌های خاکی یا روستاها می‌شوند و همین اقدام‌های غیرقابل‌پیش‌بینی، خودروهای عبوری را با خطر جدی روبه‌رو می‌کند. در برخی موارد نیز برخورد مستقیم این خودروها با خودروی دیگر، منجر به انفجار و آتش‌سوزی شده و جان افراد بی‌گناه را گرفته است.

یکی از اهالی منطقه رمشک با اشاره به حادثه مرگبار اخیر که ۱۴ نفر در آتش ناشی از برخورد خودرو سوخت‌بر با خودروهای محلی جان سپردند، اظهار کرد: دیگر رفت‌وآمد در جاده، معمولی نیست؛ هر لحظه باید منتظر خودرویی باشی که از پشت سر یا روبه‌رو با سرعت غیرطبیعی می‌آید. چند نفر از اقوام من طی دو سال اخیر در برخورد با همین خودروهای سوخت‌بر جانشان را از دست دادند.

چرا وضعیت به اینجا رسیده؟

بر اساس آنچه تاکنون توسط صاحب‌نظران در جلسات رسمی مطرح شده، فقر و بیکاری گسترده در جنوب کرمان، نبود زیرساخت‌های کافی برای اشتغال پایدار و فاصله اندک این مناطق تا مرزهای شرقی کشور از مهم‌ترین عواملی است که باعث شده قاچاق سوخت به یکی از راه‌های پرخطر اما درآمدزا برای برخی از جوانان این مناطق تبدیل شود.

با وجود تلاش‌های نیروهای امنیتی و انتظامی؛ گستردگی جغرافیایی، تعدد مسیرهای فرعی و سود بالای قاچاق سوخت باعث شده این چرخه همچنان ادامه داشته باشد.

اما آنچه کمتر به آن پرداخته می‌شود، هزینه‌های انسانی این پدیده است؛ هزینه‌هایی که هر روز در قالب تصادف، سوختن خودروها و داغدار شدن خانواده‌ها پرداخت می‌شود و با هیچ چیز قابل جبران نیست.

صدای مردم؛ درخواست برای امنیت جاده‌ای

بسیاری از شهروندان و فعالان محلی جنوب استان کرمان از مسئولان می‌خواهند که برخورد جدی‌تری با پدیده قاچاق سوخت داشته باشند و در کنار آن، راهکارهایی برای ایجاد اشتغال پایدار ارائه شود تا جوانان کمتر به این مسیر خطرناک کشیده شوند.

به نظر می‌رسد برای در امان ماندن ار تبعات این شغل کاذب، افزایش گشت‌های جاده‌ای، نصب دوربین‌های نظارتی در محورهای اصلی، بهبود وضعیت جاده‌ها و اجرای طرح‌های توسعه‌ای می‌تواند از تلفات انسانی پدیده قاچاق سوخت بکاهد.

یکی از معلمان روستایی در رودبار جنوب اظهار کرد: ما نمی‌گوییم مشکل معیشت مردم نادیده گرفته شود، اما جان انسان‌ها هم مهم است. هر هفته خبر یک تصادف با خودروهای سوخت‌بر منتشر می‌شود. این وضعیت قابل ادامه نیست.

در حالی باید بساط این بمب‌های متحرک جاده‌ای و مرگبار جمع شود که ائمه جمعه جنوب استان کرمان با صدور بیانیه‌ای مشترک ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های جانباختگان حادثه شامگاه ۲۲ آبان که به علت انحراف به چپ خودروی حامل سوخت قاچاق ۱۴ کشته (از جمله چند کودک و یک زن باردار) بر جای گذاشت، از مسئولان خواستند با نگاه ویژه‌ای نسبت به تأمین امنیت تردد جاده‌ای برای اهالی منطقه چاره‌اندیشی کنند.

اینکه حجت‌الاسلام حمیدی، رئیس کل دادگستری استان کرمان با دستور ویژه به دادستان مرکز استان بر لزوم بررسی جوانب این حادثه تاکید کرده، به نوبه خود هشدار جدی به گردانندگان شبکه قاچاق سوخت است که در امان نخواهند بود.

اما پیرو واکنش ائمه جمعه و رئیس کل دادگستری استان کرمان، سخنگوی فراجا هم به این تصادف (شامگاه ۲۲ آبان) واکنش نشان داده و این حادثه‌ تلخ را هشداری برای پلیس و اثبات دیدگاه پلیس در مقابله مؤثر با سوخت‌بری و قاچاق دانسته که هزینه‌های سنگین و جبران‌ناپذیر انسانی و اقتصادی را به جامعه تحمیل کرده است.

با توجه به گستردگی تبعات این شغل فریبنده؛ هشدار و تذکر تنها چاره کار نیست، از سوی دیگر پدیده قاچاق سوخت در جنوب کرمان تنها یک مشکل اقتصادی نیست؛ بحرانی است که امنیت جانی هزاران نفر را تهدید می‌کند و ادامه این روند، علاوه بر خسارت‌های مالی و انرژی، تلفات انسانی بیشتری بر جای خواهد گذاشت.

مردم منطقه انتظار دارند که مسئولان با نگاه جامع و چندبعدی به موضوع، هم ریشه‌های اقتصادی قاچاق سوخت را برطرف کنند و هم امنیت جاده‌ها را بازگردانند؛ امنیتی که هر روز بیش از گذشته در سایه دود ناشی از خودروهای حامل سوخت قاچاق کمرنگ می‌شود.