پرنده خلوت گزین به دشت اسدآباد بازگشت

در استان همدان و استان‌های همجوار در دهه‌های گذشته بستر دشت اسدآباد زیستگاه میش مرغ بوده که توسعه کشاورزی، تغییر کاربری بسیاری از اراضی و فعالیت‌های مختلف عمرانی اعم از جاده سازی و ایجاد تأسیسات مختلف شرایط زیستگاهی را برای جانداران از جمله میش‌مرغ در تنگنا قرار داده و به واسطه همین سال‌هاست که پرنده میش مرغ دیگر در دشت اسدآباد دیده نشده است.

در کل ایران پرنده میش مرغ با خطر انقراض جدی مواجه است؛ به‌طوری‌که تنها ۲۷ تا ۲۸ قطعه از این گونه پرنده در منطقه بوکان و آذربایجان غربی ثبت شده است.

مجید اسکندری، مدیر اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اسدآباد از بازگشت بار دیگر میش‌مرغ به دشت اسدآباد پس از سال‌ها خبر داد و به ایسنا گفت: خوشبختانه چند روز پیش به صورت عینی نیز این گونه ارزشمند در دشت اسدآباد رویت شد که این امر حاکی از بازگشت میش‌مرغ پس از بیش از یک دهه به دشت اسدآباد است.

وی اظهار کرد: در پایش‌های انجام شده چند روز پیش یک قطعه میش‌مرغ در دشت اسدآباد به‌صورت مستقیم توسط مدیر و کارشناسان محیط زیست این اداره مشاهده و ثبت و ضبط شد که خبر بسیار مسرت‌بخشی برای دوستداران محیط زیست می‌تواند باشد. 

وی ادامه داد: از دو سال گذشته پایش‌های ماهیانه در رابطه با این پرنده را شروع کرده‌ایم  و محیط زیست شهرستان اسدآباد و اداره کل محیط زیست استان ماهیانه چند نوبت در فصول مختلف پایش‌های لازم را از زیستگاه این پرنده  انجام می‌دهند.

اسکندری با بیان اینکه گونه میش‌مرغ در کشور ایران در خطر انقراض است، افزود: پرنده میش مرغ بیش از یک دهه بوده که در دشت اسدآباد به عنوان مهمترین زیستگاه این پرنده ارزشمند دچار انقراض محلی شده بود.

افزود: خوشبختانه اردیبهشت امسال گزارشاتی از مشاهده و دیده شدن دو قطعه میش‌مرغ به‌صورت مهاجر در دشت اسدآباد را داشتیم که چند روز پیش نیز کارشناسان محیط زیست یک قطعه میش‌مرغ را به صورت مستقیم در این دشت مشاهده و ثبت کردند.

اسکندری بیان کرد: در حال حاضر در حال پایش مستمر زیستگاه میش‌مرغ در دشت اسدآباد هستیم تا که در صورت وجود تعداد بیشتر میش مرغ ،حفاظت این زیستگاه را برای احیا این گونه ارزشمند بیشتر و دو چندان کنیم‌.

وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های ما برای احیا زیستگاه میش‌مرغ و حفاظت از این گونه پرنده در حال انقراض، آموزش جوامع محلی است، خاطرنشان کرد: جوامع محلی از نقش مؤثری در حفظ این گونه برخوردار خواهند بود که با آموزش آنان می‌توان از شکار و یا هر گونه آسیب به این پرنده جلوگیری کرده و می‌توانند در صورت مشاهده موردی از شکارچی این موارد را گزارش دهند.

وی با بیان این‌که در صورت مشاهده و ثبت تعداد بیشتری از میش مرغ در دشت اسدآباد با پیگیری لازم می‌توان برای حفظ این گونه ارزشمند و احیا زیستگاه آن در دشت اسدآباد اعتبارات ملی مناسبی را از سازمان محیط زیست دریافت کرد، اظهار کرد: احتمال وجود تعداد بیشتر پرنده میش‌مرغ در دشت اسدآباد با مشاهده شدن چند روز پیش این میش‌مرغ قوت می‌گیرد.

مشاهده یک جفت میش‌مرغ مهاجر در اردیبهشت امسال در دشت اسدآباد

شهرام احمدی فارسانی، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان همدان هم پیش‌از این از مشاهده یک جفت میش مرغ مهاجر در اردیبهشت امسال در دشت اسدآباد و یک قلاده خرس قهوه‌ای مهاجر در یکی از مناطق شکار ممنوع نهاوند خبر داد و به ایسنا گفت: دلیل مشاهده شدن این گونه‌های جانوری در دشت اسدآباد و منطقه شکار ممنوع شهرستان نهاوند آن بوده که ضریب امنیتی حفاظت فیزیکی در زیستگاه‌های جانوری همدان ارتقا خوبی داشته است.

وی ادامه داد: در استان همدان و استان‌های همجوار در ده های گذشته بستر دشت اسدآباد زیستگاه میش مرغ بوده که توسعه کشاورزی، تغییر کاربری بسیاری از اراضی و فعالیت‌های مختلف عمرانی اعم از جاده سازی و ایجاد تأسیسات مختلف شرایط زیستگاهی را برای جانداران از جمله میش مرغ در تنگنا قرار داده و به واسطه همین سال‌هاست که پرنده میش‌مرغ دیگر در دشت اسدآباد دیده نشده است.

احمدی فارسانی خاطرنشان کرد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان سال‌هاست که در حال اقدامات و توان سنجی لازم بوده که آیا احتمال احیا و بازگشت گونه پرنده میش مرغ به طبیعت وجود دارد یا خیر؟

وی افزود: هر ساله کارشناسان شهرستان و اداره کل محیط زیست استان همدان در دفتر اداره زیستگاه و معاونت طبیعی ما بررسی میدانی و پایش داشته و شواهد مردمی را بررسی می‌کنند تا ببینند آیا مواردی از دیده شدن بار دیگر میش مرغ در دشت اسدآباد گزارش خواهد شد که در صورت هرگونه گزارش نسبت به ثبت و ضبط آن و چگونگی وضعیت شرایط این پرنده اقدام شود.

احمدی فارسانی تصریح کرد: خوشبختانه پس از گذشت سال‌ها، امسال گزارشاتی از مشاهده و دیده شدن دو قطعه میش‌مرغ به صورت مهاجر در دشت اسدآباد را داشتیم.

وی گفت: یکی از جمله مواردی که اداره کل محیط زیست استان برای بسیاری از گونه‌های جانوری و از جمله میش مرغ نسبت به آن اقدام کرده ایجاد گشت سیار حفاظتی در زیستگاهای جانوری بوده است.

احمدی فارسانی بیان کرد: در زیستگاه‌هایی که پیش از این یک جاندار شاخص زیست داشته و در سال‌های گذشته دیده شدن این نوع از جانداران دیگر گزارش نشده، گشت سیار حفاظتی راه‌اندازی کرده‌ایم که با این اقدام ضریب امنیتی حفاظت فیزیکی در این زیستگاه‌ها را حفظ کنیم.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان همدان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان بار دیگر دشت اسدآباد را به عنوان زیستگاه میش مرغ احیا کرد؟، یادآور شد: با توجه به تغییر کاربری‌ها و مباحث توسعه کشاورزی این زیستگاه‌های جانوری موجود از جمله دشت اسدآباد دیگر نمی‌تواند آن زیستگاه گذشته باشد که جانوران از جمله میش مرغ در آن زادآوری داشته باشند اما لااقل می‌توانیم جلوی ناامنی این زیستگاه‌ها را بگیریم تا با این اقدام هم معیشت و کشاورزی مردم پابرجا بماند و هم این گونه جانوری فصل مهاجرت خود را در استان ما سالم بگذراند.

وی یادآور شد: علاوه بر دیده شدن میش‌مرغ در دشت اسدآباد، امسال در منطقه شکار ممنوع نهاوند مشاهده یک قلاده خرس قهوه‌ای به همراه دو توله آن گزارش شده که همه این موارد نشان از ارتقاء ضریب امنیتی مناطق زیستگاهی استان دارد.

به گزارش ایسنا، اوایل زمستان سال ۹۵ نیز چندین مورد گزارش مردمی مبنی‌بر مشاهده میش‌مرغ در دشت اسدآباد اعلام شده بود و این درحالی بود که در سال ۹۵ بیش از هشت سال بود هیچ موردی از میش‌مرغ در دشت اسدآباد گزارش نشده بود.

 به همین منظور شواهد و مدارک لازم چون آثاری از پر و مدفوع این پرنده کمیاب در محل زیستگاه و محل خواب این پرنده در همان سال نمونه‌برداری شد تا با این آزمایشات و بررسی‌های DNA زمان حضور این پرنده نادر در دشت اسدآباد مشخص شود که آزمایشات داخل و خارج کشور کوچ و بازگشت دوباره میش‌مرغ به اسدآباد را در سال ۹۸ تأیید کرده بود. 

ضمن اینکه پس از آن نیز مواردی از مشاهده میش مرغ در دشت اسدآباد توسط جوامع محلی گزارش شده بود اما تاکنون به صورت عینی توسط کارشناسان چنین چیزی ثبت نشده بود که خوشبختانه چند روز پیش به صورت عینی نیز این گونه ارزشمند در دشت اسدآباد رویت شد که این امر حاکی از بازگشت میش مرغ پس از بیش از یک دهه به دشت اسدآباد است.