اجرای موفق طرح های آبخیزداری در گرو مشارکت محلی ها / دانش بومی ضرورتی انکارناپذیر

ایرنا/ کرج - ایرنا - عضو هیات علمی گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت:اجرای موفق طرح های مختلف منابع طبیعی و آبخیزداری در گرو مشارکت افراد محلی در تمام مراحل از جمله طراحی، برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی طرح ها است.

" آرش ملکیان " روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: در صورتی که در تعریف و اجرای طرح های آبخیزداری از نظرات افراد محلی و دانش بومی استفاده شود، موفقیت این طرحها بیشتر خواهد بود.

---

بازار

---

وی بیان کرد: فعالیتهای آبخیزداری شامل ترکیبی از اقدامات زیستی و مکانیکی هستند که با مهار آب باران و ذخیره‌سازی آن، از وقوع سیل‌های فاجعه‌بار و تخریب‌های گسترده جلوگیری می‌کنند.

این عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی گفت: این اقدامات با کاهش سرعت جریان آب، به نفوذ بیشتر آب در خاک و تقویت سفره‌های زیرزمینی کمک می‌کنند. همچنین، با ایجاد پوشش گیاهی مناسب در عرصه‌های آبخیز، از فرسایش خاک و رسوب‌گذاری در مخازن سدها جلوگیری می‌شود. ملکیان یاد آورشد: این اقدامات در کاهش تخریب تاسیسات، ابنیه و اراضی کشاورزی نیز موثر بوده و همچنین به افزایش آب سفره‌های زیرزمینی و افزایش آب چاه‌ها و قنوات کمک می کند.

وی اضافه کرد: سیاست های توسعه در نیم قرن اخیر و پیامدهای نامطلوب محیط زیستی این سیاست ها که اغلب به دلیل دستیابی به حداکثر بودن یعنی حداکثر بهره برداری از منابع طبیعی، تولید، مصرف و فروش که در نهایت منجر به حداکثر سود می شود، سبب تخریب مراتع و جنگل ها، افزایش روند بیابانی شدن اراضی، فرسایش شدید، خشکسالی شده است.

ملکیان گفت: با توجه به افزایش چالشهای محیطی در طی دهه های اخیر و تغییرات اقلیمی توجه به ابخیزداری به عنوان یک رکن مهم در سازگاری با اثرات نامطلوب محیطی بیشتر شده و خوشبختانه دانش نوین و بومی آبخیزداری در ایران از غنا و قوت فوق العاده ای برخوردار است و در اکثر مناطق ایران این دانش مورد استفاده واقع می شود و آثار و دستاوردهای فراوانی نیز به دنبال داشته است.

وی افزود: استفاده و توسعه این دانش دارای اهمیت است و توجه بدان امری ضروری است و الگوی مناسبی برای مدیریت منابع طبیعی در توسعه پایدار خواهد بود.

عضو هیات علمی گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران یاد آورشد: طرح مدیریت یکپارچه و جامع حوزه های آبخیز در زمان حاضر در دستور کار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری می باشد و حفظ منابع پایه از جمله آب و خاک، حفظ و بهبود تنوع زیستی، ارتقاء و بهبود معیشت جوامع محلی، کاهش فرسایش خاک و رسوب و جلوگیری از بروز سیلاب، کاهش اثرات خشکسالی، افزایش بهره وری در منابع طبیعی، بهبود کیفیت آب شرب و کشاورزی، کاهش آثار تغییرات اقلیمی، مهار بیابانزایی و احیای اراضی بیابانی از جمله کارکردهای مهم اجرای طرح مدیریت جامع حوزه های آبخیز می باشد.

ملکیان گفت: برای موفقیت در اجرای طرح مدیریت جامع حوزه های آبخیز ضرورت ایجاب می کند علاوه بر مشارکت جوامع محلی انسجام درون و برون سازمانی ایجاد شود و تمامی بخشها ازجمله دستگاه های دولتی و بخش خصوصی همکاری لازم را داشته باشند.

وی تاکید کرد: با توجه به تنوع اقلیمی کشور ایران همه مناطق مشکلات خاص خود را دارند و بنابریان اجرای طرحهای پژوهشی آبخیزداری در تمام مناطق ایران در حال انجام و یا در حال برنامه ریزی برای اجرا می باشد.

ملکیان بیان کرد: در اجرای طرح مدیریت جامع و یکپارچه حوزه های آبخیز از ظرفیت مردمی استفاده می شود و نقش مردم در اجرای این طرح جامع بسیار مهم و تاثیرگذار است .

عضو هیات علمی گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران اضافه کرد: این طرح بر اساس رویکرد علمی و جامع نگری و به منظور مدیریت جامع و هماهنگ منابع طبیعی با مشارکت جوامع محلی و بهره برداران ذینفع در عرصه های منابع طبیعی و با برنامه ریزی مدون و همسو در حوزه های آبخیز اجرایی می شود .

وی گفت: دریک حوزه تمام فعالیت های مرتبط با جنگل، مرتع، آبخیزداری، بیابان و حفاظت و بهره برداری با حضور تشکل ها و سازمان های مردم نهاد بصورت یکپارچه انجام می پذیرد که در پی اجرای این طرح بسیاری از مشکلات موجود در راه حفظ و احیای منابع طبیعی مرتفع خواهد شد.