«کفچلزی» بهانه ای برای تبرک جویی

آخرين خبر/ ۲ کيلو آرد، مقداري نخود و کمي خرما حاصل يک ساعت گشت و گذار است که شب ۲۷ رمضان در کوچه پس کوچه هاي روستا با کفچلزي (ملاقه زني) دنبال تبرک جويي است. از يک هفته پيش فرزند شهربانو در تب مي سوزد و کار او شب و روز گريه است. از بين چهار فرزند همين يک پسر برايش مانده و بقيه هر کدام به دلايلي فوت کرده‌اند. همانطور که با آب سرد پاهاي پسرش را ماساژ مي‌دهد صداي مهربان مادربزرگ را مي‌شنود که به او مي‌گويد: امشب ۲۷ رمضان است برو از خانه‌هاي همسايه‌ها مقداري آرد و حبوبات جمع کن، فردا آش نذري بپز و براي تبرکي به فرزندت هم بده انشاالله شفا مي‌گيرد. شهربانو مي‌پذيرد قلبير (نوعي سبد) بزرگ را از روي ديوار برداشته پارچه‌اي کف آن پهن مي‌کند، ملاقه بزرگ، کفگير، شانه، آينه، سرمه دان و قرآن کوچکي را درونش مي‌گذارد چادر سفيدي که کمتر با آن بيرون رفته را سر انداخته و چهره اش را مي‌پوشاند و راهي کوچه‌ها مي‌شود. به درب اولين خانه که مي‌رسد چادر را به طور کامل روي چهره اش مي‌پوشاند تا شناخته نشود و با کفگير چند نوبت به در حياط مي‌زند. مدتي نمي‌گذرد زن صاحبخانه که انگار اين صداي کوبيدن برايش آشنا است با مقداري آرد بيرون آمده و آرد ها را درون ملاقه بزرگ روي قلبير مي‌ريزد. سرمه دان روي قلبير را برداشته، براي تبرکي به چشمانش مي‌کشد و براي اين زن ناشناس طلب حاجت مي‌کند. خانه‌هاي بعدي و بعد تر هم همينطور پشت سر هم هر کدام مقداري از ملزومات آش شهربانو را هديه مي‌دهند. و روز بعد آش بيست و هفتمي پخته و براي تبرکي بين اهالي روستا باز هم به صورت ناشناس توزيع مي‌شود. هيچکس اطلاعي ندارد اين زن ناشناس همان مادري است که يک هفته در تب فرزندش سوخته است. اينها خاطره‌اي است که بانويي از روستاي بزقنج شهرستان بيرجند در سالهاي بسيار دور به چشمان خود ديده و اکنون مرور مي‌کند. زهرا دهقاني که اکنون ۶۰ سال سن دارد آيين شب ۲۷ رمضان را يکي از رسم‌هاي مورد احترام مردم اين روستا معرفي کرد و به خبرنگار ايرنا گفت: زمان قديم مردم اعتقاد زيادي به اين شب داشتند و معمولاً کساني که فرزندشان بيمار بود يا برايشان فرزندي نمي‌ماند با اجراي اين آيين از خدا طلب شفا مي‌کردند. وي ادامه داد: البته دختران دم بخت هم اين آيين را اجرا مي‌کردند و اعتقاد داشتند که تا رمضان سال آينده به خانه بخت خواهند رفت. دهقاني با بيان اينکه در حال حاضر آيين ملاقه زني رنگ و بوي گذشته را ندارد اظهار داشت: از حدود ۲۰ سال پيش ديگر به خاطر ندارم که کسي شب ۲۷ رمضان به درخانه ها رفته و به دنبال تبرک جويي از خيرات مردم باشد. مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي هم کفچلزي را از جمله آيين سنتي خراسان جنوبي معرفي کرد که توسط زنان و دختران در شب ۲۷ ماه مبارک رمضان انجام مي‌شود. سيد احمد برآبادي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: اين آيين به شماره ۸۱۶ چهارم بهمن ماه ۹۱ به ثبت آثار ملي ناملموس (معنوي) رسيده است. وي تبريک جويي را ماهيت اصلي اين آيين عنوان کرد و گفت: وقتي شخص صاحبخانه در را به روي فرد کفچلزي باز مي‌کند، سبد آنها را گرفته، ابتدا براي تيمم شانه را بر مي‌دارد و به موهاي خود مي‌کشد، بعد سرمه دان را بدست گرفته و چشمهايش را با سرمه سياه، آنگاه آينه را برداشته و چهره خود را در آينه نگاه مي‌کند، سپس مبلغي پول داخل سبد مي‌گذارد و به صاحبش مي‌دهد. مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي يادآور شد: در برخي نقاط استان هم افراد به زن کفچلز پول هديه مي‌دهند و او با مبلغ جمع آوري شده، پارچه‌اي گرفته و ظهر روز بيست و هفتم رمضن در محل مسجد و يا منزل مسکوني خودش در فاصله زماني بين نماز ظهر و عصر پارچه را برش مي‌دهد و همان روز مي دوزد و مي پوشد و بر اين باورند که تمام سال را به شادي خواهند گذراند و از بلايا و مشکلات مصون مي‌مانند. وي يادآور شد: در فرهنگ واژگان استان خراسان جنوبي، واژه‌اي با عنوان کَفچِلِز، کَفچِليز يا در اصطلاح محلي کُوچِلِز وجود دارد که به معناي کفگير يا کفچه است. همراهان عزيز ، آخرين اخبار استان خراسان جنوبي را به صورت لحظه اي و فراجناحي در بسترهاي زير دنبال کنيد : آخرين خبر خراسان جنوبي در تلگرام : https://t.me/joinchat/AAAAAEKMM7H6Qgk9-pkB6w آخرين خبر خراسان جنوبي در اينستاگرام : https://instagram.com/skhorasan_today آخرين خبر خراسان جنوبي در سروش : http://eitaa.com/joinchat/159514624C135faa8fb7