30 سال است که رودخانه کرج چنین آبی به خود ندیده!

ايسنا/ رودخانه کرج در طول تاريخ ديرين حيات زندگي بخش خود هيچگاه همچون امسال، نا مهربان و بي رحم نبوده است، نمي‌دانم آيا اساساً درست است که واژه‌هايي همچون نامهرباني و بي رحمي را به آب - مايه حيات - نسبت داد. شمار کشته شدگان ناشي از غرق شدگي در اين رود دوپاره نه چندان طولاني در مدت کمتر از چهار ماه سال جاري، بين ١٧ تا ٣٠ تن گزارش شده و اين در حاليست که هنوز در نيمه ماه اول تابستان قرار داريم! بايد پرسيد چرا چنين وضعيتي پيش آمده است؟ مساله اول بارش‌هاي پر حجم ( اعم از برف و باران ) بود که در سال جاري شاهد بوديم، علاوه بر بارش‌هاي ( باران ) در پاييز سال گذشته و بهار سال جاري، ايستگاه‌هاي برف‌سنجي ميزان بارش و ذخيره برف در زمستان سال گذشته را کم سابقه توصيف کردند، بر اثر بروز اين وضعيت کم سابقه و شرايط بسيار مناسب، علاوه بر آن که ذخيره سد کرج در موقعيت بسيار خوبي قرار گرفت، اکنون چندين ماه است که به طور مستمر ميزان آب موجود در رود کرج در هر دو بخش ( جاري در بالا دست و رها شده در پايين دست تقريباً در بيشترين شرايط نسبي، حدود بيست متر مکعب در ثانيه ) است. اين وضعيت در حالي روي داده که در اسفند ماه سال گذشته که ماه ذخيره سازي آب است به منظور پيشگيري از وقوع سيلي ويرانگر، اقدام به رها سازي حدود پنجاه ميليون متر مکعب آب ذخيره از سد کرج شد. طي 30 سال گذشته سابقه نداشته که در چنين روزي - 18 تير ماه - بعد از تامين آب مورد نياز تهران و إشباع آب در آبگير بيلقان و همچنين جاري شدن آب ( حقابه) تعدادي از نهرهاي منشعب واقع شده ( بعد و قبل از آبگير ) همچون انهار قديمي، حاجي آغاسي، کمال آباد، حسين‌آباد، مردآباد، وسنفارد و کلاک ، همچنان حجم متنابهي آب، حدود سه متر مکعب در ثانيه، از زير پل فرديس ( سرحد آباد ) در ناحيه بزرگراه تهران کرج، جاري باشد. وقوع همين پديده کم سابقه‌ يکي از دلايلي است که موجب شده بسياري از گردشگران - غير بومي، کم تجربه و نا آشنا با منطقه، نگاهشان به رودخانه کرج و ميزان آب جاري در بستر آن، همچون سال‌هاي گذشته که اين ميزان آب در چنين روزهايي از سال، تقريباً نصف آبي بود که در اين روزها جاريست، باشد و از روي عادت و تکرار رويه مشابه در سال‌هاي گذشته، نزديک رودخانه شده و به درون آن پاي نهند! مساله ديگر گرماي طاقت فرسا در روزهاي اخير است که موجب هجوم مردم به محور جاده چالوس ( جاده البرز ) و استفاده از محيط تفريحي حاشيه رودخانه است. و يک مساله بسيار مهم ديگر تراکم رو به رشد و به نوعي لجام گسيخته جمعيت تهران و کرج و افزايش روز افزون شمار ساکنان استان‌هاي تهران و البرز است که متاسفانه بدون کمترين چاره انديشي و برنامه ريزي به شکل فزاينده اي ادامه دَارد. چه بايد کرد ؟ همزمان با تاکيد بر لزوم گسترش مطالعات مرتبط با پديده‌هاي جمعيت شناسانه خصوصاً رشد جمعيت، مهاجرت‌ها و سکونتگاه‌هاي (دائمي، موقت و غير مجاز ) تدابيري مبتني بر رهيافت‌هاي جامعه شناسانه و به کارگيري علوم و فرضيه‌هاي مرتبط با مطالعات شهري و روستايي و چگونگي گسترش شهرها، بر هم خوردن تعادل جمعيتي بين شهرها و روستاها و همچنين لزوم توجه دقيقتَر و علميتَر به پديده انسان، تفريح و اوقات فراغت، در خصوص اين مساله خاص - کاهش از تلفات انساني - چند نکته پيشنهاد مي‌شود: آموزش، آموزش و باز هم آموزش. پديده بسيار مهم، بنياني و تعيين کننده اي که به نظر مي‌رسد به عنوان يک حلقه مفقوده در سراسر زندگي و در تمامي شئون حيات اجتماعي ايرانيان به چشم مي‌خورد. بديهيست عواملي همچون آگاهي بخشي، اطلاع رساني و هشدار، در همين بند و به عنوان زير مجموعه‌اي در روند با اهميت اموزش مطرح است. استفاده از قدرت آموزش و اطلاع رساني راديو و تلويزيون و خصوصاً استفاده از فضاي مجازي که به صورت گسترده و موثري عمل کرده و تقريباً در دسترس همگان قرار دَارد، نقشي موثر در کاهش حوادث دَارد. حادثه جزء جدايي ناپذير جاده البرز شده است در مورد محور مواصلاتي کرج چالوس ( جاده البرز ) با عنايت به حادثه خيز بودن اين محور بايد گفت که متاسفانه وقوع حادثه و بحران به صورت جزئي لاينفک از مسائل اين محور در آمده و به صور مختلف، در طول سال ( سيل، بهمن، کولاک، مه گرفتگي، ترافيک سنگين، آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع، رانش کوه، سقوط سنگ و ديگر حوادث طبيعي ) بروز کرده به صورت مستمر در اين محور روي مي‌دهد. بِنَا بر اين لزوم تشکيل ستادي ويژه - جداي از مديريت بحران و يا با تغييراتي کاربردي، زير نظر آن - و خصوصاً از طريق به کار گيري افراد بومي از ضروريات است. همچنان بر روي اين امر مهم يعني بهره‌برادري از دانش و به ويژه استفاده از تجارب مفيد بوميان، دانش و تجربه‌اي که حاصل قرون متمادي زيست در محل است و طي گذران ساليانه طولاني حاصل گرديده ، تاکيد دارم. جوانان بومي در حوادث اخير و در روند امداد و نجات شهروندان حادثه ديده نقش موثر و قابل تأملي داشته اند . اين عزيزان بدون کمترين توقع و چشمداشت و صرفاً از روي نيات خير خواهانه و با انگيزه خدمت رساني بي منت به مهمانان عاليقدر خود ، فراتر از انتظار ظاهر شده و صحنه‌هاي حماسي شايسته تقديري را رقم زدند. راهکار ديگر ارائه تسهيلات پر شمار و متنوع در شهرها - با هدف تشويق شهروندان به توقف در شهر و استفاده از مراکز تفريحي متعدد و افزايش جذابيت‌ها به منظور کاهش تمايل و انگيزه شهروندان به سفرهاي خارج از شهر است. علاوه بر برنامه‌هاي هنري پر جاذبه همچون فيلم ( سينما ) تئاتر ، کنسرت‌هاي موسيقي، نمايشگاه‌هاي مختلف و ديگر برنامه‌هاي جذاب، در اين مورد ويژه، احداث مراکز ورزشي خصوصاً تاسيس استخرهاي مناسب با ايجاد تسهيلات - و حتي پرداخت برخي يارانه‌ها همچون يارانه پرداخت تعرفه آب ، برق و گاز - و همچنين آموزش فن شنا و ديگر مهارت‌ها به شهروندان از ضروريات است. تقاضاي کمک از مردم، امر مذمومي نيست، تشکيلات دولتي کمتر به فکر استفاده از مردم - خصوصاً سازمانهاي مردم نهاد - و ياري خواستن از اين مجموعه‌هاي پر توان هستند. دولت‌ها در ايران متاسفانه بعد از وقوع بحران پي به اين نيروي مستعد مي‌برند و دست ياري به سوي آنان دراز مي‌کنند حال انکه اين سازمان‌ها ظرفيت و توان خير کننده‌اي در امور مرتبط با آموزش، آگاهي بخشي، راهنمايي و هدايت شهروندان دارند. رودخانه‌خواري هم دليلي براي وقوع بحران است هجوم به حريم و حتي بستر رودخانه و آنچه که تحت عنوان «خواري» از مصدر خوردن ( و بلعيدن و چپاول کردن ) همچون کوه خواري، زمين خواري و ... از آن ياد مي‌شود، نيز از جمله دلايل وقوع بحران‌هاي مختلف در کشور شده است. براي در گذشتگان حوادث اخير رحمت الهي و بهشت جاوداني آرزو دارم و صميمانه با همه وجود به بازماندگان عزيز آزرده خاطر، ابراز همدردي نموده برايشان صبر و اجر مسالت دارم. از تصميم گيرندگان، برنامه‌ريزان، مديران و مسولان کشور و استان ( همانگونه که بارها تاکيد کرده‌ام مسائل البرز مختص و در حد يک استان نيست، بسياري از امور البرز ، جنبه ملي دَارد ) آري ، از مسولان ملي و محلي نيز تقاضا دارم با انگيزه موثر و دقت بيشتر و از طريق همدلي و تشريک مساعي و خصوصاً با استفاده از تجارب ديگر کشورها و همچنين استفاده از تجارب داخلي، نسبت به اين رويدادهاي تلخ و جانکاه و خانمان برانداز، تفکر، تامل و چاره انديشي نمايند . همراهان عزيز ، آخرين اخبار استان البرز را به صورت لحظه اي و فراجناحي در بسترهاي زير دنبال کنيد : آخرين خبر البرز در تلگرام : https://t.me/joinchat/AAAAAD7vghQEyylArDddOA آخرين خبر البرز در اينستاگرام : https://instagram.com/alborztoday آخرين خبر البرز در سروش : http://sapp.ir/Alborz.online آخرين خبر البرز در ايتا : http://eitaa.com/joinchat/162463744C6827f642af