لانه ماران در کرمانشاه
برنا/ تالاب زيباي هشيلان در فاصله ۳۱ کيلومتري شمال غربي شهر کرمانشاه در دهستان الهيارخاني در مسير جاده کرمانشاه-روانسر واقع شده و محلي بسيار مناسب جهت پژوهش هاي پرنده شناسي و طبيعت گردي است.
ارتفاع متوسط تالاب از سطح دريا ۱۳۰۰ متره و زيستگاهي مناسب براي پرندگاني مثل لک لک، حواصيل، بوتيمار، غار خاکستري و انواع اردک محسوب ميشود. روباه و شنگ هم در اطراف تالاب به وفور ديده ميشود. تالاب هشيلان در يک منطقه دشتي با شيب مختصر از شمال به جنوب قرار گرفته است.
در داخل و حاشيه تالاب جانوران مختلفي از گونههايي متنوع زندگي ميکنند به طوري که بر اساس بررسيهاي به عمل آمده، هر ساله با شروع بارانهاي پاييز و سرد شدن هوا پرندگان زيادي از آسياي مرکزي به اين زيست بوم ميآيند و زمستان را در اين تالاب ميگذرانند. اين تالاب مأمن و مأواي مناسبي جهت گذران زمستان براي تعداد زيادي از پرندگان مهاجر آبزي و کنارآبزي به شمار ميرود و هر ساله گروههاي پرندگان مذکور توجه شکارچيان و علاقمندان به طبيعت را به خود جلب ميکند.
ميانگين بارش سالانه در تالاب هشيلان ۴۵۱ ميليمتر است و در سراسر سال باد در جهات مختلف در اين منطقه ميوزد. در داخل محدوده تالاب هيچ درخت خودرويي وجود ندارد فقط گونه اي بيد به صورت خيلي پراکنده و بسيار اندک در چند نقطه از تالاب رويش دارد. پوشش گياهي سطح تالاب علفي است که به صورت گياهان آبزي در داخل آب رشد کردهاند.در داخل و حاشيه تالاب جوندگاني از خانواده موشها و پستانداراني همچون گرگ، روباه، خرگوش، شغال و گربه وحشي زندگي ميکنند. ارتفاعات خورين واقع در شمال و شمال غربي تالاب، زيستگاه مناسبي براي بز وحشي است. اين تالاب مأمن و مأواي مناسبي براي زمستانگذراني تعداد زيادي از پرندگان مهاجر آبزي و کنار آبزي به شمار ميرود.
هشيلان که به دليل مأوا دادن به پرندههاي مهاجر جزء مناطق حفاظت شده در نظر گرفته شده است، تنها تالاب استان کرمانشاه است که به عنوان يک اکوسيستم آبي همواره مورد توجه علاقه مندان به طبيعت گردي بوده است. بر اساس بررسيهاي به عمل آمده، هر سال با شروع بارانهاي پاييزي و سرد شدن هوا، پرندگان زيادي از آسياي مرکزي به اين زيستبوم آمده و زمستان را در اين تالاب مي گذرانند. اين پرندگان عبارتند از اردک سر سبز، خوتکا، اردک ارده اي، گيلار، خوتکاي پر سفيد، نوک پهن، کشيم کوچک، کشيک گردن سرخ، غاز خاکستري، چنگر معمولي، چنگر نوک سرخ، کاکايي نوک سبز و بعضي سال ها نيز به طور اتفاقي فلامينگو، پليکان و قو به عنوان گروه پرندگان آبزي و بوتيمار، بوتيمار کوچک، يلوه، اگرت هاي کوچک و بزرگ، گاو چرانک، حواصيل ها، لک لک، خروس کولي، خروس کولي اجتماعي، سليم کوچک، سليم طلايي، آبچيلک پا سبز، ماهي خورک کوچک و ماهي خورک ابلق به عنوان پرندگان کنار آبچر و ساير پرندگان از جمله شکاريها(عقاب، سارگپه، سنقر، کور کور)، جغد کوچک، شاه بوف، سبزه قبا، زنبور خوار، هد هد، کبک، بلدرچين، تيهو، چکاوک، دم جنبانک، سار، زاغي، کلاغ سياه، زاغ نوک سرخ و حتي غراب به عنوان پرندگان خشک زي که در اطراف تالاب زندگي ميکنند.
نام تالاب بر اساس گويش کردي، مرکب از دو بخش «هشي» به معني مار و «لان» به معناي خانه است. بنابراين نام هشيلان به معني لانهي ماران است زيرا در اين تالاب تعداد زيادي مار به ويژه مار آبي و مار چليپر وجود دارند. لاک پشت خزري يا گونه لاک پشت برکهاي و لاک پشت مهميزدار در اين زيستگاه به فراواني يافت ميشوند. سوسمار آگاما، مارمولک و سمندر نيز از ديگر خزندگان اين تالاب هستند.