پدیده کشند قرمز در دریای مکران

خبرگزاری دانا/ کشند قرمز یا Red tide پدیده‌ای است که در اثر تکثیر، رشد و تجمع فیتوپلانکتون‌ها و افزایش تراکم آنها در آب بروز کرده و در اثر آن، رنگ آب به قرمز می‌گراید.

فیتوپلانکتون­ ها اولین حلقه در زنجیره غذایی در محیط های دریایی هستند و بررسی ساختار جمعیتی آنها می­ تواند به عنوان عامل مهمی برای بررسی سلامت اکوسیستم محسوب شود؛ بنابراین در تعیین پتانسیل صیادی مناطق مختلف بسیار حائز اهمیت هستند.
با این وجود، برخی گونه ها توانایی تولید بیوتوکسین ­ها (سموم زیستی) و همچنین تخلیه (کاهش) اکسیژن آب را دارند.
وقتی که شرایط محیطی مناسب مانند دما، سرعت باد و حضور مواد مغذی فراهم باشد، ساختار جمعیتی طبیعی فیتوپلانکتون ها مختل شده و گونه­های دارای توانایی شکوفایی به سرعت تکثیر می شود؛ به طوری که جمعیت برخی از آنها به بیش از یک میلیون سلول در لیتر می­رسد.
به این پدیده در اصطلاح "کشند قرمز" اطلاق می شود، البته، بسته به گونه و یا گونه­های شکوفا شده، رنگ آب می تواند قرمز، قهوه ای، سبز و یا شیری دیده شود.
پس از وقوع کشند قرمز در سال ۱۳۸۷-۱۳۸۸ که منطقه وسیعی از دریای عمان و خلیج فارس را  برای یک دوره طولانی (۹ ماه) تحت تاثیر قرار داد، در سال ۱۳۹۵ نیز شکوفایی گونه های متنوع پلانکتونی که برخی از آنها مضر بودند در سواحل مکران و به ویژه خلیج چابهار برای دوره ۶ ماهه آبان تا اسفند مشاهده شد.
این پدیده سبب اختلال شدید در فعالیت واحد آب شیرین کن کنارک و مرگ و میر آبزیان در سواحل پسابندر به دلیل ایجاد شرایط کم اکسیژنی (شرایط هایپوکسی ساحلی) گشت.
از آن سال به بعد نیز مواردی از وقوع کشند قرمز در آب های ساحلی شمال دریای عمان به وقوع پیوسته است.
در کنار سیانوباکتری ها که عموما در فصل گرم (خرداد-مرداد) شکوفا می­شوند و گونه ناکتیلوکا که به طور وسیعی در فصل سرد (آبان-اسفند) شکوفا می شوند، سایر گونه های فیتوپلانکتونی نیز امکان ایجاد کشند قرمز در آبهای منطقه را دارا هستند.
با توجه به اینکه آب های این ناحیه کمتر تحت تاثیر ورود مواد مغذی ناشی از فاضلاب های صنعتی و شهری و رواناب های سطحی قرار می گیرند، عوامل محیطی طبیعی مانند جهت جریانات، رسیدن مواد مغذی از لایه­های عمیق اقیانوسی در نتیجه مانسون و طوفانهای ریزگرد در غنی شدن آبهای ساحلی از مواد مغذی موثر باشند.
با این حال به نظر میرسد اثرات تغییر اقلیم جهانی به طور مستقیم یا غیر مستقیم در تغییر این فرایندها و افزایش شکوفایی­ها موثر باشد.
ایستگاه پژوهش و فناوری اقیانوس شناسی و علوم جوی چابهار با توجه به زمینه های تحقیقاتی خود و در کنار سایر دانشگاه ها و مراکز علمی کشور، اقدام به پایش آبهای ساحلی دریای عمان به منظور به شناسایی گونه پلانکتونی غالب در بروز شکوفایی و شرایط محیطی بهینه جهت وقوع کشند قرمز در طی ۶ سال اخیر کرده است.
به قلم، امیر قاضی لو، رئیس مرکز اقیانوس شناسی دریای عمان و اقیانوس هند (چابهار)

آخرین خبر سیستان و بلوچستان در اینستاگرام :
https://instagram.com/zahedan_today