سلماس، تنها شهر منظم و شطرنجی ایران

صدا و سيما

بروزرسانی 1402/07/02 - 16:25

صدا و سیما/ نخستین شهر شطرنجی ایران، از زمان زلزله ۱۳۰۹ دیلمان با نمادها‌ی شاخص تاریخی و شهری خود از دیر باز مورد توجه گردشگران بوده است.

شهر سلماس با شیوه نوین شهرسازی در آذربایجان غربی احداث شده‌ است و خیابان‌های شطرنجی و هندسی منظم، جلوه‌های ویژه‌ای به این شهر بخشیده‌ که نظیر آن را در کمتر شهری در ایران می‌توان مشاهده کرد.
برخی صاحب نظران معتقدند این شیوه ساخت شهری بعد از زلزله سال ۱۳۰۹ شمسی در این شهر محقق شد، از شهرهای معروف خارجی و مُدرن که به این شیوه ساخته و گسترش یافته‌اند، شهر لس آنجلس آمریکا و شهر تورنتو در کانادا را می‌توان نام برد.
‌نویسنده کتاب تاریخ ۱۰ هزار ساله سلماس اظهار کرد: با توجه به اینکه پس از زلزله دیلمقان و تخریب ۱۰۰ درصدی شهر، لزوم احداث شهر جدید به جای آوار برداری مورد توجه قرار گرفت، تیپ جدید و مُدرن شهرسازی که همان شطرنجی بود توسط مهندس «اسدالله خان» پیاده شد.
ملک زاده ادامه داد: از محاسن این ساختار می‌توان به این نکته اشاره کرد که تمام خدمات شهری در مکان‌های مناسب با کمترین مسیر پیش بینی می‌شوند و این امر موجب صرفه جویی در زمان برای گردش در شهر نیز می‌شود.
او تاکید کرد: در این شیوه شهرسازی فضاهای مذهبی، آموزشی و بهداشتی با طول مسیر پیاده مشخص بنابر ضوابط زمان خود طراحی شده است بطوریکه با توجه به در معرض دید بودن تمام خانه‌ها، ادارات و بناهای عمومی، هیچ بنایی از دید خارج نیست و به راحتی قابل دسترس است.
وی با بیان اینکه این شیوه شهرسازی در زمان خود ایده بسیار جالبی بود که مهندسان شهرسازی آن دوران استفاده کرده‌اند، گفت: از دیگر محاسن شهرسازی این شهر، شطرنجی بودنش است زیرا که در عصر حاضر با ورود خودرو در شهرها ترافیک شهری نیز ایجاد شده ولی با شطرنجی بودن سلماس این معضل کمتر دیده می‌شود بطوریکه می‌توان از چهار مسیر متفاوت به مکان مورد نظر رسید.
ملک زاده گفت: الگوی شهرسازی شطرنجی با برخورداری از جانمایی منظم و تقسیم مناسب قطعات زمین شهری به دلیل جلوگیری از هدر رفتن زمین به گزینه نخست تبدیل شده است.