کشت «سرطان» در حاشیه کشفرود!

خراسان/ دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود از کشت سرطان در حاشیه کشفرود خبر داد!
رمضان روحانی، دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود با بیان این که کشت محصولات کشاورزی در حاشیه رودخانه و آبیاری محصولات با فاضلاب خام موجود در رودخانه، باعث شده است که از کشفرود به عنوان رودخانه سرطان یاد شود، اظهار کرد: بحران کشفرود زنگ خطر دیگری با عنوان در خطر بودن امنیت غذایی مردم مشهد میزند. بر اساس مطالعات انجام شده، درصد بالایی از فلزات سنگین مثل سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه که به شدت سرطانزا هستند در سطح محصولات کشت شده در حاشیه شهر یافت شده است.
روحانی تشریح کرد: اولین بحران ما خشک شدن بخش زیادی از کشفرود است. از ۴۸ کیلومتری که از رودخانه کشفرود در مشهد وجود دارد، حدود ۲۸ کیلومتر خشک شده است. این مسئله با موج مهاجرت مردم به مشهد همراه بوده است. این افزایش مهاجرت به مشهد گسترش شهرنشینی به سمت حومه مشهد را در بر داشته است. همچنین عدم توجه به مدل توسعه شهر موجب ایجاد پدیده حاشیهنشینی شد. از طرفی نبود نظارت مسئولان، ساخت و سازهای غیر اصولی در حریم رودخانه و ایجاد باغهای اطراف رودخانه و ازدیاد برداشت آب، احداث سد در اطراف رودخانه و ایجاد کارگاهها و صنایع در اطراف کشفرود باعث خشک شدن بخش زیادی از آن شده است.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود با بیان این که بحرانهای ایجاد شده در ۲۰ کیلومتر دیگر، مهمتر از بحران خشکی کشفرود هستند، بیان کرد: طبق آمارها، ما در شهر مشهد حدود ۵۰۰ هزار متر مکعب در شبانهروز تولید فاضلاب داریم. حجم تصفیه خانههای ما حدود ۳۰۰ هزار مترمکعب در شبانه روز است و فاضلاب مازاد شهر مشهد ۲۰۰ هزار متر مکعب است. حال راهکاری که در این خصوص به کارگرفته شده وارد کردن این فاضلابها به داخل رودخانه بوده است.
روحانی یادآور شد: ورود فاضلابها به رودخانه، کمبود تصفیه خانه و کمبود ظرفیت تصفیهخانههای فعلی و ورود حجم بالای فاضلاب به آنها از جمله دلایل در این خصوص است.
وی با بیان این که روزانه ۳۰۰ تانکر فاضلاب در کشفرود تخلیه میشود، اضافه کرد: در واقع ما از سه منبع بایپس تصفیه خانهها، تانکرها و فاضلابهای سطح شهر، فاضلاب را به کشفرود وارد میکنیم که در نهایت منجر به آلودگی رود میشود.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود در تشریح وضعیت بحرانی امروز رودخانه کشفرود، گفت: اولین معضل فعلی کشفرود، ورود فاضلابهای صنعتی، خانگی و بیمارستانی به رودخانه است. امروز کشفرود محلی برای تخلیه فاضلابهای شهری شده است.
کشفرود، یک مسئله ملی است
روحانی با اشاره به بوی نامطبوع اطراف کشفرود، اضافه کرد: کشفرود دیگر رودخانه نیست، آبی که در کشفرود در جریان است، فاضلاب است. کشت محصولات کشاورزی در حاشیه رودخانه و آبیاری محصولات با فاضلاب خام موجود در رودخانه، باعث شده است که از این کشفرود به عنوان رودخانه سرطان یاد شود. به جرأت میتوان گفت که ما در حاشیه شهر کشت مرگ را داریم. با توجه به این که محصولات کشت شده در کشفرود به سطح شهر پخش میشود، ما در کشفرود با مسئلهای در حاشیه شهر مواجه نیستیم، بلکه مسئلهای به صورت شهری و چه بسا ملی است.
ترک فعل سازمانهای متولی
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود با اشاره به گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۱، گفت: بر اساس این گزارش همه دستگاههای اجرایی استان که در حوزه کشفرود مشهد وظیفهمند بودهاند، به بخشی از تکالیف خود در این حوزه عمل نکردهاند. یعنی ما در این زمینه توسط سازمانهای متولی دچار ترک فعل شدهایم.
روحانی در مورد این که چرا سازمانهای متولی در این حوزه ترک فعل کردهاند؟ تصریح کرد: اولویت نبودن کشفرود، ضعف در نظارت بر عملکرد سازمانها، فقدان مطالبهگری تخصصی از سمت مردم و نخبگان و فقدان یک سند جامع راهبردی در این خصوص از مهمترین علل هستند.
وی درباره راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضع موجود و رسیدن به وضع مطلوب، تشریح کرد: جلوگیری از ورود فاضلابهای خانگی و صنعتی به رودخانه به ترتیب با راهکارهای توسعه طرح اگو و جمعآوری فاضلاب شهری، نظارت بر صنایع به منظور عدم تخلیه فاضلاب در رودخانه و الزام صنایع به انجام پیشتصفیه فاضلاب بخشی از این راهکارهاست.
وی افزود: جلوگیری از ورود بایپس تصفیهخانهها به رودخانه با راهکارهای ارتقای ظرفیت تصفیهخانههای فعلی، بهبود فناوری تصفیهخانههای فعلی، احداث تصفیهخانههای جدید و احداث تصفیه خانههای لوکال از دیگر راهکارها برای بهبود وضع موجود است.
روحانی تصریح کرد: از دیگر راهکارها میتوان به جلوگیری از انتقال فاضلابهای خام به مزارع کشاورزی اشاره کرد که مهمترین راهکارها در این خصوص برخود باخاطیان، تامین آب مورد نیاز کشاورزان از طریق بازچرخانی آب تصفیه شده توسط شرکت آبفا و آب منطقهای، دادن الگوی کشت کمآب طلب و غیر مثمر توسط جهاد کشاورزی مثل توسعه کشت جارو مورد نیاز شهرداری است. همچنین ایجاد فضاهای تفریح و سرگرمی در اطراف رودخانه برای جذب گردشگر با احداث فضای سبز و درخت کاری و پیگیری برای ثبت حقوقی منطقه کشفرود برای تبدیل به قطب گردشگری نیز از دیگر راهکارهاست.