عتاب عدلیه به بانک‌ها

خراسان/سازمان بازرسی کل کشور در نامه ای هشدارآمیز به بانک مرکزی خواستار اصلاح رویه بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج شده است که تحولی کم‌سابقه در پرونده وام‌های ازدواج به شمار می‌آید.
 
اگر زودتر و در موقع لازم، بانک ها مورد عتاب دستگاه قضا قرار می گرفتند، امروز مردم با رفتارهای خودمختارانه نسبت به پرداخت تسهیلات تکلیفی ازدواج و فرزندآوری مواجه نمی شدند. آن طور که از گزارش ها برمی آید، تا اوایل مرداد امسال ۲۷۰ هزار نفر در صف دریافت وام ازدواج بودند؛ رقمی که در حالت منطقی باید ۷۰ هزار نفر باشد.
حالا معاون اقتصادی سازمان بازرسی با صدور نامه‌ای هشداری به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی برای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری، خواستار روند پرداخت و اصلاح محدودیت زمانی ثبت نام تسهیلات تکلیفی در سامانه شد.
ماجرا چیست؟
بنابر گزارش های متعدد مردمی و البته انتقادهای وزارت ورزش و جوانان از روند معیوب و کند پرداخت وام های ازدواج به ویژه پس از شهادت آیت ا... رئیسی، سازمان بازرسی به کم کاری بانک ها ورود کرده و به بانک مرکزی هشدار داده است که مشکلات ثبت نام و پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری را برطرف کند. به تازگی معاون وزیر ورزش و جوانان با انتقاد شدید از بانک ها اعلام کرد: «ماهانه تعداد در صف ماندگان را رصد می‌کنیم و اکنون ۲۷۰ هزار نفر در صف هستند، درحالی که به صورت منطقی باید ۷۰ هزار نفر در صف دریافت وام حضور داشته باشند؛ این رقم در مدت مشابه سال قبل نیز ۷۰ هزار نفر بوده است. حتی موردهای بررسی شده نشان می‌دهد که مدت زمان پرداخت وام حداکثر یک ماهه بوده و اکنون تا سه ماه افزایش یافته است؛ به عبارتی افرادی از فروردین‌ماه ثبت‌نام کرده و هنوز نتوانسته‌اند وام خود را دریافت کنند.»

---

بازار

---

صف 428 هزار نفری تا پایان خرداد
البته در این که آمار پشت صفی های وام ازدواج چقدر است، آماری هم از معاون دبیر ستاد ملی جمعیت ریاست جمهوری است که تا ابتدای تیرماه بوده است: تا پایان خردادماه امسال ۴۲۸ هزار نفر در صف دریافت وام فرزندآوری و ۲۳۸ هزار نفر در صف دریافت وام ازدواج قرار داشتند.
امسال چند نفر وام گرفتند؟
بررسی آمار بانک ها و دفاعیه بانک مرکزی درباره تسهیلات تکلیفی ازدواج و فرزندآوری نشان می دهد، اوضاع وام ازدواج در سال 1403 بسیار خراب تر از آن است که تصور می شود. براساس گزارش بانک مرکزی، از ابتدای سال جاری تا تاریخ ۲۹ مردادماه امسال مبلغ ۶۴.۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه ازدواج از سوی شبکه بانکی به ۱۹۵ هزار متقاضی پرداخت شده است. همچنین از ابتدای سال جاری تا تاریخ بیست و نهم مرداد ماه امسال   مبلغ ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری از سوی شبکه بانکی به ۱۹۶ هزار متقاضی اعطا شده است. 
فقط 230 هزار نفر تا آخر سال
اما در گزارش های مرتبط با وضعیت وام های ازدواج، یک نکته،مقداری آینده این وام ها طی امسال را نگران کننده می کند. جام جم می نویسد: بر اساس آمارها، تاکنون بیش از۱۷۰هزار نفر وام ازدواج گرفتند و فقط ۲۳۰ هزار نفر دیگر نیز می‌توانند امسال این وام را بگیرند و امکان اضافه ‌شدن آن نیست.
سقف پرداخت تغییر نمی کند!
در کمتر از 5 ماه، حدود 170 هزار وام ازدواج پرداخت شده و در 7 ماه ظاهرا قرار است فقط 230 هزار مورد وام در اختیار متقاضیان پرداخت شود و آن طور که رئیس بانک مرکزی می گوید، امکان افزودن بودجه آن نیست: «رئیس کل بانک مرکزی درباره پرداخت وام ازدواج می‌گوید میزان منابع این وام مشخص و در قانون بودجه ابلاغ شده است. این عدد بین بانک‌ها تقسیم شده و میزان سقف پرداخت وام ازدواج نمی‌تواند تغییر کند، مگر این‌که مجلس مبلغ آن را افزایش دهد.»
سنگ و قلاب متقاضیان وام ازدواج
طبیعی است وقتی منابع به میزان لازم برای بانک ها تعریف نشده است، بانک ها باید مردم را سرکار بگذارند تا سال تمام شود. بررسی همین آمار و ارقام و وضعیت است که معاون وزارت ورزش و جوانان می گوید، بانک ها جوانان در جست وجوی وام ازدواج را سنگ و قلاب می کنند: «متاسفانه تعداد افرادی که در صف هستند به بالاترین زمان خود رسیده و شعب بانک‌ها مراجعه‌کنندگان را سنگ‌ وقلاب و اذیت می‌کنند. پیگیری‌های خود را انجام داده و به نهادهای نظارتی، چه در دولت، چه در مجلس و همچنین دیوان محاسبات و سازمان بازرسی، نامه ارسال کردیم. همچنین از دولت و معاون اول رئیس‌جمهوری موضوع را پیگیری کردیم اما  برای برخی بانک‌ها انگار وام ازدواج در اولویت نیست.»
1402 چقدر وام پرداخت شد؟
خوب است این را هم بدانیم که طبق اعلام صحابی، مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی در سال۱۴۰۲مبلغ ۱۵۸هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به ۷۷۳هزار و۳۳ نفر متقاضی پرداخت شد.

حالا به دلایلی که گفته می شود، بخشی از آن، بهانه گیری بانک ها بوده، رقم مصوب مجلس ۳۰۰هزار میلیارد تومان بود که با رایزنی و انتقاد بانک مرکزی، مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کاهش داد. حالا نتیجه این می شود که در سال 1403 ،فقط 400 هزار وام ازدواج قرار است پرداخت شود.
نظارت بر بانک ها نیست
حالا کاسه این ماجرا و پشت صفی های وام ازدواج سر هر کس قرار است بشکند، مهم نیست، بلکه مهم این است که سیاست های نظام بر محور تقویت  مشوق های ازدواج است، اما در اجرا رویه های معکوس مشاهده می شود. اجازه بدهید، گزارش را با گفته ها و آمار ارسلان محمدی از کارشناسان اقتصادی به جام جم پایان دهیم:  متاسفانه در سال جاری، برای دریافت وام ازدواج و وام فرزندآوری صف زیادی تشکیل شده که دلیل اصلی آن نیز نظام بانکی است، زیرا وام‌های قرض‌الحسنه خود را به جای تخصیص به نیازهای ضروری مردم، به سمت پرداخت وام‌هایی با بهره کم به بخش‌های غیرمولد و همچنین زیرمجموعه‌های خود برده و شاهد پرداخت نشدن وام ازدواج به جوانان هستیم. این کارشناس اقتصادی با اذعان به این‌که عزم جدی برای نظارت بر شبکه بانکی در زمینه تسهیلات ازدواج نیست، گفت: طبق گزارش‌های اعلامی خود شبکه بانکی، فقط اصل تسهیلات پرداختی بانک‌ها به کارکنان خود در سال گذشته بیش از ۱۶۵ هزار میلیارد تومان بوده که به جای اعطا به بخش مولد اقتصاد یا جوانان برای وام ازدواج فقط به یک درصد جمعیت کشور که همین کارمندان شبکه بانکی هستند، تعلق گرفته است. پس جای سوال دارد که چگونه چنین قدرت خلق پولی را بدون نظارت کافی و تکالیف قانونی برای هدایت آن به نفع جامعه و تولید کشور به بانک‌های خصوصی دادیم.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar