حساب و کتاب خورشیدی شدن برق ساختمان

خراسان/اظهارات کارشناسان حوزه انرژی حاکی از این است که راه اندازی سامانه برق خورشیدی ساختمان می تواند ماهانه تا ۵ میلیون درآمد ایجاد کند. ضمن این که از منظر کلان، یک راهبرد اساسی برای رفع ناترازی برق نیز به شمار می آید.

 الزامی شدن نصب سامانه های خورشیدی برای متقاضیان انشعاب برق تجاری و خانگی، خبری بود که در هفته گذشته توجه ها را به خود جلب کرد. انتشار تفاهم نامه سازمان نظام مهندسی و شرکت توانیر نشان داد که سازندگان آپارتمان های ۴ طبقه و بیشتر که متقاضی انشعاب برق هستند می بایست پنل های خورشیدی را نصب کنند. اگر چه دیروز گزارش ها به نقل از مسئولان وزارت راه و شهرسازی نشان داد که این الزام فعلاً وجود ندارد، با این حال به نظر می رسد در صورت اجرایی شدن، این آپارتمان ها از مزایای مثبت این طرح بهره مند می شوند. در این راستا ضمن گفت وگو با دکتر حمید شعرباف کارشناس انرژی، نگاهی به حساب و کتاب اجرای این طرح برای ساختمان ها از منظر خرد انداخته ایم. هر چند منافع کلانی را که از اجرای این طرح برای رفع ناترازی برق در کشور نیز ایجاد می شود، نمی توان نادیده گرفت.

 تفاهم نامه ای برای به میان آمدن ظرفیت های مردمی  
اتفاقی جدید در خبرهای مربوط به رفع ناترازی برق در روزهای اخیر توجه ها را به خود جلب کرد که به طور مستقیم به مردم و اصطلاحاً جیب خانوارها مرتبط است. انتشار تفاهم بین وزارت نیرو و سازمان نظام مهندسی حاکی از  آن بود که ساختمان های تجاری و خانگی باید پنل های بامی را نصب و به شبکه توزیع متصل کنند و در قالب انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق با وزارت نیرو از مزایا و منافع اقتصادی قابل توجه و مستمر آن بهره مند شوند. این دستورالعمل همه ساختمان های تجاری و خانگی دارای ۴ طبقه و بیشتر یا با مجموع زیربنای طبقات بیش از هزار مترمربع را که متقاضی انشعاب برق هستند ملزم به نصب پنل های خورشیدی روی پشت بام یا محوطه و پارکینگ می‌کند و حداقل توان نامی سامانه در این راستا ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ کیلووات در نظر گرفته شده است. محسن ذبیحی معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر در این باره گفته است که در صورت عدم نصب پنل های خورشیدی، سازمان نظام مهندسی ساختمان، تاییدیه های لازم را صادر نخواهد کرد و شرکت های توزیع برق نیز به این ساختمان ها انشعاب برق واگذار نمی کنند.

---

بازار

---

 نصب پنل خورشیدی روی ساختمان‌ها فعلاً الزامی نیست
با این حال، گزارش تسنیم در روز گذشته نشان داد که  نصب سامانه‌های خورشیدی در ساختمان‌های چهارطبقه و بالاتر، در حال حاضر تنها به‌عنوان یک تفاهم‌نامه مطرح است و هنوز الزام‌آور نیست. در واقع وزارت راه در حال بازنگری مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است تا از این مسیر نصب سامانه های خورشیدی در ساختمان ها الزامی شود.
 طرحی اقتصادی که هزینه های مشاع آپارتمان نشینان را کاهش می دهد
اگر چه تفاهم نامه یادشده بین وزارت نیرو و سازمان نظام مهندسی هنوز الزامی نیست، اما با توجه به ناترازی های موجود و همچنین وجود تدبیر مشابهی در مقررات ملی ساختمان، بعید است که به این آسانی طرح موجود را از دور خارج کند. در این حال، اظهارات مهندس حمید شعرباف کارشناس ارشدحوزه برق نشان می دهد که حساب و کتاب راه اندازی پنل خورشیدی برای ساختمان ها اگر نگوییم یک سرمایه گذاری با سود بالا، لااقل یک طرح با بازدهی مناسب است که می تواند حداقل هزینه های برق مشاع ساختمان مانند آسانسور را به راحتی جبران کند.
 چقدر فضا لازم است؟
این کارشناس انرژی در گفت وگوی اختصاصی با خراسان با بیان این که تولید هر کیلووات انرژی خورشیدی به طور معمول حدوداً به ۱۰ مترمربع فضا نیاز دارد، گفت انشعاب برقی که یک آپارتمان معمولی از شرکت برق می گیرد، ۶ کیلو وات است. در نتیجه با ۶۰ مترمربع فضا می توان معادل توان مصرفی اسمی انشعاب معمولی برق را تولید کرد.
 درآمد ماهانه تا ۵ میلیون تومان با نصب پنل های خورشیدی
شعرباف جزئیات امکان درآمدزایی تولید برق در پشت بام آپارتمان ها را این گونه تشریح می کند که در حال حاضر دولت به طور تضمینی، ۲۰ ساله برق تجدیدپذیر تولیدشده توسط سرمایه گذاران را می خرد. نرخ خرید هم حدود ۲۵۰۰ تومان است که حدوداً ۱۰ برابر نرخ برق مصرفی پلکان های اول است (این نرخ معمولاً با تغییرات نرخ ارز یا تورم به روزرسانی شده است). تا همین جا می توان ضریب سودآوری این طرح در آپارتمان ها را مناسب دانست.
با این حساب، اگر در پشت بام خانه یک سامانه ۱۰ کیلوواتی داشته باشید که تقریباً ۱۰۰ مترمربع فضا لازم دارد (می توان محاسبه کرد در صورت وجود زمین به میزان حدود ۲۵۰ مترمربع، این میزان فضا در پشت بام تقریباً به طور خالص قابل تامین است) و همچنین با توجه به این که در شهری مانند مشهد، بیش از ۳۰۰ روز در سال آفتاب می تابد، تفاوت قبض پرداختی برق با درآمد حاصل از فروش برق به شبکه به تقریباً ماهی ۴ تا ۵ میلیون تومان خواهد رسید. (البته این رقم در بین فصول مختلف ممکن است متفاوت باشد)
 چقدر باید بابت هزینه اولیه کنار گذاشت؟
اگر بخواهیم دایره حساب و کتاب تولید برق از پشت بام را گسترده تر کنیم، باید به عوامل مهم دیگری همچون هزینه اولیه و همچنین هزینه های تعمیر و نگهداری احتمالی طرح نیز توجه کنیم. شعرباف در این باره گفت: با در نظر گرفتن مشخصات سامانه خورشیدی که در بخش قبل گفته شد، باید گفت که هزینه اولیه راه اندازی یک نیروگاه خانگی در پشت بام، به ازای هر کیلو وات ساعت، چیزی در حدود ۳۰ میلیون تومان است. به عبارت دیگر برای راه اندازی یک نیروگاه ۱۰ کیلوواتی، حدود ۳۰۰ میلیون تومان می بایست هزینه اولیه پرداخت. با این حال از آن جایی که این هزینه در آپارتمان های ۴ طبقه و بیشتر سرشکن می شود، سهم هر مالک (با وجود تک واحدی بودن هر طبقه) به بیش از ۷۵ میلیون تومان نمی رسد.
شاید گفته شود که این رقم هزینه ساخت آپارتمان ها را بالا خواهد برد. این در حالی است که در سال های اخیر، شاهد هزینه های بالا و در سرفصل های جدیدی همچون هوشمندسازی در ساختمان ها هستیم به طوری که هم اینک تجهیز یک آپارتمان به سیستم صفحه لمسی (تاچ پنل) برای یک واحد ۱۵۰ متری، ۶۰ تا ۸۰ و یا حتی ۱۰۰ میلیون تومان برای متقاضی هزینه خواهد داشت. این در حالی است که راه اندازی این سیستم ها برخلاف سامانه برق خورشیدی هیچ درآمدی را نیز عاید مالک ساختمان نخواهد کرد.همچنین باید توجه داشت که با بالارفتن هزینه های ساخت به حدود متری ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان، صرف هزینه اولیه برای سامانه برق خورشیدی، سهم قابل توجهی در این مقیاس نخواهد داشت.

 نگهداری سامانه های خورشیدی چقدر هزینه می برد؟
شعرباف همچنین درخصوص هزینه های تعمیر و نگهداری می گوید که سامانه های مد نظر وزارت نیرو، هزینه نگهداری ای غیر از تنظیف ندارند.
وی البته تاکید خاصی روی قید سامانه های مد نظر وزارت نیرو دارد چراکه به طور کلی سه نوع سامانه برق خورشیدی قابل تصور است. در نوع اول با نام آنگرید که در طرح وزارت نیرو اجرا می شود، سامانه فقط به شبکه وصل است. تا زمانی که نور خورشید وجود دارد، برق تولید می کند و به شبکه سراسری می دهد و امکان بهره مندی مستقیم ساختمان از برق تولیدی این سامانه وجود ندارد. ورای این سامانه، انواع دیگر سامانه های برق خورشیدی به نام های آفگرید و هیبرید نیز وجود دارند با این تفاوت که در آن ها به طور مشخص از باتری های لیتیومی نیز استفاده شده که هزینه های طرح را بالاتر خواهد برد و در عین حال امکان استفاده از انرژی ذخیره شده در باتری در ساعاتی که برق وجود ندارد، فراهم است.
 سرمایه اولیه چند ساله باز خواهد گشت؟
حساب و کتاب بازگشت سرمایه در طرح سامانه های برق خورشیدی خانگی به مانند هر طرح سرمایه گذاری دیگر، به عوامل مختلفی بستگی دارد، با این حال اظهارات شعرباف حاکی از این است که با فرض نرخ خرید تضمینی ۲۵۰۰ تومان، هزینه اولیه ۳۰۰ میلیون تومان برای یک واحد ۱۰ کیلوواتی، بازگشت سرمایه این سیستم با در نظر گرفتن نرخ سود بانکی(برای تنزیل درآمدها) ۵ تا ۶ سال است. البته اگر نرخ تورم را برای تنزیل درآمدها در نظر بگیریم، این رقم بیشتر خواهد شد.
  سامانه های خانگی یک راه کنترل ناترازی برق
با توجه به آن چه گفته شد، می توان بیان کرد که در صورت اجرای تفاهم نامه وزارت نیرو با سازمان نظام مهندسی، زمینه مناسبی برای رفع ناترازی برق در کشور با مشارکت سرمایه های مردمی فراهم خواهد شد. این طرح همچنین نقطه آغاز خوبی برای اصلاح زیاده روی در وابستگی انرژی کشور به گاز نیز محسوب می شود.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar