کاهش سهم CNG در سبد سوخت و بحران واردات بنزین

محسن جوهری، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی CNG‌ کشور در جمع خبرنگاران اظهار داشت: برآوردها نشان می‌دهد که میزان واردات بنزین در سال 1402 که بالغ بر 2 میلیارد دلار بوده، در سال جاری به حدود 3 میلیارد دلار افزایش یافته و یکی از مهم‌ترین دلایل این وابستگی به واردات، بی‌توجهی به صنعت سی‌ان‌جی و کاهش مصرف این سوخت پاک است.

وی افزود: در دهه 80، سیاست‌های کلان کشور بر افزایش سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت خودروهای سبک متمرکز بود و این سیاست توانست رشد افسارگسیخته مصرف بنزین را کنترل کند، اما طی سال‌های اخیر، این روند معکوس شده و هر سال شاهد کاهش سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت خودروها هستیم.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی CNG در خصوص دلایل کاهش سهم این سوخت پاک در سبد سوخت خودروهای کشور گفت: یکی از این دلایل، کاهش تولید خودروهای دوگانه‌سوز است، در گذشته، بخش قابل‌توجهی از خودروهای داخلی به‌صورت دوگانه‌سوز تولید می‌شدند، اما خودروسازان داخلی عملاً تولید این خودروها را متوقف کرده‌اند؛ این سیاست باعث شده تا تقاضا برای سوخت سی‌ان‌جی به‌شدت کاهش یابد و مصرف بنزین افزایش پیدا کند.

وی افزود: موضوع بعدی عدم اجرای مصوبه شورای اقتصاد برای تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز است؛ در سال 1398، شورای اقتصاد مصوبه‌ای را برای تبدیل بیش از یک میلیون خودروی بنزینی به دوگانه‌سوز تصویب کرد که می‌توانست مصرف بنزین را کاهش دهد؛ اما این طرح به دلیل عدم تأمین منابع مالی و نبود برنامه اجرایی مناسب، متوقف شد و ظرفیت بالقوه‌ای که می‌توانست در کنترل مصرف بنزین کمک کند، از بین رفت.

جوهری عدم واردات خودروهای دوگانه‌سوز را از دلایل کاهش سهم CNG‌ دانست و گفت: در حالی که بسیاری از کشورها در حال توسعه و واردات خودروهای گازسوز و کم‌مصرف هستند، ایران سال‌هاست که از واردات خودروهای دوگانه‌سوز غفلت کرده است. این در حالی است که ورود خودروهای گازسوز می‌توانست به کاهش مصرف بنزین و رونق دوباره صنعت سی‌ان‌جی کمک کند.

وی ادامه داد: عدم حمایت از جایگاه‌های سی‌ان‌جی، از دلایل افت سهم CNG در تأمین سوخت بخش حمل‌ونقل کشور است؛ جایگاه‌داران سی‌ان‌جی با مشکلات جدی در تأمین هزینه‌های جاری، پرداخت حق‌العمل و نگهداری تجهیزات مواجه هستند و بسیاری از این جایگاه‌ها به دلیل ضرردهی در آستانه تعطیلی قرار دارند، و این امر باعث شده که دسترسی به سی‌ان‌جی برای مصرف‌کنندگان سخت‌تر شود.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی CNG‌ تصریح کرد: افزایش شدید هزینه‌های جایگاه‌های سی‌ان‌جی، به‌ویژه قبوض برق از مشکلات جدی این صنعت است؛ در سال جاری، هزینه برق جایگاه‌های سی‌ان‌جی به‌شدت افزایش یافته است؛ در حالی که حق‌العمل جایگاه‌داران متناسب با این افزایش هزینه‌ها اصلاح نشده، پرداخت قبوض برق، دیون دولتی و حتی حقوق و مزایای پرسنل برای بسیاری از جایگاه‌ها غیرممکن شده است.

وی افزود: نتیجه این سیاست‌های اشتباه، کاهش مصرف سی‌ان‌جی و افزایش وابستگی به بنزین مستقیماً باعث افزایش نیاز به واردات سوخت شده است؛ اگر دولت به‌جای حمایت از سی‌ان‌جی، میلیاردها دلار صرف واردات بنزین کند، نه‌تنها هزینه‌های کشور افزایش می‌یابد، بلکه امنیت انرژی کشور نیز به خطر خواهد افتاد.

جوهری با طرح این سوال که "دولت چگونه برای واردات بنزین میلیاردها دلار بودجه دارد، اما برای حمایت از جایگاه‌های سی‌ان‌جی هیچ اقدامی نمی‌کند؟"، گفت: آیا تأمین حق‌العمل جایگاه‌داران سخت‌تر از پرداخت هزینه‌های سنگین واردات بنزین است؟ یا مشکل، بی‌توجهی به این صنف است؟

وی ادامه داد: چرا باید پول کشور صرف واردات بنزین شود، درحالی‌که می‌توان با حمایت از جایگاه‌های سی‌ان‌جی، مصرف بنزین را کاهش داد؟ اگر جایگاه‌های سی‌ان‌جی تعطیل شوند، مصرف بنزین بیشتر شده و نیاز به واردات افزایش می‌یابد؛ پس چرا دولت به‌جای پیشگیری، هزینه‌های بیشتری به کشور تحمیل می‌کند؟"

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی CNG‌ خاطرنشان کرد: اگر جایگاه‌های سی‌ان‌جی حمایت شوند، نیاز به واردات بنزین کاهش می‌یابد، اما دولت به‌جای حل ریشه‌ای مشکل، هزینه‌های اضافی را به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند.

وی افزود: چند روز پیش، جایگاه‌داران با نصب بنر، هشدار دادند که با این شرایط امکان ادامه فعالیت شبانه‌روزی وجود ندارد و هم‌اکنون جایگاه‌ها به‌دنبال تعطیلی شیفت شب خود هستند تا در شرایطی که هنوز حق‌العمل 1403 آنها تصویب و ابلاغ نشده، از هزینه‌های خود کم کنند؛ نصب بنرها که ادامه‌دادن با این شرایط امکان‌پذیر نیست، یک اعتراض نمادین نبود، بلکه فریادی برای شنیده شدن بود.

جوهری اذعان داشت: جایگاه‌داران همیشه کنار مردم و دولت بوده‌اند، اما حالا احساس می‌کنند دولت آن‌ها را رها کرده است، اگر مطالبات آن‌ها جدی گرفته نشود، چه کسی پاسخگوی مشکلاتی خواهد بود که در تأمین سوخت CNG پیش خواهد آمد؟

وی ادامه داد: اگر توسعه صنعت CNG ادامه دار می‌شد و حمایت از بخش های مختلف این صنعت، از جمله بخش توزیع سوخت و نظام جایگاه‌داری انجام می‌شد، اصلا کشور از صادرکننده بنزین به واردکننده بنزین تبدیل نمی‌شد.