تحلیل تجارت نیوز از افزایش 51 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی

تجارت نیوز/ مجموع بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در پایان سال 1403 به 678 هزار میلیارد تومان رسید که 482 هزار میلیارد تومان مربوط به بدهی دولت و 196 هزار میلیارد تومان مربوط به شرکتها و موسسات دولتی بود.
بانک مرکزی پس از گذشت حدود چهارماه از سال 1404 بالاخره آمار متغیرهای پولی و اعتباری در پایان سال 1403 را منتشر کرد؛ گزارشی که بر اساس آن، نقدینگی در سالی که گذشت رشدی 29.1 درصدی را تجربه کرد تا بانک مرکزی باردیگر در تحقق هدف نرخ رشد نقدینگی 25 درصدی ناکام بماند. به این ترتیب، نقدینگی در پایان سال 1403 به رقم 10,165 هزار میلیارد تومان رسید. به علاوه پایه پولی نیز شاهد رشدی 24.5 درصدی بود تا رقم 1,359 هزار میلیارد تومان را ثبت کند.
بخش مهمی از گزارش مذکور به آمار و ارقام بدهیهای دولت و شبکه بانکی به بانک مرکزی و همچنین بدهی دولت به بانکها پرداخته که بررسی آن نشان میدهد مطالبات بانک مرکزی از بانکها و دولت به ترتیب سهم 36.5 درصدی و 18.7 درصدی از رشد پایه پولی در سال 1403 داشتهاند.
بدهی دولت به بانک مرکزی 51.1 درصد رشد کرد
بررسی جدیدترین آمارها از وضعیت داراییها و بدهیهای بانک مرکزی حاکی از آن است که بدهی بخش دولتی (شامل دولت و شرکتهای دولتی) در سال 1403 شاهد رشدی 43 درصدی بود و در پایان سال به 678 هزار میلیارد تومان رسید. این درحالیست که رقم رشد این بدهی در سال 1402 معادل 44 درصد بود.
با استناد به گزارش بانک مرکزی، از کل 678 هزار میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به این نهاد، 482 هزار میلیارد تومان سهم دولت و 196 هزار میلیارد تومان سهم شرکتها و موسسات دولتی بود.
همچنین نرخ رشد بدهی دولت به بانک مرکزی در حالی رقم 51.1 درصد را ثبت کرد که در سال 1402 معادل 73.6 درصد بود. این در حالیست که رشد بدهی شرکتهای دولتی به بانک مرکزی، از رقم 6.7 درصد در سال 1402 به 26.1 درصد در سال 1403 صعود کرد.
مطالبات بانکها از بخش دولتی به 1,316 هزار میلیارد تومان رسید
بانک مرکزی در بخش دیگری از گزارش خود، ارقام بدهی بخش دولتی به بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی (به جز بانک مرکزی) را زیر ذرهبین برده است.
با استناد به این گزارش، بدهی بخش دولتی به بانکها و موسسات اعتباری در سال گذشته 35.1 درصد صعود کرد به 1,316 هزار میلیارد تومان رسید که از این میزان، 1,266 هزار میلیارد تومان مربوط به مطالبات شبکه بانکی از دولت و حدود 50 هزار میلیارد تومان، مربوط به مطالبات بانکها از شرکتهای دولتی بود.
بدهی شرکتهای دولتی به بانکها کاهش یافت
بررسی دقیقتر این آمار نشان میدهد اگرچه بدهی دولت به بانک مرکزی در سال 1403 افت کرد، این موضوع با افزایش بدهی دولت به دیگر بانکها جبران شد؛ چراکه نرخ رشد بدهی دولت به بانکها و موسسات اعتباری از 17 درصد در سال 1402 به 44.4 درصد در سال 1403 افزایش یافت.
از سوی دیگر اما در حالی که بدهی شرکتهای دولتی به بانکها و موسسات اعتباری در سال 1402 جهشی 125 درصدی را تجربه کرده بود؛ در سال 1403 با کاهشی 48.9 درصدی همراه شد.
سیاستهای انقباضی بانک مرکزی، سرعت استقراض بانکها را کم کرد
بخش دیگری از دادههای منتشر شده از سوی بانک مرکزی، به وضعیت مطالبات این بانک از سایر بانکهای کشور اختصاص یافته است. بر این اساس، رقم بدهی بانکها به بانک مرکزی در سالی که گذشت 51.7 درصد رشد کرد و به 1,170 هزار میلیارد تومان رسید.
نکته قابل توجه در مورد آمار مذکور آن است که نرخ رشد بدهی بانکها به بانک مرکزی در حالی رقم 51.7 درصد را شاهد بود که این نرخ در سال 1402 معادل 97.2 درصد بود. به نظر میرسد که اعمال و تشدید سیاستهای سختگیرانه بانک مرکزی در قبال وضعیت ترازنامه بانکها، باعث شده که سرعت استقراض بانکها در سال 1403 کاهش یابد؛ ادامه این روند اما نیازمند تداوم اعمال سیاستهای انقباضی از سوی بانک مرکزی است.