مدیرعامل یک کارخانه جنجالی: ما ژاپنیم نه کره‌شمالی!‏

از نظري مي‌پرسيم دستمزد کارگراني که در حد ژاپني‌ها کار مي‌کنند، چقدر است؟ و او پاسخ مي‌دهد: ‏مطابق قانون کار! وقتي با چهره شگفت‌زده‌مان مواجه مي‌شود که مي‌پرسيم يعني دستمزد کارگران به دو‌ميليون تومان در ‏ماه هم نمي‌رسد؟ بلافاصله جواب مي‌دهد: «اين حداقل است و براي کارگراني که سابقه کار بيشتر يا ‏تخصص بالاتري دارند، تا ۳ برابر اين رقم هم مي‌رسد.‏» زن متأهل نبايد کار کند نظم سختگيرانه خليل نظري اما چندان بي‌عيب و ايراد نبوده و همان زمان بازرس اداره کار ‏آذربايجان‌شرقي اعلام کرد که مواردي از مقررات اين کارخانه، غيرانساني و مغاير با قانون بوده است. ‏بازرس اداره کار به جزييات اين موارد اشاره نکرده اما گفته بود که طبق قانون، کارخانه‌اي به اين ‏بزرگي بايد تشکلي با عنوان شوراي اسلامي کار داشته باشد تا نمايندگان منتخب کارگران قانون‌شکني ‏کارفرما را به بازرسان گزارش بدهند. به جز اين، برخي کارگران چسب هل به رسانه‌ها گفته بودند که ‏اجازه ندارند بيشتر از ۱۰ دقيقه از سرويس بهداشتي استفاده کنند يا اين‌که کارگران زن بعد از ازدواج ‏از کار اخراج مي‌شوند. اين موارد را به نظري يادآوري مي‌کنيم و او با صراحت مي‌گويد که الان مو به مو قوانين وزارت کار ‏در چسب هل اجرا مي‌شود و کارگران در زمان خداحافظي از چسب هل با گريه و دلتنگي مي‌روند. اما ‏اوضاع چسب هل آن‌طور هم که مديرعاملش مي‌گويد گل و بلبل نيست، چون او هنوز هم عذر کارگران ‏زن را بعد از ازدواج مي‌خواهد. خودش توضيح مي‌دهد که وظيفه زن خانه‌داري و رسيدگي به ‏کانون خانواده است و اگر اجازه مي‌دهد زنان مجرد به استخدام کارخانه درآيند، به اين دليل است که پول ‏خريد جهيزيه را براي خودشان تأمين کنند و تا زمان ازدواج دست‌شان در جيب خودشان باشد. از آن سمت ماجرا نظري اجازه نمي‌دهد که مردان مجرد به کارخانه‌اش بيايند، چون اعتقاد دارد که متأهل‌‏ها به دليل آن‌که دغدغه معاش خانواده را دارند، بهتر کار مي‌کنند و با هر هيچ و پوچ استعفا نمي‌دهند! کارفرماهاي ايراني با قرارداد موقت سوءاستفاده مي‌کنند ماجرا را با اوليا علي بيگي، فعال سرشناس کارگري در ميان مي‌گذاريم و او به «شهروند» مي‌گويد: «در‏کشورهاي پيشرفته کارگران به محض ازدواج يا بچه‌دارشدن، تسهيلات ويژه مي‌گيرند. دايره اين ‏تسهيلات ويژه تا جايي پيش رفته است که با به دنيا آمدن نوزادان حتي به پدران هم مرخصي مي‌دهند ‏اما در ايران کارگران درست زماني که بار مالي سنگين‌تري روي دوش‌شان قرار مي‌گيرد، اخراج مي‌‏شوند.»‏ او توضيح مي‌دهد: «قراردادهاي موقت زمينه را براي بهره‌کشي کارفرمايان ايراني ايجاد کرده است. ‏قراردادهايي که معمولا يک تا سه ماهه تنظيم مي‌شوند تا هرزمان که کارفرما اراده کند، قرارداد را با ‏کارگر تمديد نکند. ازدواج يا بچه‌دارشدن هم يکي از علت‌هايي است که قرارداد را با کارگران تمديد ‏نکنند.» ‏ البته قراردادهاي موقت که اختيارات بي‌حد و حصري به کارفرمايان مي‌دهد، درواقع محصول سکوت ‏قانون در اين زمينه است. در قانون کار ايران تبصره‌هايي وجود دارد که متناقض هستند و همين تناقض ‏باعث مي‌شود که قانون پاسخ صريحي درباره قراردادهاي موقت کار نداشته باشد. ‏ حواشي چسب هل از نمازخانه اين کارخانه شروع شد و حتي ‏ستاد اقامه نماز نسبت به آن واکنش نشان داد. با اين حال خليل نظري همچنان مصر است که هيچ‌کس را براي ‏اين موارد جريمه نکرده و نماز هم در کارخانه هل اجباري نيست ثروتمندترين ايراني نه، ثروتمندترين توليدکننده‌ام ماجراي ثروتمندترين ايراني از کجا آب خورد؟ اصلا در اقتصاد ايران که حتي حقوق خيلي‌ها ‏شفاف نيست، چطور مي‌توان ثروتمندترين ايراني را تشخيص داد؟ مديرعامل چسب هل خيلي صادقانه ‏به «شهروند» مي‌گويد: «آن ويديو را تنها براي تبليغ خودم ساختم!» ‏و البته توضيح مي‌دهد: «من ثروتمندترين ايراني نيستم، اما به جرأت مي‌توانم بگويم که يکي از ‏ثروتمندترين توليدکنندگان ايراني‌ام. چون ارزش برند چسب هل، ارزش بالايي است.» مي‌پرسيم ارزش برند چسب هل را چطور تشخيص داده است و او توضيح مي‌دهد: «بالاتر از ۸۰-۹۰ درصد توليدکنندگان ايراني تنها با وام بانکي و قرض و بدهي يا رانت و زدوبند برندشان را اداره مي‌‏کنند، اما چسب هل ۵۰ ‌هزار تومان هم به جايي بدهکار نيست و حتي يک‌ميليون تومان وام بانکي ‏نگرفته است يا با هيچ مقام صاحب نفوذي زد و بند نکرده است.‏» نظري ادامه مي‌دهد: «ما با تلاش خودمان تبديل به بزرگترين صادرکننده چسب در خاورميانه شده‌ايم و ‏حالا مشغول ايجاد بزرگترين کارخانه منطقه به طول ۵ کيلومتر هستيم. ضمن اين‌که به ۸۰ کشور جهان ‏چسب صادر مي‌کنيم و چسب هل در کشورهاي منطقه به‌ويژه ترکيه به خوبي شناخته شده است.» يک کارتن چسب معادل دو تريلي سيمان دلار مي‌آورد شايد برايتان جالب باشد که بدانيد چرا نظري تصميم به توليد چسب گرفته است؟ خودش به «شهروند» ‏توضيح مي‌دهد که ايران به دليل توليد مواد اوليه نفتي براي توليد چسب مزيت دارد. ضمن اين‌که ارزش ‏افزوده چسب بسيار بالاست و يک کارتن چسب به اندازه 2 تريلي سيمان دلار نصيب ايراني‌ها مي‌کند. ‏بيشتر کارخانه‌هاي چسب ايران بعد از انقلاب ايجاد شده‌اند. بنا به گفته نوروز زاده، نايب رئيس ‏تعاوني توليدکنندگان چسب ايران چيزي حدود ۴۰ کارخانه توليد چسب در ايران وجود دارد که حدود ۷۰ درصد آنها تعطيل هستند. نوروز زاده عمده علت تعطيلي کارخانه‌هاي چسب را بدهکاري به بانک‌ها و ‏سودبالاي بانکي و همين‌طور فضاي کسب و کار ناامن دانسته است. ‏ نظري اما بشدت مخالف بدهي و وام بانکي است و مي‌گويد شايد تنها مديرعاملي باشد که دسته چک ‏ندارد و نقد مي‌خرد و نقد مي‌فروشد. او حالا کتابي با عنوان رموز موفقيت همراه با دکتر خليل نظري ‏نوشته است که در اين کتاب بارها تأکيد کرده است قرض نگيريد! مي‌گوييم آقاي نظري همه که پولدار ‏نيستند. اگر قرض نگيريم چه‌کار کنيم؟! و او به سرعت جواب مي‌دهد با هر ميزان پولي که داريد کار ‏کنيد و گام به گام زيادترش کنيد. به قول معروف يکي را دو تا کنيد. ‏مي‌پرسيم: «واقعا مي‌شود؟» و مي‌گويد: «اگر خلاق باشيم و بخواهيم کار کنيم حتما مي‌شود، ولي بيشتر ‏مردم دوست دارند يک شبه ثروتمند شوند که اين غيرممکن است.» ‏ نخبه‌هاي شريف و المپيادي‌ها در چسب هل بيشتر پرسنل چسب هل تحصيلکرده هستند و نظري مي‌گويد که دو نفر نخبه براي تهيه فرمولاسيون ‏چسب‌هاي اين کارخانه در استخدام هل هستند. دکتر برزگر که دکتراي شيمي پليمر از دانشگاه شريف ‏دارد و دکتر سليماني که به گفته مديرعامل چسب هل، برنده المپياد شيمي است. جالب است که بدانيد 30‏درصد پرسنل چسب هل زن‌ها هستند و تعداد کارگران زير ديپلم اين کارخانه تنها دونفر است. اما معيارهاي استخدام اين کارفرماي سختگير چيست؟ تخصص و مهارت براي خليل نظري حرف اول ‏را مي‌زند و البته خيلي تأکيد دارد که کارکنان چسب هل در ديگر شعب‌شان بومي همان شهرها باشند. ‏خودش درباره اين مي‌گويد که مي‌خواهد اشتغال بومي‌ها را بالا ببرد. معيار ديگري که براي ‏نظري مهم است، اين است که کارگرانش از آن دسته افرادي نباشند که دايم شغل عوض مي‌کنند. ‏ مي‌گويد شايد تنها مديرعاملي باشد که دسته چک ‏ندارد و نقد مي‌خرد و نقد مي‌فروشد. او حالا کتابي با عنوان رموز موفقيت همراه با دکتر خليل نظري ‏نوشته است که در اين کتاب بارها تأکيد کرده است قرض نگيريد! سمند بيشترين چسب هل را مصرف مي‌کند به گفته نظري، چيزي نزديک به ۱۰ ‌هزار نوع چسب در بازار جهان وجود دارد و جديدترين دستاورد ‏کارخانه هل، چسب شيشه است که نظري مي‌گويد ظرف سه ثانيه با نور خشک مي‌شود. تکنولوژي اين ‏چسب به گفته نظري به جز ايران تنها در دست سه کشور ديگر دنياست و البته محصول پژوهش نخبه‏‌هايي است که در چسب هل استخدام شده‌اند. ‏نظري مي‌گويد بيشترين کاربرد چسب هل در صنايع ايران مربوط به خودروسازي است و چسب‌هاي ‏اين کارخانه به صورت گسترده براي خط توليد سمند استفاده مي‌شوند. ‏ اقليت‌هاي ديني را در چسب هل استخدام کرديم نماز در کارخانه هل ديگر اجباري نيست! حواشي چسب هل از نمازخانه اين کارخانه شروع شد و حتي ‏ستاد اقامه نماز نسبت به آن واکنش نشان داد. بنرهايي که نشان مي‌داد نماز در کارخانه هل اجباري است ‏و کارگران خاطي جريمه مي‌شوند. با اين حال خليل نظري همچنان مصر است که هيچ‌کس را براي ‏اين موارد جريمه نکرده است و نماز هم در کارخانه هل اجباري نيست. او مي‌گويد در چسب هل حتي کارگراني از اقليت‌هاي ديني دارد. ‏ نظري مي‌گويد نه‌تنها کارگرانش را براي اين دست موارد جريمه نمي‌کند، بلکه حتي مشوق‌هايي براي ‏آنها گذاشته است. به‌عنوان مثال 3 کارگر نمونه ‌سال با خانواده‌هايشان و از طريق اتوبوس سفر مشهد ‏جايزه مي‌گيرند. به جز اين تمام کارگران مي‌توانند وام دندانپزشکي، خريد موبايل و کالا بگيرند و به ‏کارگراني که بچه‌دار مي‌شوند، هديه مي‌دهند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---