برگزیده

بازار اوپک کوچک‌تر می‌شود

اقتصاد نيوز

بروزرسانی 1398/08/18 - 09:52

اقتصاد نيوز/ اوپک در گزارش سالانه خود از «دورنماي جهاني نفت ۲۰۱۹»، پيش‌بيني‌‌اش از ميزان نفت توليدي اين گروه در سال‌هاي پيش‌رو را کاهش داد و بر کوچک شدن سهم بازار اين سازمان تا اواسط دهه آينده زير سايه طغيان توليدات شيل آمريکا تاکيد کرد. اوپک انتظار دارد تقاضا براي نفت خام توليدشده توسط اعضاي اين سازمان طي چهار سال آينده حدود ۷ درصد کاهش پيدا کند و تا ۲۰۲۳ به طور متوسط به ۷/ ۳۲ ميليون بشکه در روز برسد. علت اصلي اين پيش‌بيني، سايه افکندن شيل آمريکا بر سهم بازار اوپک است. به اين ترتيب گزارش اخير اوپک از چشم‌انداز نفت، دو پيام محوري در کوتاه‌مدت و بلندمدت براي کشورهاي عضو اين سازمان به همراه دارد. «محدوديت بيشتر توليدات کشورهاي عضو اوپک»، به‌منظور حفظ قيمت‌ها زير سايه طغيان شيل آمريکا و ساير نفت‌هاي غيرمتعارف، پيام کوتاه‌مدت اين گزارش سالانه است. اين پيام در شرايطي از اين گزارش برداشت مي‌شود که پيش از اين به ويژه عربستان سعودي، نسبت به لزوم حفظ قيمت‌ها و جلوگيري از بازگشت مازاد عرضه به بازار تحت تاثير کند شدن رشد جهاني اقتصاد، سيگنال‌هايي صادر کرده بود. اوپک و متحدانش به رهبري روسيه، در حال حاضر طبق توافقي که تا پايان مارس ۲۰۲۰ ادامه دارد، مجموعا روزانه ۲/ ۱ ميليون بشکه از توليداتشان را کاهش مي‌دهند. تمديد يا تعميق اين توافق اگرچه ظاهرا به حفظ قيمت‌ها منجر خواهد شد، اما عملا مي‌تواند باعث گرفتار شدن اوپک در هزارتوي بي‌انتهاي کاهش توليد و اعطاي فرصت‌هاي بيشتر به شيل آمريکا براي توسعه توليد شود. اما پيام دومي که از گزارش اخير اوپک به گوش کشورهاي عضو اين سازمان مي‌رسد «لزوم کاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي در بلندمدت» است. متنوع کردن مجاري اقتصادي در کشورهايي که بخش بزرگي از ثبات اقتصادي خود را به فروش نفت مديون هستند، نوعي واکسيناسيون در برابر تغييرات نقش نفت در آينده است.

چشم‌انداز نفت از عينک واقع‌بيني گزارش امسال اوپک از چشم‌انداز نفت، با اعداد و ارقامي همراه است که به‌نظر مي‌رسد تلاش دارد جايگاه واقعي اين سازمان در بازار نفت سال‌هاي آينده را با دقت ترسيم کند. اين سازمان پيش‌بيني‌اش از تقاضا براي نفت اوپک را در هر سال از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ حدود ۵ ميليون بشکه در روز يا تقريبا ۱۶ درصد کاهش داده است. اين اعداد با در نظر گرفتن تغييرات عضويت در اين سازمان عنوان شده است. براي مثال قطر در ابتداي سال جاري ميلادي اين گروه را ترک کرد. با اين حال محمد بارکيندو، دبيرکل اوپک، انتظار دارد سازمان متبوع او در بلندمدت همچنان تامين‌کننده اصلي عمده نفت مورد تقاضا در دنيا باشد. اوپک در اين گزارش اعلام کرد توليد نفت و ساير مايعات نفتي اوپک در مقايسه با ۳۵ ميليون بشکه در روز در سال ۲۰۱۹، به ۸/ ۳۲ ميليون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۴ کاهش پيدا کند. يکي از اصلي‌ترين دلايل انتظار اوپک براي کاهش تقاضاي نفت خام اين سازمان در بازار، افزايش توليد نفت در ايالات متحده آمريکا است. آمريکا در ايالاتي مانند تگزاس و داکوتاي شمالي، با استفاده از توسعه تکنولوژي شکست هيدروليکي که با عنوان «فرکينگ» شناخته مي‌شود، موفق به افزايش توليد شد تا آنجا که در حال حاضر به‌عنوان بزرگ‌ترين توليدکننده نفت خام دنيا شناخته مي‌شود. روند رو به رشد توليد نفت خام در آمريکا که به لطف توسعه تکنولوژي برداشت نفت از ذخاير شيل اين کشور همچنان ادامه دارد، باعث شد اوپک در گزارش اخير خود تاکيد کند: عامل اصلي افزايش عرضه نفت خام از سوي کشورهاي غيرعضو اوپک در ميان‌مدت، روند رو به رشد توليد از سوي توليدکنندگان شيل آمريکا است. به گزارش‌ بلومبرگ انتظار مي‌رود توليد نفت شيل آمريکا تا ۲۰۲۵ بيش از ۴۰ درصد افزايش يابد و به رقم ۱۷ ميليون بشکه در روز برسد. اين رقم ۱/ ۳ ميليون بشکه در روز بيش از پيش‌بيني اوپک از افزايش توليد نفت شيل آمريکا در گزارش دورنمايي است که سال گذشته منتشر شد. در صورت تحقق پيش‌بيني اخير، آمريکا تا سال ۲۰۲۵ يک‌پنجم کل توليدات روزانه نفت خام دنيا را به خود اختصاص خواهد داد. اگرچه آمريکا در ميان توليدکنندگان نفت‌هاي غيرمتعارف نقش اول افزايش عرضه را دارد، اما نمي‌توان از نقش کشورهايي همچون نروژ، برزيل، کانادا، گويان يا قزاقستان چشم‌پوشي کرد. انتظار براي کاهش توليد بيشتر انتشار گزارش سالانه اوپک از چشم‌انداز جهاني نفت باعث شد تا انتظار بازار براي تعميق کاهش توليد اين سازمان، بيش از پيش تقويت شود. پيش از اين و با مشاهده نشانه‌هايي از کند شدن رشد جهاني اقتصاد زير سايه جنگ تجاري آمريکا و چين و کاهش رشد تقاضاي نفت در پي آن، بسياري از کارشناسان بحث تمديد توافق کاهش توليد يا عمق بخشيدن به آن را مطرح مي‌کردند. محمد بارکيندو در اين زمينه اعلام کرده است «اوپک و متحدانش اوايل ماه آينده در وين يکديگر را ملاقات خواهند کرد و در رابطه با اين موضوع که توافق فعلي را به منظور پيشگيري از يک مازاد عرضه ديگر در ۲۰۲۰ تعميق کنند يا خير، تصميم‌گيري مي‌کنند.» روسيه به‌عنوان مهم‌ترين متحد اوپک از سيگنال دادن در زمينه کاهش توليد، بيش از ساير اعضاي اوپک محتاط عمل مي‌کند. اين محافظه‌کاري در حالي است که نمي‌توان از نقش روسيه در تداوم حيات توافق کاهش توليد چشم‌پوشي کرد. در شرايطي که مقامات نفتي روسيه، قيمت‌هاي فعلي نفت خام در محدوده بيش از ۶۰ دلار بر بشکه را دليلي بر ثبات بازار مي‌دانند، ساير اعضاي ائتلاف کاهش توليد از جمله عربستان، به اين قيمت راضي نيستند و ممکن است براي تداوم کاهش توليد يا تعميق آن اعمال فشار کنند. قيمت‌هاي فعلي در شرايطي به ويژه براي عربستان سعودي بسيار پايين به شمار مي‌رود که رياض به دليل عرضه بخشي از سهام آرامکو به بازار سهام، به قيمت‌هاي بالاتري براي کسب سود بيشتر از اين عرضه اوليه نياز دارد. نتايج عکس سياست کاهش توليد با وجود نارضايتي عربستان از قيمت‌هاي فعلي نفت خام و تلاش احتمالي اين کشور براي تداوم محدوديت عرضه با هدف حمايت از قيمت‌ها، اطلاعات گزارش اخير اوپک نشان مي‌دهد که احتمالا سياست کنترل توليد نتايج عکس به همراه دارد و با تشويق توليدکنندگان شيل آمريکا نه‌تنها مانع رشد قيمت‌ها خواهد شد، بلکه روز به روز سهم اوپک از بازار جهاني نفت را کاهش خواهد داد. در اين زمينه بسياري از تحليلگران عقيده دارند که اوپک بايد بار ديگر هشدار علي النعيمي، وزير نفت سابق عربستان سعودي را در مرکز توجه قرار دهد. النعيمي که براي بيست و يک سال سکان وزارت نفت عربستان سعودي را در دست داشت، قبلا پيش‌بيني کرده بود که «با ايجاد فرصت توليد براي نفت شيل، اوپک در مارپيچ بي‌انتهايي به نام کاهش توليد گرفتار خواهد شد.»براساس گزارش اوپک، سهم فعلي اوپک از بازار جهاني نفت خام حدود ۳۵ درصد است که تا سال ۲۰۲۵ به ۳۲ درصد کاهش پيدا خواهد کرد. اما اين تمام ماجرا نخواهد بود؛ زيرا رشد توليد شيل آمريکا از اواسط دهه آينده کند خواهد شد و از سال ۲۰۲۹ نيز شروع به کاهش خواهد کرد. به اين ترتيب در اين گزارش پيش‌بيني شده با افول انقلاب شيل، سهم اوپک از بازار جهاني نفت خام تا سال ۲۰۴۰ بار ديگر افزايش يافته و به ۴۰ درصد خواهد رسيد. چشم‌انداز تقاضا از ديد اوپک اما در شرايطي که گزارش اوپک به چالش‌هايي ازسوي رقباي اين سازمان اشاره مي‌کند، به‌نظر مي‌رسد نگراني کمتري نسبت به تقاضا دارد. طبق اين گزارش، مصرف جهاني نفت خام حداقل تا ۲۰۴۰ به رشد خود ادامه مي‌دهد و تا ۲۰۲۴، سالانه يک ميليون بشکه در روز رشد خواهد داشت و به ۸/ ۱۰۴ ميليون بشکه در روز خواهد رسيد. رشد تقاضاي نفت خام سپس با سرعتي آهسته‌تر ادامه خواهد يافت و در سال ۲۰۴۰ به طور ميانگين به ۶/ ۱۱۰ ميليون بشکه در روز خواهد رسيد. سهم اوپک از اين ميزان، ۴/ ۴۴ ميليون بشکه در روز خواهد بود. در اين ميان اوپک پيش‌بيني کرده تقاضاي نفت خام از سوي کشورهاي در حال توسعه تا سال ۲۰۴۰ رشدي ۴/ ۲۱ ميليون بشکه‌اي در روز داشته باشد؛ درحالي‌که انتظار مي‌رود تقاضاي کشورهاي توسعه‌يافته ۶/ ۹ ميليون بشکه در روز کمتر شود. رشد تقاضاي بلندمدت نفت خام عمدتا از سوي بخش‌هايي چون پتروشيمي‌ها، حمل‌و‌نقل جاده‌اي و حمل‌و‌نقل هوايي رقم خواهد خورد.

ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد