ايلنا/ متوسط درآمد هر پرواز از آسمان ايران کمتر از 800 دلار نيست و روزانه حدود 950 الي 1000 پرواز در روزهاي عادي از فضاي آسمان ايران عبور ميکند. حداقل درآمد کشورمان از پروازهاي عبوري در سال چيزي حدود 300 تا 350 ميليون دلار است که معادل آن با نرخ دلار در بازار آزاد حدود 4 هزار ميليارد دلار است.
پس از صدور و انتشار بيانيه ستاد کل نيروهاي مسلح مبني بر اصابت موشک بر هواپيماي اوکرايني بويينگ 737 به دليل خطاي انساني، شمار زيادي از شرکتهاي هواپيمايي خارجي به طور رسمي اعلام کردند که فعاليت خود را از فضاي آسمان ايران خارج ميکنند.
هر چند که هزينههاي جاني و رواني اين خطاي انساني قابل ارزشگذاري و جبران نيست اما نميتوان از هزينههاي اقتصادي آن هم چشم پوشي کرد. در شرايطي که درآمدهاي حاصل از فروش نفت به حداقل رسيدهاست و پول فروش حداقلي نفت هم به دليل تحريمهاي بانکي به کشورمان نميرسد، درآمدهايي مانند پروازهاي عبوري از فضاي آسمان کشورمان هم ميتواند گرهاي را از اقتصادمان باز کند به طوري که بارها مطرح شده شرکت فرودگاهها و ناوبري هوايي با منابع حاصل از اين درآمد که رقم کمي هم نيست، توانسته کسريهاي مالي مقطعي وزارت راه و شهرسازي را جبران کند وگرنه همين کسري بايد از منابع ديگري خارج از وزارتخانه تامين شود.
پس از سقوط هواپيماي اوکرايني در محدوده فرودگاه حضرت امام به دليل اصابت موشک شاهد آن هستيم که آسمان کشورمان از پروازهاي عبوري خالي شده است. در اين روزها در حالي پروازهاي عبوري به حداقل ميزان خود رسيده که چهار سال گذشته بيشترين درآمد را از اين محل داشتيم به طوريکه طبق گفته سياوش امير مکري، مديرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبري هوايي ايران، ميزان درآمد سالانه از محل پروازهاي عبوري حدود 1800 ميليارد تومان در سال بوده است.
*خسارت ما از ترک ايرلاينها از فضاي عبوري آسمان چقدر است؟
بايد ديد کشورمان در جريان خروج شرکتهاي هواپيمايي از فضاي آسمانش چقدر زيان ميبيند. تمام محاسبات انجام شده در اين گزارش با استناد به مطالعات يک کارشناس و متخصص در شرکت فرودگاههاي کشور انجام شدهاست.
تعرفههاي عبور از فضاي آسمان کشورها در سطح بين الملي طبق سند 7100 ايکائو تعيين و براساس اين سند تعرفههاي فرودگاهي و خدمات ناوبري براي هر کشوري تعيين و به ايرلانها اعلام ميشود. در ايران براساس آيين نامه اجرايي ماده 63 قانون وصول برخي از درآمدهاي دولت و مصرف آن در موارد معين، فرمولي براي تعرفه عبور هواپيماها از آسمان ايران تعريف شده است.
نرخ هر پرواز عبوري براساس حداکثر وزن هواپيما در زمان تيک آف (برخاستن ) يعني هر تن آن ضرب در چهار هزارم دلار و ضرب در مسافت طي شده (کيلومتر) تعيين ميشود که براساس اين فرمول قيمت کوتاه ترين مسير عبور هواپيما از ايران 100 دلار است.
حال اگر هر يک از اين هواپيماها براي انجام سرويسهاي فني در ايران فرود بيايند در هزينههاي عبوري آنها 50 درصد تخفيف داده ميشود. همچنين هواپيماهاي با وزن بيش از 150 تن شامل حال تخفيف 30 درصدي ميشوند.
براساس گفته اين کارشناس صنعت هوانوردي، متوسط درآمد هر پرواز از آسمان ايران کمتر از 800 دلار نيست و روزانه حدود 950 الي 1000 پرواز در روزهاي عادي از فضاي آسمان ايران عبور ميکند. حداقل درآمد کشورمان از پروازهاي عبوري در سال چيزي حدود 300 تا 350 ميليون دلار است که معادل آن با نرخ دلار در بازار آزاد حدود 4 هزار ميليارد تومان است. حال اين درآمد براي يک شرکت زير مجموعه وزارت راه و شهرسازي در شرايط کاهش منابع دولت با به حداقل رسيدن درآمدهاي نفتي رقم قابل توجهي محسوب مي شود.
* آسمان عربستان، عراق و افغانستان جايگزين کريدور ايران شدند
در شرايطي که به اذعان ايرلاينهاي خارجي کريدور هوايي ايران نزديکترين و بهصرفهترين مسير براي عبور هواپيماها در منطقه محسوب ميشود اما در شرايط فعلي بسياري از ايرلاينها مسير تردد خود را تغيير دادهاند و فضاي آسمان کشورهايي مانند عراق، افغانستان، پاکستان و عربستان جاي کريدور ايران را گرفته اند.
حال اينکه طبق سند 7100، نرخ عبور هواپيما از آسمان عراق و افغانستان ثابت و به ترتيب 375 دلار و 400 دلار است. يعني اگر هواپيمايي بخواهد حتي مسير کوتاهي را از آسمان اين کشورها طي کند که اين رقم در فضاي آسمان ايران 100 دلار است بايد در آسمان عراق و افغانستان بايد نزديک به 400 دلار بپردازد.
بازار