فارس/ مرکز پژوهش هاي مجلس اعلام کرد: بخاطر وجود همبستگي بالا بين قيمت نفت و قيمت محصولات پتروشيمي ميتوان پيشبيني کرد که درآمد صنعت پتروشيمي در سال 1399 حدود 30 درصد کمتر از درآمد آن در سال 1398 خواهد بود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهاي مجلس با عنوان
«درباره مقابله با شيوع ويروس کرونا (30) بررسي ظرفيت هاي توليدي کشور در مواجهه با ويروس کرونا و آثار شيوع اين ويروس بر بخش هاي صنعت، معدن و پتروشيمي ايران»، متأسفانه با بروز بيماري ويروسي کوويد 19 و همهگيري جهاني آن در دنيا، صنعت نفت و گاز در بالادست و پاييندست با دگرگوني فراواني مواجه شد. کشورهاي مطرح صنعتي و مصرفکننده اصلي، صنايع پاييندست نفت و گاز خود را به حالت نيمهتعطيل و تعطيل درآورده و قوانين سفت و سخت قرنطينه را اجرا کردند. کاهش تقاضاي نفت در کل جهان در پي کاهش تقاضاي محصولات پاييندستي صنايع نفت و گاز و از طرفي عدم هماهنگي کشورهاي اصلي توليدکننده نفت (عربستان، روسيه و آمريکا) درخصوص تعديل عرضه نفت، سبب افت شديد قيمت نفت شدند.
در شرايط عادي قيمت محصولات پتروشيمي در گروههاي مختلف، با الگوي خاص و وقفههاي زماني متفاوت تابعي از تغييرات قيمت نفت است. بهگونهاي که محصولات متانول، ال.پي.جي و آروماتيکها در کمترين وقفه زماني، پليمرها در مرحله بعدي و اوره و آمونياک با وقفه طولانيتر متأثر از تغييرات قيمت نفت ميشوند. لکن در شرايط فعلي فراگيري آثار و تبعات ويروس کرونا تا حدودي معادلات مربوط به وقفههاي زماني را به هم زده است و قيمت محصولات پتروشيمي همزمان با افت قيمت نفت کاهش يافته است. در نمودار 1 روند تغييرات قيمت نفت وست تگزاس اينترمديت با دو محصول پتروشيمي متانول و پروپيلن نشان داده شده است.
نمودار 1 - تغييرات قيمتي نفت و محصولات پتروشيمي متانول و پروپيلن
درآمد صنعت پتروشيمي کشور در سال جاري، 30 درصد کمتر از سال 98 خواهد بود
در ادامه گزارش بازوي کارشناسي مجلس آمده است: براساس نظرسنجي ماه مارس 2020 رويترز از 21 تحليلگر ارشد، ميانگين قيمت نفت برنت در سه ماهه دوم، سوم و چهارم سال 2020 به ترتيب معادل 34.87، 39.05 و 44.08 دلار در هر بشکه خواهد بود و اگر همين روند تعييرات براي سه ماهه اول سال 2021 در نظر گرفته شود، ميانگين قيمت به 35.47 دلار در هر بشکه خواهد رسيد. بنابراين بر اساس گزارش رويترز ميانگين قيمت نفت برنت در سال 1399 معادل 34.41 دلار در هر بشکه خواهد بود.
از طرفي ميانگين قيمت نفت برنت در سال 2019 معادل 64.37 دلار بوده، بدين ترتيب قيمت نفت شاخص برنت در سال 1399 نسبت به سال 1398 به طور ميانگين معادل 35.7 درصد کاهش خواهد يافت. با توجه تحليل اشاره شده در بخش قبل و وجود همبستگي بالا بين قيمت نفت و قيمت محصولات پتروشيمي ميتوان پيشبيني کرد که درآمد صنعت پتروشيمي در سال 1399 حدود 30 درصد کمتر از درآمد آن در سال 1398 خواهد بود.
در مجموع افت قيمت محصولات پتروشيمي و کاهش مقدار فروش محصولات پتروشيمي به دليل اتخاذ شرايط قرنطينه و بسته شدن مرزهاي زميني توسط کشورهاي همسايه و مشکلات پيش آمده در تخليه بار کشتيها در حمل دريايي و کاهش درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات محصولات پتروشيمي را در پي دارد. کاهش درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات محصولات پتروشيمي از جنبههاي مختلفي ازجمله موارد زير قابل تأمل است:
- با شکلگيري سامانه ارزي نيما از مردادماه 1397 ، 38 درصد از ارز اين سامانه و در سال 1398 حدود 43 درصد از ارز آن، توسط شرکتهاي پتروشيمي تأمين شد. تحليل اين آمار گوياي نقش قابل توجه درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات محصولات پتروشيمي در تراز ارزي کشور است. لذا با توجه به شرايط پيش آمده لازم است برنامهريزي مناسبي درخصوص مديريت آثار و تبعات کاهش درآمدهاي ارزي کشور از محل صادرات محصولات پتروشيمي کشور صورت گيرد.
- کاهش مقدار فروش محصولات پتروشيمي به ساير کشورها، ميتواند به منزله از دست دادن بازارهاي صادراتي باشد که باز پس گيري سهم بازار از کشورهاي جايگزين شده در شرايط موجود مشکل خواهد بود.
- کاهش قيمت محصولات پتروشيمي به معناي کاهش جذابيت سرمايهگذاري در اين صنعت است. زيرا هزينههاي سرمايهگذاري ثابت مانده، اما درآمد واحدها به علت کاهش قيمت محصول، کاهش محسوسي داشته و زمان نقطه سر به سر و برابري هزينه سرمايهگذاري شده با درآمد خالص واحد، طولانيتر ميشود.
-تأثير ويروس کرونا و کاهش درآمد شرکتهاي پتروشيمي در بازار بورس و اوراق بهادار نيز حائز اهميت است. براي مثال ارزش سهام شرکت پاکسان (شرکت فعال پاييندست در حوزه مواد شوينده) با نماد شپاکسا از قيمت 20000 ريال در تاريخ 10 اسفند 1398 به قيمت 38000 ريال در تاريخ 16 فروردين 1398 رسيده است در حالي که ارزش سهام شرکت پتروشيمي نوري (شرکت فعال بالادست پتروشيمي) با نماد نوري از قيمت 76700 ريال در تاريخ 13 اسفند 1398 به قيمت 60000 ريال در تاريخ 16 فروردين 1398 افت کرده است.
-درخصوص صنايع پاييندستي پتروشيمي، صنايعي که محصولاتشان در حوزه مقابله با ويروس کرونا قابل مصرف است از جمله صنايع شوينده، بخشي از صنايع نساجي و صنايع پلاستيک در حال حاضر به دليل افزايش تقاضا شرايط خوبي دارند. اما نبايد از اين موضوع غافل شد که شرايط عمومي حاکم بر اقتصاد جهاني به ويژه تعميق رکود با وقفههاي زماني متفاوت گريبان همه بخشهاي صنعتي را خواهد گرفت. لکن با توجه به نياز کشورهاي همسايه به اقلام مورد نياز براي جلوگيري از شيوع کرونا، پيشنهاد ميشود زمينهسازي لازم براي به تعويق افتادن رکود و نيمه فعال شدن ظرفيتهاي ايجاد شده موجود، بعد از کنترل اين ويروس در کشور از طريق صادرات اين اقلام به کشورهاي همسايه صورت گيرد.
بازار