رئیس اسبق بورس لب به سخن گشود؛ اوضاع را نامناسب می‌بینم!

نوداقتصادي/ حسين عبده تبريزي با بيان اينکه رشد شاخص بورس از رشد پايه پولي و نقدينگي هم بسيار تندتر بوده است! گفت: وضع مجموع شرکت‌ها که علي الاصول انعکاسي از توليد ناخالص داخلي است، بيانگر اوضاع نامناسبي است. حسين عبده تبريزي، تحليلگر مسائل اقتصادي اظهار داشت: افزايش تند شاخص بازار سهام در شرايط رکود تورمي ايران بسيار قابل تامل است و وضعيتي متضاد را نشان مي‌دهد. وي بيان کرد: بنگاه‌هاي اقتصادي مشکلات عمده‌اي دارند و حداقل به لحاظ وزن و تعداد با حجم فروش کاهشي عمده مواجه‌اند، صادرات آنها در دوران کرونا قطع شده و به لحاظ محدوديت‌هاي ارزي نمي‌توانند مواد اوليه‌ و کالاهاي واسطه‌اي کافي وارد کنند. اين بنگاه‌ها به طور کلي فعاليت‌هاي کمرنگ‌تري دارند. با اين حال قيمت سهام‌شان به شدت بالا مي‌رود. اين تحليلگر مسايل اقتصادي افزود: وضع مجموع شرکت‌ها که علي الاصول انعکاسي از توليد ناخالص داخلي است، بيانگر اوضاع نامناسبي است. با اين همه مي‌بينيم که شاخص بورس فقط در طول فصل اول سال ۱۳۹۹، رشد سه برابري داشته است. در واقع حجم بزرگي از نقدينگي در اقتصاد ايران ايجاد شده و در سال‌هاي ۹۷ و ۹۸ نيز ادامه يافته و به نظر مي‌رسد در سال ۹۹ نيز حداقل با شدت سال گذشته ادامه خواهد يافت. از همين رو با سرعت نمي‌تواند روي قيمت کالاها و خدمات بنشيند و موقتا روي دارايي‌هاي سرمايه‌اي مکث مي‌کند. همچنين چون تقاضا براي خريد مصرفي مسکن بسيار ضعيف بوده و ارز نيز تابع کنترل‌هاي فيزيکي و امنيتي بوده است، بخش قابل ملاحظه‌اي از نقدينگي در دو سال اخير به‌ويژه در شش ماه گذشته، روي بازار سهام متمرکز شده و بازار سهام جايي شده که موقتا نقدينگي روي آن مکث مي‌کند. اگر به هر دليل نقدينگي از اين بازار خارج شود، طبعا روي ساير دارايي‌هاي سرمايه‌اي يا روي قيمت کالاها و خدمات مصرفي مي‌نشيند. در دو هفته اخير نيز بخش بزرگ‌تري از نقدينگي به سمت ارز حرکت کرده است. وي ادامه داد: از پايان سال ۹۶ تا امروز شاخص بورس ۱۸ برابر شده، در حالي که به‌رغم افزايش روزهاي اخير، ارز از سال ۹۶ تا امروز، 4.5 برابر شده و قيمت‌هاي مسکن حداکثر سه برابر! پس شاهد اين هستيم که بازار سرمايه به طور کلي بازدهي بيشتري نسبت به ساير بازارها داشته و اين فاصله در سال ۹۹ تشديد هم شد. حسين عبده تبريزي گفت: رشد شاخص بورس از رشد پايه پولي و نقدينگي هم بسيار تندتر بوده است! متوسط تاريخي P/E در ايران هفت برابر بوده و حالا ۳۳ برابر را رد کرده‌ايم. ارزش کل بازار سهام نيز که در ۱۵ سال گذشته تقريبا دو برابر کل فروش شرکت‌ها بوده، ولي حالا ۷/۷ برابر کل ارزش فروش شرکت‌هاي بورسي شده است. وي ادامه داد: بازارهاي غيررسمي موازي که پول مردم را جذب مي‌کردند، مثل دادن سرمايه به بازرگان واردکننده کالا يا سرمايه‌گذاري نزد انبوه‌ساز ساختماني در ماه‌هاي کرونايي غيرفعال شدند و آن منابع نيز به بازار سرمايه آمد. تعداد سهامداران جديد هم شاخص مناسبي براي رشد بازار سرمايه است. تحليلگر مسايل اقتصادي بيان کرد: اگر مشارکت در عرضه‌هاي اوليه را معيار حضور سهامداران جديد بگيريم، مشارکت در عرضه‌هاي سال ۹۶ بين ۶۰ و ۸۰ هزار نفر بوده، ولي در سال ۹۹ صف خريداران به سه و چهار ميليون نفر رسيد. وي گفت: فکر مي‌کنم امروز دولت با اين دوگانه مواجه است که از يک طرف اگر سهام زيادي عرضه کند و شاخص را يک يا دو هفته منفي کند، احتمال اينکه پولها روي ارز و از آنجا روي کالاها و خدمات منتقل شود، زياد است. اگر هم کاري نکند و بازي افزايش شاخص ادامه يابد، خطر ريزش بزرگ شاخص را تحمل مي‌کند. در واقع، بن‌بستي که در بخش مسکن داريم، در حوزه بازار سهام هم ايجاد شده است. يعني افزايش قيمت‌ها آن قدرغيرمنطقي است که ريسک دلار بسيار گران را به کشور تحميل مي‌کنند. حسين عبده تبريزي بيان کرد: به نظرم دولت ناچار به اين کار است. دولت مدت‌ها قبل بايد عرضه‌هاي سنگين سهام را انجام مي‌داد و نمي‌گذاشت تا قيمت‌ها با اين سرعت بالا رود. اما آنچه گفتيم درست است که قطعا با صِرف اعمال سياست‌هاي پولي نمي‌توان همه محدوديت‌هاي تحريم، محدوديت‌هاي ارزي، مسائل مربوط به فضاي کسب‌وکار ايران و مسائل مربوط به تکنولوژي در استفاده از امکانات کشور را حل کرد. وي گفت: به هر حال وقتي نرخ بازده واقعي اقتصاد منفي است، امکان ندارد بتوان جلوي افزايش نقدينگي را گرفت، چراکه براي هر صبري که بکنيد، پاداش منفي است. وقتي پاداش صبر شما منفي باشد، بديهي است صبر نمي‌کنيد و خرج مي‌کنيد. بنابراين، بسيار مشکل است در شرايطي که اقتصاد نرخ بازده مثبتي ندارد، بتوان جلوي افزايش نقدينگي را گرفت. عبده تبريزي افزود: به هر حال، نمي‌توان از مجراي بازار پول، تداوم بازده بالاي بورس را حفظ کرد و اميدوار بود که مردم چيزي گيرشان بيايد. مي‌دانيم که در ميان‌مدت بورس فقط از محل نرخ بازده مثبت بخش واقعي اقتصاد رشد مي‌کند. نمي‌شود شاخص صرفا به دليل افزايش کميت‌هاي پولي رشد کند. متاسفانه چنين اتفاقي افتاده و دائما با خلق نقدينگي قيمت‌ها در بورس بالا رفته. بالاخره جايي اين افزايش متوقف مي‌شود. در نقطه‌اي امکان تداوم رشد قيمت‌ها از بين مي‌رود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar