افزایش ۱۶ درصدی ظرفیت پالایشگاه‌های کشور در ۷ سال گذشته

ايرنا

بروزرسانی 1399/06/07 - 09:20

افزایش ۱۶ درصدی ظرفیت پالایشگاه‌های کشور در ۷ سال گذشته

ايرنا/ در حالي که در سال ۹۲ و همزمان با شروع دولت يازدهم پالايشگاه‌هاي نفت و ميعانات گازي کشور يک ميليون و ۸۵۰ هزار بشکه خوراک دريافت مي‌کردند، ‌اين عدد در حال حاضر با رشدي ۱۶ درصدي به ۲ ميليون و ۱۵۰ هزار بشکه در روز رسيده و پيش‌بيني مي‌شود تا پايان سال ۱۴۰۰ به ۲ ميليون و ۳۰۰ هزار بشکه افزايش پيدا کند.

با نگاهي به روند تاريخي مصرف و واردات بنزين، مشخص مي‌شود که از سال ۱۳۶۱، که مصرف از توليد بنزين پيشي گرفت، واردات اين محصول استراتژيک متوقف نشد تا آنجا که سرانجام با بهره‌برداري از پالايشگاه ميعانات گازي ستاره خليج فارس در دولت تدبير و اميد، ‌ نه تنها ايران از واردات بنزين بي‌نياز شد بلکه به جمع صادرکنندگان آن نيز پيوست.
اين در شرايطي است که حتي در روزهاي تحريم فروش بنزين نيز واردات تداوم داشت و با وجود آنکه دولتمردان کابينه نهم و دهم همواره از کاهش مصرف بنزين و واردات آن به عنوان صفحه روشني در آن دوران ياد مي‌کنند، بر اساس آمارها، واردات بنزين در همين دوره رکورد شکست و به رقم خيره‌کننده ۲۷.۵ ميليون ليتر در روز رسيد که رقمي قابل توجه محسوب مي‌شود.
با روي کار آمدن دولت تدبير و اميد اما توجه به خودکفايي در توليد بنزين با توجه به تحريم فروش اين سوخت در دولت نهم و دهم بيشتر شد. در کنار افزايش توليد و بهبود کيفيت پالايشگاه‌هاي نفتي کشور، ‌در دولت يازدهم و دوازدهم، ‌ساخت پالايشگاه ستاره خليج فارس با ظرفيت ۳۶۰هزار بشکه سرعت گرفت.

اين در حالي است که مخالفان و منتقدان زنگنه از وي به عنوان دشمن پالايشگاه‌سازي در کشور ياد کرده و از همين رو زنگنه را به خام‌فروشي متهم مي‌کنند اما نگاهي به عملکرد گذشته و حال حاضر زنگنه، بيانگر واقعيت ديگري است. در واقع زنگنه نه تنها مخالفتي با افزايش ظرفيت پالايشي کشور ندارد بلکه در مسير افزايش اين ظرفيت نيز گام‌هاي اساسي برداشته است.

تا آنجا که پالايشگاه ستاره خليج فارس که ايران را از واردات بنزين بي‌نياز کرد، ‌ در دوره وزارت زنگنه در دولت هفتم و هشتم کليد خورد، ‌اگرچه که کار ساخت آن در دولت نهم آغاز شد اما به دليل کندي در ساخت و پراکندگي در تخصيص منابع، ‌ تکميل بخش مهمي از آن نيز دوباره با همت زنگنه به پايان رسيد.
با اين حال همچنان زنگنه متهم به خام فروشي است و اين در حالي است که در دولت حسن روحاني که دوباره شيخ‌الوزرا به خيابان طالقاني بازگشت، ‌ نه تنها طرح‌هاي پالايشي معطل مانده از قبل را تکميل کرد بلکه ظرفيت پالايشي جديد ۴۸۰ هزار بشکه‌اي ميعانات گازي را در قالب پالايشگاه‌هاي سيراف در دستور کار قرار داد. البته ظرفيت اين پالايشگاه ها به ۳۶۰ هزار بشکه کاهش پيدا کرد. پالايشگاه‌هايي که مي‌تواند به عنوان ستاره دوم صنعت پالايش در کارنامه بيژن زنگنه ثبت شود.

در کنار آن به تازگي وزير نفت از آمادگي اعطاي ساخت پتروپالايشگاه‌ها با ظرفيت ۱.۵ ميليون بشکه خبر داده است و اين امر با تصويب تنفس خوراک توسط صندوق توسعه به مرحله اجرا وارد خواهد شد.

با وجود اين اقدامات البته پالايشگاه ستاره خليج فارس به همان ظرفيت ۳۶۰ هزار بشکه اي ميعانات گازي رضايت نداد و در حال حاضر به گفته مديرعامل آن، ظرفيت اين پالايشگاه روزانه ۴۵۰ هزار بشکه است که تا پايان شهريور ماه به ۴۸۰ هزار بشکه بالغ خواهد شد.

در واقع با تغيير در عملکرد اين پالايشگاه، ‌بدون آنکه فاز چهارمي در آن ساخته شود، به اندازه يک فاز ظرفيت آن افزايش پيدا کرد.
تا آنجا که سال گذشته ۱۴۰ ميليون بشکه ميعانات گازي در اين پالايشگاه فرآورش شد که به دنبال آن توليد و عرضه ۱۳ ميليارد ليتر بنزين صورت گرفت.
درواقع اگر امروز ستاره خليج فارس به بهره‌برداري نرسيده بود يا خليج فارس به بزرگترين انبار روي آب ميعانات گازي جهان تبديل شده بود و يا با خاموشي گسترده به دنبال کاهش تکليفي گاز رو به رو مي شديم و از همين رو پالايشگاه ستاره خليج فارس ريسک توليد گاز پارس‌جنوبي در شرايط تحريم را کاهش داد.

اين اقدامات سبب شد تا ظرفيت پالايشي ايران در پالايشگاه‌هاي نفت و ميعانات گازي که در سال ۹۲ عددي معادل يک ميليون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز بود امروز و با اقدامات دولت تدبير و اميد به ۲ ميليون و ۱۵۰ هزار بشکه افزايش پيدا کرد. اين اعداد نشان‌دهنده رشدي ۱۶ درصدي در ظرفيت پالايشگاه‌هاي ايران در طول مدت ۷ سال است.

اين در حالي است که از ابتداي انقلاب تا سال ۹۲ يعني چيزي حدود ۳۵ سال، ‌ظرفيت پالايشي ايران تنها ۵۶ درصد بيشتر شده بود و از يک ميليون و ۱۸۵ هزار بشکه در سال ۵۷ به يک ميليون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز در سال ۹۲ رسيده بود.
پيش‌بيني‌ها حکايت از آن دارد که ظرفيت پالايشگاه‌هاي ايران تا پايان امسال به ۲.۲ ميليون بشکه در روز مي‌رسد و اين رقم تا پايان سال ۱۴۰۰ به ۲.۳ ميليون بشکه بالغ خواهد شد.
با توجه به اين ظرفيت توليد بنزين ايران نيز رشد داشته و از ۵۹.۵ ميليون ليتر در سال ۹۲ به ۱۰۷ ميليون ليتر در شرايط فعلي افزايش داشته است. اين اعداد حکايت از رشدي ۸۰ درصدي در توليد اين محصول دارد.

با مقايسه رشد ظرفيت پالايشگاه‌ها که ۱۶ درصد بوده، با ظرفيت توليد بنزين در ايران که عددي بيش از ۸۰ درصد را نشان مي‌دهد، اين نکته مشخص مي‌شود که ايران نه تنها ظرفيت توليد فرآورده‌هاي نفتي خود را افزايش داده بلکه در اين مدت تلاش کرده تا به سمت توليد فرآورده‌هايي با ارزش افزوده بيشتر حرکت کند.

اين در حالي است که توليد گازوئيل نيز به عنوان سوختي ميان رده در بين فرآورده‌هاي نفتي، رشدي ۱۶ درصدي و متناسب با ظرفيت پالايشي ايران تجربه کرده است.
ظرفيت توليد گازوئيل از ۹۷.۵ ميليون ليتر در سال ۹۲ به ۱۱۳ ميليون ليتر در سال جاري رسيده است و پيش‌بيني مي‌شود اين رقم تا پايان سال ۱۴۰۰ به ۱۱۵ ميليون ليتر در روز برسد.
دستيابي به اين اعداد در توليد فرآورده اين امکان را براي ايران فراهم کرده تا در شرايط تحريم بتواند به واسطه صادرات فرآورده‌هاي نفتي بخشي از ارزر مورد نياز کشور را تامين کند.