گرانی اخیر مرغ و تخم مرغ؛ راهکار چیست؟

ايرنا

بروزرسانی 1399/07/01 - 15:04

ايرنا/مرغ و به خصوص تخم مرغ را شايد پرمصرف ترين و البته دم دستي ترين مواد غذايي سفره خانوارهاي ايراني دانست اما روند افزايش قيمت اين اقلام در هفته هاي اخير که خود برآيند دلايل متعددي است، وضع را جوري پيش مي برد که شايد اين غذاهاي سهل الوصول کم کم به خوراکي هاي لاکچري و اعياني تبديل شوند.

مشکلات بر سر راه مرغداران از قبيل افزايش نرخ نهاده ها، مکمل هاي خوراکي، واکسيناسيون، تامين کارگر، حمل و نقل و کمبود نقدينگي در ماههاي اخير علاوه بر افزايش قيمت مرغ و تخم مرغ ممکن است آنگونه که کارشناسان در اين گزارش مي گويند، تعطيلي واحدها و گراني سرسام آور اين اقلام را سبب شود.
اکنون در بازار مصرف هرکيلوگرم مرغ در مرز ۱۹۰ هزار ريال به دست مصرف کننده مي رسد و نرخ هر شانه تخم مرغ ۳۰ عددي نيز به بيش از ۳۵ هزار ريال افزايش يافته است؛ اين در حاليست که کشورمان در زمينه توليد اين اقلام يکي از پيشروترين ها در جهان محسوب مي شود.
تنها در شهرستان ساوه آنگونه که رئيس اتحاديه مرغداران گوشتي عنوان کرد، از مجموع ۶۰ واحد مرغداري حدود ۳۰ درصد به دليل مشکلات و گراني تامين نهاده، نبود کارگر، قيمت واکسيناسيون و نرخ بالاي حمل و نقل نهاده از بندر تا مقصد غيرفعال شده اند و در صورتي که براي رفع اين مشکلات تدبير نشود شايد در ماههاي آينده با تعطيلي شمار بيشتري از مرغداري ها مواجه شويم.

ميزان جوجه ريزي در واحدهاي مرغداري شهرستان ساوه هم به حدود يک پنجم ماههاي قبل (از ۲.۵ ميليون قطعه به ۵۰۰ هزار قطعه) کاهش يافته است و در نتيجه توليد فروکش و قيمت ها افزايش خواهد يافت که در نهايت سبب وارد شدن فشار به اقشار کم درآمد خواهد شد.

در پيدايش اين مشکلات البته نبايد تحريم هاي ظالمانه عليه کشورمان و مشکلات تامين ارز را ناديده انگاشت زيرا دولت با همه توان خود و استفاده از ظرفيت هاي موجود براي رفع موانع بر سر راه توليد تلاش مي کند و اين اميدواري وجود دارد که مساله افزايش قيمت مرغ و تخم مرغ و همچنين تامين به موقع نهاده هاي مورد نياز مرغداري ها با ارز ۴۲ هزار ريالي با تدبير دولتمردان هرچه زودتر برطرف و کنترل شود.

گراني نهاده ها، مشکل اصلي مرغداران
رئيس اتحاديه مرغداران گوشتي شهرستان ساوه به ايرنا، گفت: مرغداران در شرايط کنوني حدود ۵۴ درصد از نهاده هاي مورد نياز را با نرخ ارز ۴۲ هزار ريالي و با احتساب ۴۰ روز کارمزد و کرايه حمل براي هر يک و نيم کيلوگرم ميان دان و پس دان، ۳۷ هزار ريال و در صورت خريد ۴۶ درصد نيازهاي ديگر خود با نرخ آزاد بايد ۸۰ هزار ريال هزينه پرداخت کنند.
«جواد مقدم» افزود: اکنون قيمت هر کيلوگرم سويا ۳۷ و ذرت نيز ۳۸ هزار ريال و در بازار آزاد اين نرخ ها چند برابر است که با اين شرايط توليد هر کيلوگرم مرغ زنده در مرغداري ها ۱۷ هزار ريال هزينه در پي دارد که سود آن براي مرغدار تنها ۱۰ درصد است.
وي گفت: مرغداران هر کيلوگرم مرغ زنده را بين ۱۲۵ تا ۱۳۰ هزار ريال مي فروشند که البته اين نرخ ها متغير است و در مغازه ها هم حدود ۱۹۰ هزار ريال از قرار هر کيلوگرم به فروش مي رسد.
وي اظهار داشت: قيمت هر قطعه جوجه نيز طبق نرخ مصوب انجمن صنفي ۳۰ هزار ريال است که با احتساب هزينه هاي حمل و نقل و بيمه اين رقم در نهايت حدود ۳۵ هزار و ۷۰۰ ريال تمام مي شود.

رئيس اتحاديه مرغداران گوشتي شهرستان ساوه از مسئولان درخواست کرد که براي رفع مشکل گراني نهاده ها و دوگانگي قيمت نهاده ها با ارز دولتي و بازار آزاد تدبير کنند.
رئيس اداره امور دام شهرستان ساوه نيز گفت: قيمت سويا دولتي حدود ۲۷ هزار ريال براي هر کيلوگرم است و ميزان سوياي تخصيصي به هر واحد توليد تخم مرغ در نهايت حدود ۲۰ درصد از کل نياز را تامين و مالکان واحدها ناگزيرند مابقي نياز خود را از طريق بازار آزاد تهيه کنند.

«مجيد شاپسند» به ايرنا، گفت: مرغداران ناگزيرند سويا را از بازار آزاد تا حدود ۱۵۰ هزار ريال يعني بيش از ۶ برابر نرخ دولتي اين محصول، تهيه کنند.
به گفته او سويا به دليل اينکه حاوي ۴۰ درصد پروتئين است، براي تامين نيازهاي پروتئيني مرغ هاي تخمگذار يک خوراک ضروري است و چون کنجاله سويا وارداتي است، دست اندرکاراني که اين محصول را وارد کشور مي کنند به دلايلي وارد بازار نمي کنند و نتيجه اين اقدام به مرز اشباع نرسيدن بازار است.
وي گفت: پارسال به دليل اينکه بازار از کنجاله سويا اشباع بود، مرغداران مشکلي براي تامين اين محصول و حتي ذرت و جو نداشتند اما امسال مشکل کمبود اين اقلام در بازار وجود دارد و با توجه به افزايش تقاضا، شاهد بازار سياه هستيم.
وي همچنين کمبود ذرت در بازار را از ديگر مشکلات جدي توليدکنندگان به خصوص واحدهاي ويژه تخم مرغ عنوان کرد و افزود: علاوه بر کمياب شدن اين ماده خوراکي براي مرغداري ها، قيمت فعلي آن در بازار آزاد نيز به هر کيلوگرم ۳۳ هزار ريال افزايش يافته در حالي که نرخ دولتي آن حدود ۱۶ هزار ريال است اما مسأله اينجاست که ذرت در بازار پيدا نمي شود.
وي اظهار کرد: به دليل اينکه هنوز زنجيره توليد نهاده هاي خوراکي حوزه طيور در کشور تکميل نشده، کشورمان ناگزير براي تامين نيازهاي داخلي ذرت و سويا را از طريق واردات تامين مي کند.
شاپسند با بيان اينکه نسبت به افزايش قيمت نهاده ها در بازار، نرخ تخم مرغ چندان گران نيست، افزود: يکي از راهکارهاي پايين آوردن نرخ اين محصول ارائه نهاده هايي چون ذرت و سويا از سوي دولت با نرخ مصوب در اختيار مرغداري ها است ولي واقعيت آن است که با وضع موجود تداوم توليد تخم مرغ مقرون به صرفه نيست.

افزايش قيمت واکسيناسيون و مکمل هاي خوراکي
مشکلات مرغداران تنها به گراني نهاده ها ختم نمي شود و در ماههاي اخير نرخ واکسيناسيون هرقطعه از طيور و همچنين مکمل هاي خوراکي مورد نياز به شدت افزايش يافته به گونه اي که رئيس اتحاديه مرغداران ساوه از افزايش چهاربرابري نرخ واکسيناسيون خبر داد.

به گفته مقدم، قيمت واکسيناسيون براي هر قطعه جوجه در حالي به ۱۶ هزار ريال رسيده که تا چندي پيش اين رقم حدود چهار هزار ريال بود.
رئيس اداره امور دام شهرستان ساوه نيز در اين رابطه اظهار داشت: گراني به گفته او «بي نهايت» واکسن از مشکلات جدي واحدهاي توليدي مرغ و تخم مرغ است.
شاپسند افزود: هزينه واکسيناسيون مرغ ها بسيار بالا رفته و لازم است در اين رابطه تدبيري انديشيده شود.
اين مسئول همچنين افزايش قيمت مکمل هاي خوراکي مورد استفاده در مرغداري ها را از ديگر موانع بازدارنده بر سر راه توليد تخم مرغ عنوان کرد.

وي گفت: در جيره غذايي مرغ بايد سويا براي تامين پروتئين و ذرت نيز براي تامين انرژي گنجانده شود و در کنار اين اقلام بايد مکمل هاي معدني و ويتاميني هم داده شود.
به گفته اين مسئول، قيمت مکمل هايي چون «توکسين‌»ها که براي از بين بردن «آفلاتوکسين» (قارچ ها) کاربرد دارند يا «لايزين» و «متيونين» بعنوان ويتامين هاي کمکي که از اقلام ضروري مورد استفاده در جيره غذايي مرغداري ها محسوب مي شوند، به شکل سرسام آوري افزايش يافته است و وقتي اين اقلام با تعرفه دولتي موجود نباشد، مرغدار ناچار است از بازار آزاد تامين کند که فشار مضاعفي بر او وارد مي کند.
شاپسند گفت: براي توليد هر کيلوگرم تخم مرغ نياز است حدود ۲.۵ کيلوگرم خوراک به مرغ داده شود که با قيمت هاي موجود سويا، ذرت، مکمل ها و کارگر قطعا هزينه توليد بالا مي رود به گونه اي که توليد هر کيلوگرم تخم مرغ حدود ۱۴۰ هزار ريال خرج دارد.
شاه پسند تاکيد کرد: علت اصلي افزايش قيمت تخم مرغ و مرغ در کمبود نهاده و گراني اين اقلام است و نبايد به مرغدار در اين زمينه ايراد گرفت زيرا در صورتي که دولت نسبت به تامين آسان و منطبق با تعرفه هاي مصوب اين اقلام اقدام کند، ما نيز مرغداران را مکلف به پايين آوردن قيمت و بازگشت تعادل به بازار مصرف اين اقلام خواهيم کرد.

وام کرونا را از تسهيلات مصوب مرغداري ها کسر مي کنند!
رئيس اتحاديه مرغداران شهرستان ساوه همچنين کمبود سرمايه در گردش و نقدينگي را از مشکلات ديگر مرغداران عنوان کرد و گفت: با اين وضع تهيه نهاده مورد نياز با سختي انجام مي شود.
وي از همکاري نامناسب بانکها در تامين تسهيلات و سرمايه در گردش مورد نياز مرغداري ها انتقاد کرد و افزود: در حالي که دولت منابعي را براي جبران خسارت هاي دوران شيوع ويروس کرونا به مرغداران اختصاص داد اما بانکها در اقدامي خلاف دستور و مصوبه هاي موجود، عين مبالغ اختصاصي کرونا را از اصل ساير تسهيلاتي که براي تهيه مواد اوليه مرغداري ها تعيين و تصويب شده است، کسر مي کنند.
مقدم افزود: در حالي که ما براي وام هاي ديگر سند و وثيقه در بانکها سپرده ايم اما آنها معادل تسهيلات ويژه خسارت هاي کرونا را از اين وام ها کسر مي کنند که انتظار داريم مسئولان به اين موضوع رسيدگي کنند.

رئيس اداره امور دام شهرستان ساوه نيز معتقد است که مشکلات سيستم بانکي و ندادن تسهيلات به مرغداران از پارسال تاکنون سبب روز مشکلاتي جدي براي مرغداران شده است.
شاپسند گفت: نقدينگي و سرمايه در گردش توليدکننده ها بايد تامين شود زيرا اکنون به عنوان مثال براي خريد ۱۰ تن سويا از بازار آزاد رقمي حدود يک هزار و ۳۰۰ ميليون ريال پول لازم است که تامين آن بدون کمک و تسهيلات بسيار سخت و غير اقتصادي است.
وي تاکيد کرد: در صورت حمايت نکردن بانکها از مرغداري ها ممکن است تعطيلي اين واحدها را شاهد باشيم.

کارگران حاضر به فعاليت در مرغداري ها نيستند
رئيس اتحاديه مرغداران شهرستان ساوه گفت: نبود کارگر و بي رغبتي آنها براي کار در واحدهاي مرغداري از مشکلات توليدکنندگان شهرستان ساوه است.

به گفته اين مسئول، مالکان واحدهاي مرغداري ناگزيرند يا از کارگران اتباع خارجي و اغلب اهل کشور افغانستان و يا کارگران هموطن بلوچ استفاده کنند و متاسفانه کارگران بومي منطقه با اين استدلال که محيط مرغداري ها بوي نامطبوع دارند حاضر به فعاليت نيستند.
وي اظهار داشت: کارگران مجاز و داراي کارت فعاليت اهل کشور افغانستان که سالهاست در ساوه حضور دارند، اکنون داراي شغل هستند و استفاده از کارگران بدون مجوز هم مشکلاتي از نظر قانوني دارد و در صورت بکارگيري آنها علاوه بر ديپورت آنها به کشورشان، مشکلات حقوقي نيز براي مرغداري ها ايجاد مي کند.
وي گفت: چندين مرغداري در ساوه بيش از ۶ ماه است که در مراکز کاريابي دنبال کارگر هستند اما هيچ کسي متاسفانه حاضر به فعاليت در اين واحدها نيست.
رئيس اداره امور دام شهرستان ساوه نيز، نبود کارگران ماهر و متخصص در زمينه فعاليت مرغداري ها را از ديگر مشکلات مرغداري ها برشمرد.
به گفته شاپسند، در واحدهاي مرغداري به خصوص توليدي هاي تخم مرغ کارگران بايد داراي تخصص کافي باشند که اينگونه نيست و از آنجا که کارگران ايراني تمايل چنداني به فعاليت در اين زمينه ندارند، صاحبان واحدهاي توليدي ناگزيرند از کارگران تبعه کشور افغانستان استفاده کنند که اين اقدام هم مشکلات زيادي دارد و مراجع ناظر با مشاهده فعاليت آنها در مرغداري ها، برخورد مي کنند.
وي گفت: يکي از واحدهاي توليد مرغ در ساوه پس از آنکه کارگر افغانستاني اش را ديپورت کردند، با مشکلات زياد و استفاده از اعضاي خانواده حدود يک ماه است که به فعاليت ادامه مي دهد اما ادامه اين شرايط بدون استفاده از کارگر متخصص عرصه توليد را بسيار سخت مي کند.

هزينه هاي حمل و نقل و بي اخلاقي برخي رانندگان کاميون ها
به ادعاي رئيس اتحاديه مرغداران شهرستان ساوه، در حالي که طبق مصوبه دولت هزينه حمل هر کيلوگرم نهاده از بندر تا مقصد معادل ۲۲۱ هزار ريال است اما مرغداران ناگزيرند تا ۳۰۰ هزار ريال کرايه به کاميون ها پرداخت کنند.
مقدم که خود مالک يک واحد مرغداري است، افزود: رانندگان کاميون ها قبل از هر اقدامي با مرغداران تماس مي گيرند و حتما بايد براي رقمي که بيشتر از تعرفه هاي دولتي است ابتدا موافقت مرغدار را جلب کنند تا کار حمل نهاده ها انجام شود و متاسفانه در بنادر هم کسي پاسخگوي اين اقدام غيرقانوني رانندگان نيست.
وي افزود: مرغداران بايد براي پرداخت مبلغ اضافه بر تعرفه هاي مصوب موافقت خود را به راننده اعلام کنند تا نهاده هاي مورد نياز را منتقل کنند در غير اين صورت حتي ممکن است ۲ ماه بار در بندر بماند.
مقدم در ادامه از اقدام غيراخلاقي برخي رانندگان و دست بردن در محموله هاي آنان در ميانه راه و جايگزيني اقلامي چون خاک اره، ‌خاک آجر و در عوض برداشت مقاديري از محموله سويا، خبر داد و گفت: اين اقدام برخي رانندگان کاميون ها که به ادعاي او تاکنون چندين مورد در ساوه مشاهده شده بدين صورت است که بخشي از بار را در طول مسير تخليه و به جاي آن موادي چون خاک اره يا خاک آجر اضافه مي کنند که در نهايت سبب خسارت به مرغدار و از بين رفتن کيفيت نهاده خريداري شده است.

وي گفت: در اين زمينه تاکنون در حدود ۶ مورد با رانندگان کاميون هايي که بار سويا را از بندر به ساوه منتقل کردند به مشکل برخورديم و حتي از آنها در پليس آگاهي نيز شکايت کرديم.
وي گفت: چون نهاده اي مانند سويا که ما با نرخ ۲۶ هزار ريال از بندر تهيه مي کنيم، اکنون در بازار آزاد با چند برابر قيمت، فروش دارد متاسفانه برخي رانندگان در اقدامي غيراخلاقي و سودجويانه در بارها دست مي برند و با برداشت مقاديري از محموله و جايگزين کردن خاک يا خاک اره و آجر عملا دست به سرقت زده و از طرفي نهاده مورد نياز مرغداري ها را از کيفيت تهي مي کنند.

رئيس اداره جهاد کشاورزي شهرستان ساوه نيز افزايش خودسرانه نرخ حمل بار از بندر تا ساوه از سوي رانندگان کاميون ها را تاييد کرد و اين مورد را از مشکلات جدي مرغداران که متحمل هزينه هاي گزافي مي شوند، برشمرد.

«حسن شريفي» به ايرنا، گفت: اکنون يک تريلي بار نهاده از بندرعباس تا ساوه را به شرط پرداخت حداقل ۸۰ ميليون ريال طبق اظهار در پشت بارنامه حمل مي کنند و چون فاکتوري در کار نيست، مرغداران ناچارند به اين خواسته تن دهند و در صورت پرداخت نکردن اين مبلغ هم نمي تواند به مراجع ذيربط شکايت کند چون پاي برگه را امضا کرده اند.

راهکار متعادل شدن قيمت مرغ و تخم مرغ چيست؟
رئيس اداره جهاد کشاورزي شهرستان ساوه گفت: يکي از مشکلات جدي که به گفته او مانعي بر سر راه توليد مرغ و تخم مرغ در سراسر کشور محسوب مي شود، اين است که علاوه بر کميت، کيفيت جيره غذايي مرغداري ها نيز کاهش يافته و اين مشکل ممکن است دست کم حدود ۷۰ درصد از ميزان توليد تخم مرغ را براي يک هفته کاري کاهش دهد.
شريفي افزود: در شرايط کنوني مرغداران به دليل اينکه قادر به تامين دان مورد نياز نيستند، نمي توانند به پيک توليد برسند.
وي گفت:يکي از راهکارها اين است که نسبت به ارتقاي کيفيت دان و نهاده ها که عامل اساسي در نوسان توليد مرغداري ها به شمار مي آيند کنترل شود.
وي پيشنهاد کرد که براي رفع مشکلات موجود مرغداري ها و در نهايت بازگشت تعادل به قيمت مرغ و تخم مرغ، دولت در زمينه تامين به هنگام نهاده هاي وارداتي با نرخ مصوب اقدام کند.
وي همچنين اعطاي تسهيلات ارزان قيمت به مرغداري ها را عامل انگيزشي ديگري براي کاستن از بار مشکلات حوزه توليد مرغ و تخم مرغ عنوان کرد.

رئيس اتحاديه مرغداران شهرستان ساوه نيز بر اين باور است که با توجه به قيمت بالاي گوشت قرمز، مرغ و تخم مرغ همچنان در سفره هاي مردم مورد مصرف است ولي اگر براي روند گراني نهاده ها، بازار سياه و مشکلات نقدينگي مرغداري ها چاره انديشي نشود به احتمال زياد قيمت اين اقلام نيز نسبت به شرايط فعلي افزايش خواهد يافت و ممکن است بخش زيادي از مصرف کنندگان ديگر نتوانند مرغ و تخم مرغ را تهيه کنند ضمن اينکه خطر تعطيلي مرغداري ها نيز بسيار جدي است.

رئيس اداره امور دام شهرستان ساوه نيز گفت: چنانچه دولت نهاده ها را با قيمتي متعادل در اختيار واحدهاي توليدي قرار دهد، آنها هم مکلف خواهند شد که تخم مرغ را با قيمت پايين تري وارد چرخه مصرف کنند.
شاپسند افزود: ما تنها در تامين حدود ۲۰ درصد از نهاده هاي مورد نياز مرغداري ها موفق عمل کرديم و مابقي نياز را توليدکنندگان از بازار آزاد با قيمت هاي هنگفت خريداري مي کنند و بايد قدردان تلاش و زحمات آنها باشيم که در چنين شرايطي همچنان سنگر توليد را حفظ کرده اند.
به گفته او، اگر براي رفع مشکلات مرغداري ها و ملزم کردن بانک ها به همکاري تصميمات قطعي و لازم الاجرا اتخاذ نشود شايد شاهد تعطيلي شمار زيادي از مرغداري ها باشيم که نتيجه اين رخداد کاهش عرضه محصول در بازار نسبت به ميزان تقاضا خواهد شد و اين مسأله منجر به گراني هرچه بيشتر مرغ و تخم مرغ دامن خواهد زد.

به گفته او در ساوه پنج واحد پرورش مرغ تخمگذار با ظرفيت ۴۰۶ هزار قطعه فعاليت مي کنند که در حال حاضر يکي از اين واحدها به دليل نداشتن مرغ فعاليتي ندارد ولي چهار واحد ديگر به طور متوسط ماهانه ۴۵۰ تن تخم مرغ توليد مي کنند و در ماه مهر نيز انتظار توليد تا ۴۸۰ تن دور از دسترس نيست.
وي تاکيد کرد: قطعا ميزان توليد تخم مرغ در ساوه بسيار فراتر از نيازهاي شهرستان است و مازاد اين توليد به شهرهاي مجاور صادر مي شود.