روبات‌های صف‌ساز بورس

دنياي اقتصاد/افت پي در پي شاخص بورس سهامداران را بي‌تاب کرده است.روز گذشته سهامداران انگشت اتهام را به معاملات الگوريتمي نشانه گرفتند. دليلي که از ديدگاه کارشناسان بازار سرمايه پشتوانه منطقي ندارد. به اعتقاد فعالان بازار سرمايه مشکل از روبات‌هاي الگوريتمي نيست بلکه مشکل کم بودن تعداد روبات‌هاي معامله‌گر است. هر چه تعداد روبات‌ها بيشتر باشد اثر آنها بهتر و بازار کاراتر مي‌شود.
 
مساله هوش مصنوعي در دنيا سال‌هاست که وارد عرصه معاملات شده است و بازارهاي مالي کم‌کم متاثر از داده‌هايي مي‌شوند که توسط هوش مصنوعي تحليل و استخراج مي‌شود و در اختيار تحليل‌گران قرار مي‌گيرند. شرکت‌هاي زيادي هم در دنيا اين کار را انجام مي‌دهند. در واقع هر نوع معامله‌اي که خودکار باشد را معاملات الگوريتمي مي‌گويند. حالا مي‌توانند با بسامد بالا يا پايين باشند. معاملات الگوريتمي مي‌توانند خيلي ساده باشند يا پيچيدگي زيادي داشته باشد. در واقع هر کاري را که يک تريدر مي‌تواند با استفاده از ذهن و تجربه‌اش انجام دهد مي‌تواند از معادلات الگوريتمي کمک بگيرد. چيزي که از ديد سهامداران، متهم رديف اول ريزش قيمت سهام در بورس تهران است.

اعتراض سهامداران وارد نيست
علي آبنيکي، مشاور سرمايه‌گذاري: قاعدتا در حجم بالا الگوريتم‌ها مي‌توانند تاثير زيادي روي بازار داشته باشند. اينکه تا چه حد اين اتفاق در بازار ايران مي‌افتد اطلاعات دقيقي وجود ندارد.. معضلي که اکنون در بازار ايران وجود دارد اين است که قالب معامله‌گران بخش حقيقي بازار نسبت به وضعيت رکود يا استراحتي که بازار دارد و عدم رشد شاخص و معضلاتي که در نمادهاي کوچک و بزرگ است و همچنين نسبت به رفتار حقوقي‌ها معترضند. چند مساله اينجا به‌عنوان آسيب‌شناسي وجود دارد. يکي اينکه بازار ما در ماه‌هاي اول امسال صعودي و شارپ بود و معامله‌گران کم‌کم عادت کردند بدون بررسي ارزندگي، سهم انتخاب کنند و اصولا نگاه کوتاه‌مدت به بازار دارند و انتظار دارند در طول سه هفته معاملاتي ۵۰ درصد رشد کنند. تقريبا در مرداد ماه عرضه‌ها با اهداف مختلف بيشتر شد. در اينجا بخش حقيقي خرد از روند تحولات جا ماند، وقتي از روند تحولات جا ماند توجهش به وعده‌و وعيد‌هايي که دولت و بازارگردان در رسانه‌ها و جلسات مي‌دادند، جلب شد. مساله مهم‌تر اين بود که روند تحولات بازار سرمايه آنقدر سريع است که شايد در تاريخ بازارهاي مالي دنيا در ۵۰ سال اخير کم‌سابقه باشد که حجم فعالان اين بازار در طول کمتر از يک سال چندصددرصد رشد کند، همه هم انتظار دارند به خاطر شرايط تورمي ايران بازده بالاتر از تورم بگيرند و انتظار سودهاي جذاب دارند. همچنين بازارگردان ظرفيت اداره اين بازار را نداشت و او هم از تحولات بازار جاماند. آسيب اين اتفاق را سهامدار خرد ديد. وعده و ‌وعيد‌ها باعث مي‌شود سهامدار خرد براي خود انتظاراتي ايجاد کند و هر بار که به در بسته مي‌خورد نااميد مي‌شود و دنبال اين است که مشکل کجاست؟ حالا هم به‌عنوان مشکل جديد معاملات الگوريتمي مطرح مي‌شوند. اينکه رنج‌هاي منفي در بازار ايجاد شود و صف‌ها تغيير کند و نماد از تقاضا به عرضه برسد در کوتاه‌مدت باعث مي‌شود انگيزه سهامداري کم شود و انگيزه نوسان‌گيري بيشتر شود و عموم فعالان بازار به اين نتيجه برسند که بايد نوسان‌گيري کنند. البته شرايط اقتصاد سياسي که عدم قطعيت بالايي دارد نيز افراد را تشويق مي‌کند که نگاه بلندمدتي به بازار نداشته باشند.

---

بازار

---

سهامداران بازار سرمايه بايد توجه کنند که بازار سرمايه يک بازار با ديد ميان‌مدت و بلندمدت است و در کوتاه‌مدت ممکن است اتفاق‌هاي زيادي بيفتد، اما سهم‌هاي بنيادي کم‌کم راه خود را پيدا مي‌کنند مثلا ما ديديم که گروه فلزات معادن خوش درخشيد و حتي در دوره اصلاح، کمتر اصلاح کردند. بنابراين بايد اين نگرش به بازار منتقل شود. اينکه ما به بازارگردان و حقوقي‌ها اميد داشته باشيم موثر نيست چون خود آنها هم از تحولات بازار جامانده‌اند. مهم‌ترين مساله اين است که سهامدار به اين ديد برسد که بازار سرمايه جايي براي فعاليت بلندمدت است.

روبات‌هاي الگوريتمي تاثيري بر بازار ندارند
پيمان ارمغان، کارشناس بازارسرمايه: معاملات الگوريتمي مخصوصا آنچه که دربازار سرمايه ايران بيشترين کاربرد را دارد مربوط به بخش اجراي معاملات است. به اين معني که سهامدار تصميم خود مبني بر خريد و فروش و رنج قيمتي مورد نظر را مشخص کرده و سپس اجراي آن را به الگوريتم مي‌سپارد. بنابراين اينطور نيست که سيستم‌هاي الگوريتمي خود به خود اقدام به ايجاد جو منفي در بازار بکنند. در بازارهاي جهاني گاهي اوقات ما مي‌شنويم که مثلا ناگهان ريزش‌هاي شديد در بازار ايجاد شده که مربوط به معاملات الگوريتمي است. علت اين موضوع عموما اين است که به دليل ايجاد يک جو سنگين فروش دربازار و گاهي فعال شدن حد ضرر معامله‌گران، سيستم‌هاي الگوريتمي تصميم به فروش دارايي يا بستن پوزيشن به هر قيمتي مي‌کنند و چون در اين بورس‌ها حد نوسان نيز وجود ندارد و سرعت معاملات نيز بسيار بالا است ناگهان فروش دارايي يا بسته شدن پوزيشن در يک قيمت بسيار پايين انجام مي‌شود که گاهي به همين دليل نيز سيستم معاملات متوقف مي‌شود. اما آنچه اين روزها در بازار ما اتفاق مي‌افتد چندان ارتباطي با اين موضوعات ندارد و احتمالا اگر معاملات به معامله‌گران هم سپرده شود اتفاقي مشابه آنچه که شاهد هستيم رخ خواهد داد. در حال حاضر با بازاري سرو کار داريم که قيمت‌ها از جذابيت بسياري براي خريد برخوردارند. در اين بازاري که ممکن است کسي پيشنهاد خريد نکند پيشنهاد مي‌شود سهامداران با پرهيز از رفتارهاي هيجاني به دنبال خريد سهام ارزنده با قيمت‌هاي پايين باشند.

تحريکات معاملاتي
مهدي حسيني، کارشناس بازار سرمايه: شواهد حاکي از آن است که تحريکاتي در حال انجام است که به زمزمه معاملات الگوريتمي دامن مي‌زند، اگرچه مستندات دقيقي در اين رابطه وجود ندارد اما با اقداماتي که در دست اجرا است به زودي مشخص مي‌شود پشت پرده وضعيت فعلي بازار ازچه قرار است.

اگر نگاهي به نحوه معاملات چند روزاخيربازار سهام بيندازيم کاملا روشن است که چه کساني داد وستدها را پيش مي‌برند.اگرفرضيه معاملات روباتي درست از آب درآيد واکنش سياست‌گذاران به اين اقدامات تعيين‌کننده است و مقامات مسوول به‌صورت شفاف مي‌توانند با پيگيري موضوع اطلاع‌رساني و شفاف‌سازي کنند.در طول روز که کل معاملات به ۶ساعت هم نمي‌رسد يک سهم ۴ باربه قله معاملاتي‌اش مي‌رسد اما در نهايت به کف و کمترين قيمت روزمعاملات مي‌رسد، اين اتفاقات نشان مي‌دهد سيستمي وجود دارد که با هدايت قيمت‌ها به گرداب معاملاتي، بازار را از ثبات خارج مي‌کند. بنابراين بايد ببينيم اتاق فکري که براي مديريت بازار نسخه مي‌پيچد با چه روشي با اين پديده برخورد مي‌کند. ازاين رو چند روز آينده بسيار سرنوشت‌ساز خواهد بود. اگر ثابت شود که بازار با معاملات الگوريتمي پيش مي‌رود فاش شدن گروه‌هايي که در اين قضيه دست دارند مي‌تواند هشداري براي کساني باشد که به دنبال خراب کردن بازارهستند اما از سوي ديگر ممکن است بدون اينکه ردي از روبات‌هاي الگوريتمي باقي بماند بازار را متعادل کنند. با اين اوصاف پر واضح است که تحريکات معاملاتي در حال انجام است و تاثيرات منفي بر بورس مي‌گذارد.  نوسان اين روزهاي شاخص دلايل متفاوتي دارد اما هرچه شاخص پايين‌تر برود رشد پايدارتري خواهد داشت و اگر اتفاق خاصي در سطح بين‌الملل نيفتد بازار سرمايه در نهايت محکوم به رشد است. اما اگر مذاکرات بين‌المللي ايران به نتيجه برسد و به دنبال آن قيمت دلار با کاهش چشمگيري مواجه شود بورس بعد از وقفه‌اي دو، سه ماهه به مدار صعودي بازمي گردد. روند مذاکرات بين‌المللي ايران و قيمت دلار نقش مهمي در آينده بازار سهام بازي مي‌کند و بورس را غير قابل پيش بيني تر از قبل مي‌کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar