اما و اگرهای طرح عرضه خودرو در بورس از نگاه فعالان
ايسنا/در راستاي پيشنهاد نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مبني بر عرضه خودرو در بورس کالا، به اعتقاد يک کارشناس صنعت خودرو چنانچه اصل موضوع با هدف حذف واسطهها، رونق صنعت خودرو و رسيدن به قيمت شفاف باشد، بسيار هم خوب است اما زماني که دوباره پاي شوراي رقابت براي تعيين قيمت پايه به ميان ميآيد، دقيقا نقض هدف اصلي است.
چندي است که نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از عرضه خودرو در بورس کالا براي ساماندهي اوضاع و احوال صنعت خودرو و بازار آن در قالب يک طرح صحبت مي کنند. طرحي که گفته شده به زودي اجرا خواهد شد و محور اصلي آن، عرضه خودرو در بورس کالا به منظور شفافيت بالاي معاملات اين بورس و تحقق اهداف براي تبديل خودرو به يک کالاي مصرفي است.
در اين گزارش قصد داريم از چند منظر به اين موضوع و نظرات کارشناسان و فعالان هر دو حوزه صنعت خودرو، بورس و همچنين اظهارات نمايندگان مجلس شوراي اسلامي بپردازيم.
اميرحسين قاضيزاده هاشمي- نايب رييس مجلس شوراي اسلامي- با بيان اينکه ضعفها و مشکلات صنعت خودروي کشور نه فني و نه علمي است، مشکل صنعت خودرو را ضعف در سياستگذاري و راهبري دانسته و معتقد است که در الگوي فعلي قيمتگذاري و فروش، به دليل نبود ظرفيت رقابت با خودروسازان خارجي، واردات خودرو به کشور محدود نگاه داشته شده است. الگوي قيمتگذاري بر اساس هزينه تمام شده هم ميکوشد تا نفع ناشي از بازار انحصاري را محدود سازد؛ لذا چنانچه به جاي مديريت قيمت، ميزان عرضه در بازار مديريت شود، قيمت نيز به طور طبيعي کنترل خواهد شد. قانونگذار نيز ميتواند با سياستهاي تشويقي و تنبيهي موثر و گام به گام، عرضه خودرو به بازار را مديريت کند. بنابراين با توجه به افزايش قيمت خودرو، سازوکار پيشنهادي ما عرضه خودرو در بازار بورس کالاست که البته ملاحظاتي نيز دارد و بايد اقدامات موازي ديگري نيز در کنار اين اصلاح صورت پذيرد.
همچنين جواد فلاح -مدير مطالعات اقتصادي بورس کالاي ايران- نيز در رابطه با اين طرح توضيح داد: خودروهايي که با تيراژ بالا وارد کشور ميشوند و همچنين خودروهاي توليد داخل، در بستر بورس کالاي ايران مورد معامله قرار ميگيرند. در طرح نمايندگان مجلس قيمت پايهاي خواهيم داشت که اين قيمت پايه، توسط شوراي رقابت تصويب و تعيين خواهد شد، قيمت پايه بر روي تابلوي بورس قرار خواهد گرفت و متقاضيان روي قيمت پايه با يکديگر رقابت خواهند کرد. افرادي که بهترين قيمت را داده باشند برنده شده و خودرو و به آن اشخاص تعلق ميگيرد.
کليت عرضه خودرو در بورس؛ عالي اما عدم توجه به جزييات کار را خرابتر هم ميکند
در همين رابطه (طرح عرضه خودرو در بورس کالا) و همچنين گفتههاي مدير مطالعات اقتصادي بورس کالا، با اميرحسن کاکايي -عضو هيات مديره دانشکده خودرو دانشگاه علموصنعت- کارشناسانه به بررسي موضوع پرداختهايم.
اين کارشناس صنعت خودرو با بيان اينکه طرح عرضه خودرو در بورس يک طرح کلي است اما در جزييات زماني که افراد مختلف صحبت ميکنند، تفاوتهايي ديده ميشود، اظهار کرد: اين جزييات بسيار داراي اهميت است. علاوه براينکه در حال حاضر صنعت خودرو به دليل قيمتگذاري غلط، در حال سقوط است، از سوي ديگر بازار هم از کنترل خارج شده است؛ لذا تنها راه نجات اين صنعت و بازار به صورت همزمان، آزادسازي قيمتها است.
وي افزود: اما فراموش نکنيم که اين آزادسازي قيمت به صورت عادي، دردسرهايي هم به همراه خواهد داشت که تاکنون هيچ مسئولي هم زير بار آن نرفته است؛ از جمله اينکه طي دو سال گذشته چند باري اين موضوع مطرح شده اما کسي آن را اجرايي نکرده است. اکنون راهحلي تحت عنوان عرضه خودرو در بورس کالا پيشنهاد داده شده است که در آن چند نکته حائز اهميت وجود دارد. چنانچه خودرو در بورس کالا عرضه شود و سپس کشف قيمت شود و در حقيقت اجازه دهند که بازار تعيين کننده قيمت باشد، طرحي بسيار خوب است؛ البته که ضوابطي هم براي آن بايد در نظر گرفته شود. به طور مثال بايستي حداقلهايي براي خريداراني که ميتوانند در صف خريد قرار گيرند، وجود داشته باشد؛ مثل همين شرايطهايي که براي طرحهاي فروش خودروها، براي ثبتنامکنندگان در نظر گرفته ميشود؛ چراکه همانطور که بر کسي پوشيده نيست، تعداد خودروها از تقاضاها کمتر است.
عضو هيات مديره دانشکده خودرو دانشگاه علموصنعت تصريح کرد: بنابراين اينکه ميگوييم اصل ماجراي اجراي عرضه خودرو در بورس کالا خوب است، منظور تحقق اين طرح با اين هدف است که بتوانيم بدين طريق به قيمت آزاد و شفافي رسيده و دست دلالان از اختلاف قيمت کارخانه و بازار، کوتاه بماند و ديگر نتوانند از اين اختلاف سود ببرند؛ بلکه سود تنها از تغييرات طبيعي زمان باشد. در اينصورت رفتهرفته به يک تعادل منطقي بازار خواهيم رسيد. هرچند که کنترلکننده خود بازار در وهله اول نخواهد بود اما در عوض زماني که دست دلال کوتاه شود، پول خودروها مستقيما به حساب خودروساز واريز شده و ميتوان شرکتهاي خودروساز را متعهد به افزايش توليد کرد.
کاکايي ادامه داد: اينکه در حال حاضر خودروساز نميتواند متناسب با تقاضا، ميزان توليد را افزايش دهد به سبب زياندهي آنهاست؛ بنابراين نکته کليدي عرضه خودرو در بورس کالا، اين نيست که بورس ميتواند بازار را کنترل کند؛ بلکه نکته کليدي اين است که به شرطي عرضه خودرو در بورس کالا موثر خواهد بود که باعث رونق صنعت خودرو شود. ضمن اينکه بتواند صنعت خودرو را پاسخگو کند. البته در حال حاضر هم خودروسازان ما اگر پول داشته باشند ميتوانند پاسخگو باشند اما وقتي پول نيست، کاري از دست خودروساز برنخواهد آمد.