اوراق قرضه چیست؟

باشگاه خبرنگاران/اوراق قرضه اسنادي هستند که به‌موجب آن‌ها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت کرده و در زمان سررسيد نيز اصل مبلغ را بازپرداخت کند.

سهامداران بازار سرمايه همچون ساير سرمايه گذاران پيش از سرمايه گذاري بايد مجموعه اي از آموزش ها را فرا بگيرند. اين روزها فعاليت در بورس بيش از هر زمان ديگري به دغدغه گروهي از افراد تبديل شده است، به همين دليل  قصد داريم شما را با يکي از مفاهيم بازار سرمايه آشنا کنيم.
پيش از هر چيز لازم است بدانيد در ايران اوراق قرضه منتشر نمي‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبيل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتي، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و… که با قوانين بانکداري اسلامي تطابق دارد، منتشر مي شود.
اوراق قرضه اسنادي هستند که به‌ موجب آن‌ها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت کرده و در زمان سررسيد نيز اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه در کشور‌هاي خارجي يک ابزار بدهي ميان‌مدت و بلندمدت براي تأمين مالي دولت‌ها و شرکت‌ها بوده و با تعهدات مشخصي همراه است.

دارنده اوراق قرضه هيچ نوع مالکيتي در شرکت ندارد و چيزي از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت مي‌شود دريافت نمي‌کند.
دارندگان اين اوراق برخلاف صاحبان سهام عادي، ادعاي مالکيت يا حق رأي در شرکت ندارند و در واقع فقط وام‌دهندگان به ناشر هستند. آن‌ها پول خود را به ناشر قرض مي‌دهند و در عوض بهره دريافت مي‌کنند و در سر رسيد نيز اصل سرمايه خود را پس مي‌گيرند.
اوراق قرضه از طريق پذيره‌نويسي به عموم ارائه مي‌شود. پذيره‌نويسي معمولاً به‌صورت مذاکره‌اي و گاهي به‌صورت رقابتي است. در پذيره‌نويسي مذاکره‌اي، مديريت شرکت و پذيره‌نويسان با بررسي وضعيت شرکت و بازاردر مورد انتشار اوراق قرضه تصميم مي‌گيرند.
اين اوراق به طور عمده در بازار‌هاي خارج از بورس (OTC) دادوستد مي‌شوند. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قيمتي بيشتري برخوردار است و عموما نوسانات آن تحت تأثير نرخ بهره قرار دارد.
اين اوراق دو ويژگي قابل‌توجه دارند؛ اول اينکه در بازار‌هاي بسيار بزرگ بدهي معامله مي‌شوند و ثانيا حجم آن‌ها با سرعت بسيار زيادي در حال رشد است.

اوراق قرضه در دنيا برخلاف سهام، عمر محدود دو، پنج، ۱۰ و حتي ۳۰ ساله دارند و اعتبار آن‌ها در تاريخ تعيين شده که سررسيد نام دارد، به پايان مي‌رسد. اگرچه ورقه قرضه تاريخ‌هاي معيني براي پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمايه (مبلغ اسمي ورقه قرضه) فقط در تاريخ سررسيد بازپرداخت مي‌شود.

---

بازار

---

ويژگي‌هاي اوراق قرضه
دارنده اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به‌عنوان بستانکار، حق دريافت اصل مبلغ اسمي و بهره آن را دارد و حقوق وي در سند قرارداد تعيين‌شده است. دارنده اوراق قرضه هيچ نوع مالکيتي در شرکت ندارد و چيزي از بابت سود سهم - که به سهامداران پرداخت مي‌شود - دريافت نمي‌کند.

اوراق قرضه داراي سر رسيد مشخص است. برخي از اين اوراق در يک مقطع معين زماني سررسيد مي‌شوند و برخي ديگر به‌تدريج سررسيد مي‌شوند. اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه در دريافت اصل‌وفرع سرمايه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتي چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتيب اولويت آن‌ها در قرارداد‌هاي مربوط، قيد مي‌شود.

بعضي از شرکت‌ها براي ايجاد جذابيت و انگيزه بيشتر در سرمايه‌گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثيقه مي‌کنند؛ مثلاً ممکن است شرکت، زمين يا ساختمان خود را وثيقه اوراق قرضه قرار دهند. هرچند شرکت‌هاي مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه را بدون وثيقه منتشر مي‌کنند.

به‌طورکلي دارندگان اوراق قرضه در زمينه تصميم‌گيري شرکت حق رأي ندارند، هرچند ممکن است که دارندگان انواع خاصي از اين اوراق در مواردي از تصميم‌گيري‌هاي شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه‌هاي ديگر يا در موارد ادغام شرکت در شرکت‌هاي ديگر) حق رأي داشته باشند. البته اگر شرکتي شرايط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعايت نکند، دارندگان اوراق مذکور مي‌توانند بر بسياري از فعاليت‌هاي شرکت اعمال قدرت کنند.

اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصي به خريدار فروخته شود، فقط ناشر و خريدار، طرف‌هاي قرارداد هستند، ولي اگر اوراق قرضه به‌طور عمومي به تعدادي زيادي از خريداران فروخته شود، غير از طرف‌هاي قرارداد شخص ديگري نيز به‌عنوان امين به نمايندگي از دارندگان اوراق مذکور بر اجراي تعهدات شرکت نظارت مي‌کند.

اوراق مشارکت
اوراق مشارکت (Participation Papers)، اوراق بهاداري است که بيانگر مشارکت دارنده آن در يک طرح است. در واقع شخص سرمايه خود را به يک شرکت، کارخانه و... مي‌دهد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و سود سرمايه‌گذار را نيز پرداخت کند.

مهم‌ترين جذابيت اوراق مشارکت در مقايسه با ساير انواع اوراق بهادار، تضمين پرداخت سود است
به‌بيان‌ديگر اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامي است که با قيمت و مدت معين و براي تأمين بخشي از منابع مالي مورد نياز طرح‌هاي مورد نظر دولت، شهرداري‌ها، شرکت‌هاي بزرگ دولتي و خصوصي و تحت نظارت بانک مرکزي جهت تأمين مالي آن‌ها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت يا بانک‌ها تضمين مي‌شود؛ اوراق مذکور از طريق عرضه عمومي به سرمايه‌گذاران واگذار مي‌شود.

تضمين پرداخت سود
مهم‌ترين جذابيت اوراق مشارکت در مقايسه با ساير انواع اوراق بهادار، تضمين پرداخت سود است، به اين معنا که دارنده اين اوراق اطمينان دارد که سود مشخص و تضمين شده‌اي را به‌عنوان سود علي‌الحساب، در فواصل زماني معين، دريافت مي‌کند.

ويژگي‌هاي اوراق مشارکت
قابليت خريدوفروش در بازار ثانويه
بازده بدون ريسک براي سرمايه‌گذاران
مالکيت بدون حق رأي براي دارندگان اوراق
معافيت مالياتي براي سرمايه‌گذاري در اوراق مشارکت
تضمين سود و اصل مبلغ سرمايه‌گذاري براي دارندگان اوراق
پرداخت سود دوره‌هاي معين با کوپن‌هاي ماهيانه، سه ماهانه يا سالانه
پرداخت سود به‌صورت علي‌الحساب و سود قطعي در سررسيد
تعيين سود ۱۸ تا ۲۲ درصد براي اوراق مشارکت (ممکن است ارقامي ديگري نيز ارائه شود)

تفاوت‌هاي اوراق قرضه با اوراق مشارکت
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت در اين است که اولا در اوراق قرضه به‌دليل تعيين بهره مشخص، ماهيت آن مطابق با قوانين بانکداري اسلامي نيست و ثانيا در اوراق قرضه براي وام گيرنده، محدوديت خاصي ايجاد نمي‌کنند، در حالي‌که وجوه دريافتي در اوراق مشارکت حتما بايد در طرح‌هاي مشخص توليدي، عمراني يا خدماتي به کار گرفته شود و سود قطعي آن پس از پايان طرح، محاسبه و به سرمايه‌گذار پرداخت شود.

توجه داشته باشيد که ناشران اوراق قرضه در بازار‌هاي جهاني داراي رتبه‌بندي ريسک سرمايه‌گذاري هستند؛ اوراق قرضه دولتي معمولا کم‌ريسک و با بهره پايين است و در مقابل اوراق قرضه شرکت‌هاي خصوصي، با توجه به رتبه‌بندي آن شرکت‌ها، داراي نرخ بهره بالاتري نسبت به اوراق دولتي هستند. بديهي است شرکت‌هايي که ريسک بالاتري دارند، نرخ بهره اوراق قرضه آن‌ها بالاتر و احتمال «نکول» آن‌ها نيز بيشتر است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar