کاهش قیمت خودرو در بازار
ايمنا/کاهش نرخ ارز، ريزش قيمتها در بازار خودرو را رقم زد. روز گذشته بين ۲۰ تا ۲۵ درصد از قيمت خودروها در بازار کاسته شد. به گفته فعالان بازار، در شرايط کنوني عرضه خودروهاي احتکارشده به بازار افزايش يافته است حال آنکه به دليل کاهش انتظار تورمي، متقاضي براي خودرو نيست.
با قوت گرفتن انتخاب جو بايدن بهعنوان چهل و ششمين رئيسجمهور ايالاتمتحده آمريکا طي چند روز اخير و قطعي شدن آن در بامداد شنبه، بازار خودروي ايران نيز به اين اتفاق بزرگ واکنش نشان داد و منحني قيمت در آن نزولي شد. طبق اخبار رسيده از بازار تا لحظه تنظيم اين گزارش، قيمت خودروهاي داخلي در مقايسه با روزهاي قبل از آغاز انتخابات رياستجمهوري آمريکا، چيزي حدود ۲۵ درصد افت کرده است. فعالان بازار ميگويند خيليها از بيم ريزش بيشتر قيمتها، فروشنده شدهاند تا سمت «عرضه» تقويت شود، با اين حال در سمت تقاضا ميل چنداني براي خريد نيست.
در واقع با توجه به کاهش تورم انتظاري شهروندان و خوشبيني آنها به بهبود اوضاع اقتصادي و افت در بازارهاي مختلف، خيليها بنا را بر تداوم ريزش قيمت گذاشتهاند، بنابراين بازار خودرو با کمبود خريدار مواجه شده است. در اين شرايط اما پرسش مهم شکل گرفته در اذهان عمومي اين است که «کف کاهش قيمت خودرو چقدر است؟» آيا افت قيمت خودرو در روزها و هفتهها و ماههاي آتي نيز ادامه خواهد داشت، يا به زودي روند نزولي قيمت متوقف و حتي دوباره استارت گراني خواهد خورد؟ پاسخ به اين پرسش منوط به اتفاقاتي است که در آينده سياست خارجي و اقتصاد کشور رخ خواهد داد، بهويژه احيا يا عدم احياي برجام.
پيش از بررسي اتفاقات احتمالي آتي در حوزه سياست خارجي و اقتصاد کشور (با توجه به شکست دونالد ترامپ در انتخابات رياستجمهوري آمريکا و پيروزي بايدن)، ابتدا نگاهي ميکنيم به تقويم دو سال و نيم گذشته در بازار خودرو تا مشخص شود منحني قيمت چرا اين چنين سرکش شد. پس از آنکه آمريکا در ارديبهشت ۹۷ از توافق هستهاي و برجام خارج شد، بازار خودرو نخستين تکانهها را تجربه کرد، زيرا واضح بود با نقض برجام، اقتصاد ايران دوران سختي را در پيش خواهد داشت.
سه ماه پس از خروج آمريکا از برجام، خودروسازي ايران رسماً از سوي آمريکا تحريم شد تا بازار خودرو شوک قيمتي ديگري را تجربه کند. در نهايت نيز هرچه گذشت، فشار آمريکاييها بر ايران بيشتر و با توجه به تحريمهاي نفتي و بانکي، اقتصاد کشور تلاطمهاي بزرگ را تجربه کرد.
واکنش بازارهاي داخلي به اتفاقات سياسي ناشي از نقض برجام، افزايشي بود و از همين رو شهروندان ايراني به شدت تحت فشار اقتصادي قرار گرفتند. با توجه به کاهش ورود ارز به کشور در نتيجه تحريمهاي نفتي و بانکي، بازار ارز روندي صعودي به خود گرفت و به رقم بالاي ۳۰ هزار تومان نيز رسيد. در واکنش به سرکشيهاي بازار ارز، ديگر بازارها بهويژه خودرو نيز رم کردند، تا جايي که کف قيمت از ۳۰ ميليون تومان به ۱۳۰ ميليون تومان رسيد.
اينکه چرا بازار خودرو در اين دو سال و نيم اين چنين ملتهب و با رشد شديد قيمت مواجه شد، ريشه در مسائل مختلفي داشت، بهويژه «رشد نرخ ارز»، «رشد تورم انتظاري» و «افت توليد و عرضه». در اين بين اما دو عامل نخست، اثر بيشتري بر منحني قيمت داشت، چه آنکه خودرو با وجود مصرفي بودن، کالايي سرمايهاي شد و شهروندان زيادي آن را دستمايه حفظ ارزش پول خود قرار دادند.
مرور رخدادهاي بازار خودرو در دو سال و نيم گذشته به وضوح نشان ميدهد اين بازار متأثر از ارز و سکه و تورم انتظاري است و هر وقت اين بازارها صعودي شدهاند، خودرو صعود کرده و هر وقت رو به نزول رفتند، در مسير افت قرار گرفته است. البته قطعاً نميتوان نقش افت توليد و عرضه را در التهاب بازار خودرو ناديده گرفت، چه آنکه تيراژ خودروسازان در همان سال نخست تحريم و نسبت به سال قبل از آن، ۴۰ درصد سقوط کرد. در کنار اين موضوع، واردات خودرو نيز ممنوع شد تا سمت عرضه محدودتر و در نتيجه منحني قيمت صعوديتر شود.
اين اتفاقات در حالي بود که با نزديک شدن به موعد برگزاري انتخابات رياستجمهوري آمريکا، بازار خودرو نيز در تب و تاب آن قرار گرفت و نوسان قيمت را تجربه کرد. آن طور که فعالان بازار ميگويند، منحني قيمت طي چند روز گذشته که جو بايدن در مسير غلبه بر ترامپ قرار گرفت، روندي نزولي را آغاز کرد و با قطعي شدن برد نامزد دموکراتها، ريزش قيمت ادامه يافت. حالا همه به انتظار نشستهاند تا ببينند موج کاهش قيمت در بازارهاي داخلي بهويژه خودرو تا کجا پيش خواهد رفت؟