حذف دامنه نوسان، بهترین گزینه برای بهبود وضعیت بازار سهام

ايرنا

بروزرسانی 1400/01/15 - 12:17

حذف دامنه نوسان، بهترین گزینه برای بهبود وضعیت بازار سهام

ايرنا/مديرعامل فرابورس ايران به تغيير دامنه نوسان اشاره کرد و گفت: ممکن است زماني اعلام شود که براي بهبود وضعيت بازار سرمايه، دامنه نوسان حذف شود يا دامنه نوسان ۱۰ درصدي وجود داشته باشد، که بين اين دو، گزينه حذف دامنه نوسان را انتخاب مي‌کنم.

بازار سرمايه سال ۹۹ را با صعود پرشتاب قيمت‌ها در بازار سهام آغاز کرد و در مردادماه شاخص کل بورس تهران به اوج خود يعني بيش از دو ميليون واحد رسيد، در اين مدت بالغ‌ بر ۱۲۰ هزار ميليارد تومان نقدينگي به اين بازار وارد شد، در ادامه معاملات اين بازار، شاخص بورس با ريزش عمومي قيمت‌ سهام در بسياري از صنايع از اوج تاريخي خود فاصله گرفت و در آخرين روز کاري اين سال در سطوح بالاي يک ميليون و ۲۰۰ هزار واحد ايستاد.

خبرگزاري ايرنا در گفت و ‌گويي تفصيلي با مديرعامل فرابورس ايران به بررسي علل افت و خيز بازار سهام در سالي که گذشت پرداخت و عوامل موثر بر صعود و نزول قيمت‌ها در اين سال را مورد بحث و بررسي قرار داد.
«امير هاموني» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادي ايرنا درباره علل و عوامل افت‌ و خيز معاملات بازار سهام در بورس و فرابورس و نوسانات شاخص کل در سال ۹۹ گفت: اظهارنظر درباره اين موضوع نيازمند بررسي وضعيت بازار در سال ۹۸ است، در اسفند سال ۹۷ و ابتداي سال ۹۸ با برخي اتفاقات غيرمترقبه و بروز حوادث طبيعي مانند سيل در شمال و جنوب ايران، زلزله کرمانشاه و کرمان روبه‌رو شديم، همچنين در کنار آن شيوع ويروس کرونا در انتهاي سال ۹۸ باعث شد تا نياز به تامين مالي مورد توجه قرار گيرد.

کريدور نرخ سود بانکي قابل اصلاح است
هاموني با بيان اينکه نرخ سود بازار بين‌بانکي از اواخر سال ۱۳۹۸ به دليل افزايش نقدينگي ناشي از کرونا روندي نزولي را آغاز کرد، خاطرنشان کرد: اين موضوع نشان‌دهنده افزايش نقدينگي در بازار بود که باعث شد تا بانک‌ها حاضر شوند با نرخ کمي يکديگر را تامين مالي کنند و بازار سهام با قدرت بسيار بيشتر به روند صعودي خود ادامه دهد.
مديرعامل فرابورس ايران با بيان اينکه بانک مرکزي تاکنون در کنترل نرخ سود بانکي موفق عمل کرده است و فرابورس ذينفع تصميم‌گيري‌هاي اتخاذ شده و انجام اقدامات جديد از سوي بانک مرکزي است، افزود: اکنون نرخ سود بين‌بانکي حدود ۲۰ درصد است، بانک مرکزي در تلاش است تا برخي از اقدامات مانند عمليات بازار باز و بازخريداوراق مالي اسلامي را به سرانجام برساند.

وي با بيان اينکه نرخ سود بانکي اکنون بين ۱۴ تا ۲۲ درصد است و کريدور نرخ سود بانکي قابل اصلاح است، اظهار داشت: با بهينه کردن نرخ سود بانکي و با دست يافتن به نرخ قابل اتکا و کاهش نوسان در ساير بازارها مي‌توان ريشه مسائل ايجادشده در بازارهاي سرمايه‌گذاري را برطرف کرد.

ورود بالغ‌بر ۱۲۰ هزار ميليارد تومان نقدينگي به بورس
هاموني خاطرنشان کرد: بازار که از مردادماه وارد مدار نزولي شد ناشي از کاهش ورود نقدينگي بود و ديگر از آن زمان به بعد نقدينگي چنداني به اين بازار وارد نشد.
به گفته مديرعامل فرابورس ايران شايد بتوان با دامنه نوسان و ديگر اقدامات به کارگرفته شده سرعت رشد و افت شاخص بورس را کاهش و افزايش داد، اما نبايد ريشه اين موضوع را فراموش کرد زيرا ريشه و دليل افت‌وخيزها مربوط به جاي ديگر است و خارج از حيطه اختيارات بازار سرمايه و سازمان بورس قرار دارد.
وي به ميزان نقدينگي وارد شده به بازار سهام اشاره کرد و گفت: از ابتداي سال که بازار در مدار صعودي پرشتاب قرار داشت تا مردادماه که شاخص بورس وارد مدار نزولي شد بالغ‌ بر ۱۲۰ هزار ميليارد تومان وارد بازار شد.

علت اصلي ريزش بورس چيست؟
هاموني در پاسخ به اين سوال که آيا دولت مقصر اصلي ريزش شاخص بورس در بازار است يا خير گفت: براي پاسخ به اين سوال بايد نکاتي را در نظر گرفت مبني بر اينکه آيا دولت با قصد و نيت قبلي و با هدف دستکاري قيمت به دنبال روند صعودي بازار بوده است؟ آيا دولت به دنبال اين بوده است تا بعد از افزايش غافلگيرکننده قيمت‌ها سهام خود را بفروشد و از اين بازار خارج شود؟ آيا دولت چنين نگاه سفته‌بازانه‌اي را به بازار سهام داشته است؟

مديرعامل شرکت فرابورس ايران اظهار داشت: دولت به هيچ عنوان به دنبال هيچ‌يک از اين مسائلي که مطرح‌شده است نبود، يکي از مشکلاتي که بازار را به اين روز انداخت و باعث اصلاح و کاهش شديد قيمت سهام شرکت‌ها شد، برنامه‌هاي بهينه ناسازگار بود که بازار را از مسير صعودي خود بازگرداند.
وي اظهار داشت: در کشور برخي از دستگاه‌هاي اقتصادي که بر سود شرکت‌هاي بورسي تاثيرگذار هستند داراي يک ناسازگاري با يکديگر هستند که باعث تغيير مسير معاملات بورس در بازار شدند، در حالي که ممکن است برنامه‌ آن‌ها در بين مجموعه خود هماهنگ و داراي تاثير مثبت در عملکرد آن‌ها باشد.

مديرعامل فرابورس ايران با تاکيد بر اينکه نمي‌توان اعلام کرد که دولت با هدف و برنامه‌ريزي قبلي وارد اين بازار شده است و اين موضوع را به صورت تلويحي در بازار رد مي‌کنم، گفت: دولت به هيچ عنوان در بازار هدف سفته بازانه‌اي را نداشته و ندارد، زيرا قرار نيست دولت براي دو روز در اين بازار بماند، کسب درآمد کند و در انتها از اين بازار خارج شود.

هاموني با بيان اينکه دولت امسال بخشي از کسري بودجه خود را از طريق اخذ ماليات و بخش ديگر را از اوراق در فرابورس تامين مالي کرده است، گفت: دولت با نگاه درستي اقدام به ورود در بازار سرمايه کرده است؛ چرا که تامين مالي از طريق اوراق راه‌حل بهينه و دقيق‌تري نسبت به تامين مالي از طريق انتشار پول است.

کسب درآمد ۱۹ هزار ميليارد توماني دولت از صندوق‌هاي دارا يکم و پالايش يکم
به گفته مديرعامل فرابورس ايران مجموع پولي که دولت از اين بازار و از طريق دارا يکم و پالايش يکم کسب کرد، مبلغ چندان قابل‌توجهي نيست.
وي به کسب درآمد ۱۹ هزار ميليارد توماني دولت از طريق صندوق‌هاي ETF اشاره کرد و افزود: اين رقم شامل تقريبا ٦ هزار ميليارد تومان براي دارا يکم و ۱۳ هزار ميليارد تومان براي پالايش يکم مي‌شود، اين در حالي است که دولت از ابتداي سال در فرابورس از طريق اوراق مرابحه و اسناد خزانهبالغ‌بر۱۸۳هزار ميليارد تومان تامين مالي کرده است، پس چطور اين امکان وجود دارد که بخواهد براي حدود ۲۰ هزار ميليارد تومان خود را بدنام کند و به صورت عامدانه بورس را صعودي و در انتها بازار را با چنين شتابي نزولي کند.
هاموني با بيان اينکه وجود چنين منطقي ضعيف است و به هيچ عنوان با واقعيات جور درنمي‌آيد، افزود: ريزش بورس ناشي از اتفاقات اخير بوده است، مسئولان بايد پاي مردمي کردن اقتصاد بايستند.

مديرعامل شرکت فرابورس ايران تاکيد کرد: گاهي ممکن است مشکلاتي به صورت ناخواسته در کشور رخ دهد که در بورس اثر منفي بگذارد، بهتر است دولت آن‌ها را در هيات دولت برطرف کند تا دستگاه‌ها با هماهنگي يکديگر به فعاليت بپردازند.

دولت مخالف قيمت‌گذاري دستوري است
مديرعامل شرکت فرابورس ايران به مطرح شدن قيمت‌گذاري دستوري اشاره کرد و گفت: به کار گرفتن اين اقدام فقط باعث ايجاد رانت براي سفته‌بازان مي‌شود، اين موضوع بايد مدنظر قرار گيرد که قيمت‌ها فقط بايد از طريق بازار تعيين شوند.
هاموني با بيان اينکه با قيمت‌گذاري دستوري علاوه بر ايجاد رانت براي سفته‌بازان، زمينه به دست آوردن رانت اطلاعاتي براي برخي از سهامداران فراهم مي‌شود تا به دستگاه‌هاي مزبور دسترسي پيدا کنند، خاطرنشان کرد: مکانيزم قيمت بر اساس عرضه و تقاضا تعيين مي‌شود، براي مثال با تعيين قيمت کالا در بورس کالا و برق در بورس انرژي رانت اطلاعاتي خودبه‌خود از بين مي‌رود و مي‌توان شاهد ايجاد شفافيت در انجام معاملات باشيم.
مديرعامل فرابورس ايران با بيان اينکه باکشف قيمت‌ها از طريق عرضه و تقاضا زمينه پيش‌بيني‌پذير شدن معاملات و رقابت‌پذيري بازار فراهم مي‌شود و در اين صورت بازار تحليل‌پذير خواهد شد، گفت: با رقابت‌پذيري بازارها به طور حتم قيمت‌ها به قيمت‌هاي واقعي نزديک‌تر و يارانه‌ها هدفمندتر خواهد شد که اين موضوع زمينه اصلاح الگوي مصرف را فراهم و مسئله کسري بودجه دولت را برطرف مي‌کند.

وي اظهار داشت: با رقابت‌پذير شدن اقتصاد، قيمت‌ها از حالت دستوري خارج مي‌شوند و بازار رقابتي‌تر عمل خواهد کرد، در نهايت با مديريت کسري بودجه دولت، زمينه کنترل تورم نيز فراهم خواهد شد.

وي با بيان اينکه هماهنگي‌هاي خوبي بين بورس و بانک مرکزي براي بهبود وضعيت بازار صورت گرفت تا بتوان شاهد بازگشت دوباره روند صعودي به بازار باشيم، گفت: دولت خود مخالف قيمت‌گذاري دستوري بود و از مواضع اعلام شده کوتاه آمد که اين موضوع خود نوعي موفقيت و براي اقتصاد مردمي نوعي دستاورد محسوب مي‌شود.

انجام حمايت حقوقي از بازار تا يک ماه
هاموني به حمايت حقوقي‌ها از بازار اشاره کرد و افزود: زماني که وعده حمايت حقوقي‌ها از بازار داده شد قرار بر کاهش نرخ دلار تا ۱۵ هزار تومان يا تصميم‌گيري براي قيمت‌گذاري دستوري فولاد و خودرو نبود، چنين صحبت‌هايي به شدت روند بازار را تحت تاثير خود قرار داد.
مديرعامل فرابورس ايران به تلاش‌هاي صورت گرفته براي بازگرداندن رشد به بازار سهام اشاره کرد و افزود: هر آنچه که در توان وزارت امور اقتصادي و دارايي، شوراي عالي بورس و سازمان بورس بود انجام شد تا بورس به روند صعودي خود بازگردد.

وي اظهار داشت: از بازارگرداني گرفته تا تغيير ريزساختارها و مذاکره با حقوقي‌ها براي بهبود وضعيت بازار انجام شد، در واقع اقداماتي را که مسئولان در بازار سرمايه مي‌توانستند انجام دهند تا روند بازار بهتر شود صورت گرفت، اما اقدامات به کار گرفته شده با نتيجه مثبت همراه نبودو متغيرهاي کلان ديگري نيز در اين روند اثرگذار بودند.

هاموني با بيان اينکه از زماني که وعده حمايت حقوقي‌ها داده شد تا يک ماه، حقوقي‌ها هر روز صبح با هماهنگي شرکت بورس تهران و سازمان بورس از بازار حمايت کردند، گفت: با اين اقدام وضعيت بازار بهتر و روند معاملات ثبات پيدا کرد اما بعد از ايجاد برخي از ناهماهنگي‌ها که به آن اشاره کردم، روند بازار تغيير کرد و ديگر شاهد تاثير مثبت حمايت حقوقي‌ها از بازار نبوديم.
مديرعامل فرابورس ايران با بيان اينکه ما نمي‌توانستيم به نمايندگي از همه ارگان‌ها اعلام کنيم بازار بايد مثبت شود، افزود: زماني که امکان فروش سهام عدالت در بازار فراهم شد، در مذاکرات انجام شده با بانک مرکزي اعلام کرديم که بهتر است براي بهبود وضعيت بازار کارت اعتباري سهام عدالت اعطا شود تا از اين طريق فشار فروش در بازار کاسته شود، اکنون نهايي شدن اجراي اين اتفاق در حال انجام است و زيرساخت‌هاي لازم براي آن فراهم شده است.

افزايش فرصت تحليل در بازار سهام با وجود دامنه نوسان
هاموني به تصميم اتخاذ شده از سوي شوراي عالي بورس براي تغيير دامنه نوسان و تاثير آن در روند معاملات بازار اشاره کرد و گفت: بحث ريزساختارها مانند تغيير دامنه نوسان مي‌تواند به لحاظ روانشناسي تا حدي کنترل و کمک‌کننده به بازار باشد زيرا مردم از اين طريق تصور مي‌کنند که سهام آن‌ها در جهت روند صعودي با رشد زيادي همراه مي‌شود و در جهت منفي کمتر افت خواهد کرد.
مديرعامل فرابورس ايران با اشاره به اينکه قيمت‌گذاري سهام از طريق تحليل بنيادي صورت مي‌گيرد، اظهار داشت: بهتر است اين موضوع مدنظر قرار گيرد که در تحليل‌هاي صورت گرفته در بازار براي خريد سهام بايد بنياد اقتصاد در نظر گرفته شود و از اين رو بايد مدنظر داشت که تغيير ريزساختارها فقط فرصت تحليل و بررسي سهام را به مردم مي‌دهند.

هاموني اظهار داشت: عوامل بنيادين حاکم بر صنايع مختلف بايد با برنامه‌هاي بهينه و سازگارهمراه باشد و رئيس فعلي سازمان بورس اکنون به دنبال اين اقدام است.

مديرعامل فرابورس ايران در ادامه به برداشته شدن دامنه نوسان در معاملات بورس تاکيد کرد و افزود: به لحاظ کارشناسي مدافع برداشته شدن دامنه نوسان هستم اما اين اقدام بايد در شرايط خاص رخ دهد تا فرصت بيشتري را به مردم براي تحليل بدهد.

وي با بيان اينکه در مورد باز شدن يا حذف دامنه نوسان بايد دو نکته مدنظر قرار گيرد، اظهار داشت: ممکن است در زماني اعلام شود که براي بهبود وضعيت بازار دامنه نوسان حذف شود يا دامنه نوسان وجود داشته باشد اما ميزان نوسان آن به ۱۰ درصد افزايش پيدا کند در اين زمان و بين دو گزينه موجود، برداشته شدن دامنه نوسان را انتخاب مي‌کنم.

هاموني خاطرنشان کرد: تا مدت‌زماني در «تابلو ج بازار پايه» دامنه نوسان وجود نداشت، اما «تابلو ب» با دامنه نوسان ۱۰درصدي همراه بود، تحت اين شرايط «تابلو ب» که داراي محدوديت نوسان بود نوسان بيشتري را نسبت به «تابلو ج» تجربه کرد که هيچ دامنه نوساني را نداشت.
به اعتقاد مديرعامل فرابورس ايران برداشته شدن دامنه نوسان بورس به عنوان اقدامي مثبت تلقي مي‌شود که مي‌تواند باعث ايجاد نظم بخشيدن در معاملات اين بازار شود، اما موکدا اين امر بايد با برنامه‌ريزي و در نظر گرفتن تدابير ويژه صورت بگيرد.

افق برنامه‌ريزي سهامداران در بازار سرمايه
وي در ادامه اين گفت‌وگو سهامداران را مورد خطاب قرار داد و به آن‌ها توصيه کرد: سهامداران اگر از آموزش لازم براي سرمايه‌گذاري در بورس برخوردارند مي‌توانند به صورت مستقيم سرمايه‌هاي خود را وارد اين بازار کنند اما اگر از اطلاعات لازم برخوردار نيستند و فقط به منظور سرمايه‌گذاري در بازاري شفاف به دنبال سرمايه‌گذاري در اين بازار هستند، ورود مستقيم آن‌ها به اين بازار مضر است و ضرر و زيان حتمي اين افراد را به دنبال خواهد شد.

هاموني با تاکيد بر اينکه افق برنامه‌ريزي سهامداران براي سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه از ديگر عوامل اثرگذار در معاملات بورس است، گفت: در ابتدا بايد مشخص شود که سهامداران در اين بازار به دنبال سرمايه‌گذاري يک ماهه يا سرمايه‌گذاري بلندمدت هستند، زيرا پرتفوي اين افراد بايد متفاوت و متناسب با افق سرمايه‌گذاري آن‌ها باشد.

مديرعامل فرابورس ايران درجه ريسک‌پذيري و ريسک‌گريزي براي سرمايه‌گذاري در بورس را موضوعي بااهميت در اين بازار دانست و افزود: براي دو فرد با پس‌انداز، افق برنامه‌ريزي و با ميزان سواد مالي يکسان اما با دو درجه ريسک‌گريزي متفاوت بايد دو روش مختلف نيز براي سرمايه‌گذاريآن‌ها در بورس در نظر گرفت.

هاموني با اشاره به روند معاملات بورس در سال ۱۴۰۰ گفت: نمي‌توان پيش‌بيني دقيقي را از وضعيت بازار براي سال آينده ارائه داد اما اين موضوع بايد مدنظر قرار گيرد که زماني که بورس ايران مردمي باشد، اقتصاد ايران بسيار بهتر خواهد شد.