رونمایی از آمار عجیب ساخت مسکن

تجارت نيوز/نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري وعده داده‌اند ظرف چهار سال ۲ تا ۴٫۵ ميليون واحد مسکوني بسازند. اما يک ظرب و تقسيم ساده نشان مي‌دهد هزينه ساخت اين تعداد واحد مسکوني و تامين ماليِ اين طرح، اساساً لقمه‌اي بزرگ‌تر از دهان اقتصاد ايران در شرايط فعلي است. 

 بازار مسکن در ايران، به گواه شواهد آماري وارد يک دوره رکود بزرگ و عميق شده است. آمار صدور اسناد ملکي در بازه سال‌هاي ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۸ نشان مي‌دهد در سال‌هاي جهش قيمت مسکن يا سال بعد از آن، معمولاً بازار معاملات رسمي ملک نيز وارد دوره رکود شده و دوره رکود براي مدت دو سال در بازار معاملات ملک ادامه داشته است.

اين در حالي است که پس از اين دوره دو ساله رکود، بازار معاملات ملک با يک دوره سه ساله رونق همراه بوده است.

اطلاعات مربوط به اين گزارش نشان مي‌‌دهد که در سال ۱۳۹۸، حجم معاملات قطعي در بازار مسکن، به اندازه‌اي کاهش پيدا کرده که تنها با بروز رکود مسکن در سال ۱۳۷۵ قابل مقايسه است. به عبارت ساده‌تر، بازار مسکن در ايران اکنون دست کم يکي از دو رکود بزرگ معاملاتي خود در حدود سه دهه اخير را تجربه مي‌کند.

وعده‌هاي رکودشکن يا وعده‌هاي رکودافزا؟
اين در حالي است که دست کم پنج نامزد انتخابات رياست جمهوري، وعده‌هايي در مورد مسکن داده‌اند که نشان مي‌دهد نه فقط مي‌خواهد رکود را در اين بازار بشکنند، که با جهش عرضه، قرار است قيمت‌ها را هم کاهش دهند.

تا اين لحظه، به غير از محسن مهرعليزاده و عليرضا زاکاني، بقيه نامزدها وعده‌هايي بسيار بزرگ در حوزه مسکن داده‌اند. به عنوان نمونه، ابراهيم رئيسي اعلام کرده که نخستين اولويت دولت او ساخت مسکن است. او از «نهضت مسکن‌سازي» سخن گفته و اينکه دولتش در طول ۴ سال، ۴ ميليون واحد مسکوني مي‌سازد. او همچنين گفته که دولتش زمين را به رايگان براي ساخت تخصيص خواهد داد و آورده نقدي مردم براي ساخت واحدهاي مسکوني هم صفر است.

عبدالناصر همتي هم وعده ساخت ۳ ميليون واحد مسکوني در طول ۳ سال را داده و حداقل فعاليت دولتش در اين زمينه را تکميل حدود ۶۰۰ هزار واحد مسکوني در طرح «مسکن ملي» عنوان کرده است.

محسن رضايي هم تعداد واحدهاي وعده داده شده را يک ميليون واحد ديگر کم کرده و به ۲ ميليون واحد کاهش داده است. او وعده داده که يک ميليون واحد مسکوني در بافت فرسوده و يک ميليون واحد مسکوني هم در خارج از اين بافت خواهد ساخت. اين در حالي است که دبير کنوني مجمع تشخيص مصلحت نظام تصريح کرده که مصوبه مجلس براي ساخت حداقل يک ميليون واحد مسکوني در هر سال، بايد اجرايي شود.

از آن سو، سعيد جليلي هم وعده داده که دولتش زمين را به شکل رايگان در اختيار تعاوني‌هاي مسکن قرار مي‌دهد. اميرحسين قاضي‌زاده هاشمي هم وعده ساخت ۴٫۵ ميليون واحد مسکوني در طول ۴ سال را داده و همچنين، به تسهيلاتي اشاره کرده که قرار است بازپرداخت آنها براي خريد مسکن، ۳۰ ساله باشند.

 وعده‌هايي که پشتوانه مالي ندارند

اما آيا اين وعده‌ها اجرايي هستند؟ پاسخ منفي است. وعده ساخت ۲ تا ۴٫۵ ميليون واحد مسکوني (اعدادي که نامزدهاي انتخابات مطرح کرده‌اند) در حالي صورت مي‌گيرد که ساخت حدود ۲٫۳ ميليون واحد مسکن مهر، حدود ۱۳ سال طول کشيده و اکنون، هم بيش از ۱۰۰ هزار واحد مسکن مهر تحويل داده نشده است.

علاوه بر اين، طرح مسکن مهر در زماني کليد خورده بود که ايران، پررونق‌ترين دوران درآمدهاي نفتي خود را از سر مي گذراند، حال آنکه اکنون منابع مالي براي اجراي طرح‌هاي بزرگ وجود ندارد. اگر ميانگين وعده‌هاي ساخت مسکن را حدود ۳ ميليون واحد در نظر بگيريم و متوسط متراژ اين واحدها را هم ۷۰ متر فرض کنيم، بايد ۲۱۰ ميليون متر مربع مسکن در طول ۴ سال در کشور ساخته شود.

فرقي نمي‌کند هزينه ساخت اين واحدها توسط دولت تامين شود يا توسط بانک‌ها يا توسط بخش خصوصي. در هر حال، اگر متوسط قيمت ساخت هر مترمربع مسکن را در سراسر ايران حدود ۵ ميليون تومان در نظر بگيريم، ساخت ۳ ميليون واحد مسکوني با مساحت ۷۰ متر مربع در مدت ۴ سال آينده، به رقمي در حدود يک ميليون ميليارد تومان (يا حدود ۴۴ ميليارد دلار) سرمايه احتياج دارد.

مجموع فروش نفت ايران در سال ۱۳۹۹، بر اساس اعلام نهادهاي رسمي، حدود ۱٫۲ ميليارد دلار بوده است. از طرفي، کل دلارهاي نفتي بلوکه شده ايران در عراق حدود ۵ ميليارد دلار و مجموع دلارهاي نفتي بلوکه شده ايران در کره جنوبي هم حدود ۷ ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود.

تامين اين ميزان سرمايه، نه توسط دولت و نه توسط نظام بانکي ايران ممکن نيست. از طرفي، اگر چنين امکاني وجود داشته باشد، صرفِ سرمايه‌گذاري ريالي يا دلاري اين مبلغ در يک حوزه خاص (مانند مسکن) به معني ايجاد چندده درصد تورم مازاد است. بنابراين، به نظر مي‌رسد وعده ساخت اين تعداد واحد مسکوني در ۴ سال آينده در ايران، حتي روي کاغذ هم توهمي بيش نباشد

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar