نه سلطان سیمان، نه بورس؛ فقط قطعی برق

شرق/ امروز بيشتر از يک هفته‌اي مي‌گذرد که خبر کمبود سيمان در کشور را هر روز روي خروجي خبرگزاري‌ها مي‌شود ديد. خبرها از البرز، مشهد، کهگيلويه‌و‌بويراحمد و اردبيل مي‌آيد که سيمان در بازار نيست، سهميه‌بندي شده و قيمت آن بسيار بالا رفته است. دليل اين اتفاق را قطعي برق کارخانه‌ها و کاهش توليد عنوان کرده‌اند. اگر تاکنون مسئله کمبود برق و قطعي آن بروز و نمودش در زندگي شخصي، مسائل حياتي نظير برق بيمارستان‌ها و برخي موارد ديگر بود، حالا يکي از حساس‌ترين بخش‌هاي اقتصادي کشور را هدف گرفته است: بخش عمراني. کمبود برق، گريبان‌گير سيمان شد و کمبود سيمان گريبان خيلي‌ها را گرفته؛ از کندشدن کار ساخت آزادراه‌ها تا تعطيلي فعاليت‌هاي عمراني، توقف ساخت پروژه مسکن ملي و در نهايت بي‌کاري کارگران ساختماني.
اکنون حرف‌ها و تحليل‌هاي فراواني مي‌توانيد در اين‌باره بخوانيد؛ از احتکار و قاچاق تا بورس و سلطان. حرف‌هايي که از بس در اقتصاد ايران درباه هر موضوعي به ميان مي‌آيد که خواننده را گيج مي‌کند و باور هر‌کدام را آسان.
آنچه گذشت
ديروز يکشنبه دبير انجمن انبوه‌سازان تهران به تجارت‌ فردا گفته بود تعطيلي گسترده پروژه‌هاي عمراني به دليل کمبود سيمان است: «تعطيلي کارخانه‌هاي سيمان به ضرر پيمانکاران تمام شده است و سيمان در تهران و بسياري از شهرهاي بزرگ پيدا نمي‌شود. همچنين پيمانکاران پروژه مسکن ملي در تأمين سيمان مشکل اساسي دارند؛ به‌همين‌دليل فعاليت خود را تعطيل کردند». رامين گوران اوريمي همچنين درباره قيمت مي‌گويد: «قيمت سيمان در اکثر مناطق به کيسه‌اي صد هزار تومان رسيده است و دلالان فقط در شرايطي سيمان ۶۵ هزار توماني را به دست سازندگان مي‌رسانند که پروژه‌هاي بزرگي در دست‌شان باشد. در غير‌اين‌صورت هر پاکت سيمان را با قيمت صد هزار تومان به مصرف‌کنندگان مي‌فروشند».
اين در حالي است که روز 27 تير دولت با ارائه طرحي قول داده بود خيال همه را از کمبود سيمان راحت کند. خبرگزاري‌ها نوشتند: «در توافق وزارتخانه‌هاي صمت و نيرو، کارخانه‌هاي توليد سيمان از ساعت ۲۴ تا ۸ با صد‌درصد توان و در طول روز با ۳۰ درصد توان به فعاليت خواهند پرداخت و با اين روند در چند روز آينده مشکل کمبود سيمان به صورت کامل حل خواهد شد». اتفاقي که ظاهرا نيفتاد و کمبود سيمان به‌ طور کامل برطرف نشد.
ساخت آزادراه تهران-شمال با مشکل جدي مواجه شده است

---

بازار

---

دبير انجمن شرکت‌هاي سرمايه‌گذار در آزادراه‌ها، خدايار خاشع، درباره توقف برخي پروژه‌هاي عمراني به دليل کمبود سيمان گفت: «تعدادي از پروژه‌هاي آزادراهي در يک ماه اخير به‌شدت با مشکل سيمان مواجه شده است. در‌حال‌حاضر در قطعه ۲ آزادراه تهران-شمال بيش از يک هفته است که با ۲۰ درصد ظرفيت در حال پيشروي است. به گفته يکي از پيمانکاران اين آزادراه، در ۱۰ روز گذشته فقط به دليل کمبود سيمان، حجم فعاليت ساخت‌وساز به ۲۰ درصد ظرفيت رسيده است» و اين مسئله‌اي است که به گفته او باعث مي‌شود:‌ «پروژه‌هاي آزادراهي طولاني شود، سرمايه‌گذار منصرف مي‌شود و پروژه نيز توجيه اقتصادي خود را از دست مي‌دهد».
اما برخي ورود سيمان به بورس را حداقل اگر نه در کمبود آن، در افزايش قيمت آن مؤثر مي‌دانند؛ مسئله‌اي که به آن خواهيم پرداخت. مثلا رئيس اتحاديه مصالح ساختماني مشهد مي‌گويد: «در‌حال‌حاضر سيمان نه توليد و نه توزيع مي‌شود. قطعي برق عامل اين عدم توليد بيان شده است. همان مقداري که توليد مي‌شود، نيز وارد بازار بورس مي‌شود و اين امر خود باعث افزايش صد‌درصدي قيمت سيمان شده است». به اعتقاد اين فعال بازار مصالح ساختماني: «در سه ماه ابتداي سال جاري حدودا ۴۰ درصد افزايش در قيمت سيمان به وجود آمد؛ اما در آن زمان سيمان در بازار موجود بود. در‌حال‌حاضر سيمان به طور کلي توزيع نمي‌شود و کارخانه سيمان را توزيع نمي‌کند. اگر سيمان از سمت کارخانه عرضه شود، ما مشکلي نداريم و آن را به فروش مي‌رسانيم».
اما کارگران ساختماني که عمدتا روزمزد هم هستند، دچار وضعيتي ناخوشايند شده‌اند. خوابيدن فعاليت‌‌هاي عمراني درآمد روزانه اين قشر از کارگران را عملا قطع مي‌کند. در همين زمينه هادي ساداتي، نايب‌رئيس کانون انجمن‌هاي صنفي کارگران ساختماني، درباره افزايش قيمت سيمان گفت: «در‌حال‌حاضر قيمت هر پاکت سيمان در کشور به 80 هزار تومان رسيده و اين مسئله باعث بي‌کاري کارگران شده است» و البته تقصير را گردن دولت «بي‌مسئوليت» قبلي انداخت و سوار قطار دولت بعدي شد.
 جماراني: بحث سلطان هست؛ اما قطعي برق اصل مسئله است
اما بحث سلطان هم مثل تمام کالاهاي ديگر در ميان است. يعني ظاهرا سلطان سيمان هم به مجموعه سلاطين اقتصاد کشور اضافه شده است. با رئيس انجمن صنفي کارفرمايان صنعت سيمان، آقاي جماراني که براي اولين‌بار در يک برنامه تلويزيوني اين مسئله را مطرح کرده است، تماس مي‌گيريم. ابتدا از مصاحبه خودداري مي‌کند و مي‌گويد همه حرف‌ها را زده است. خواهش مي‌کنيم يک بار ديگر هم براي ما توضيح بدهند. درباره مشکل قطعي برق مي‌پرسيم و اينکه اين‌قدر حرف‌وحديث اين چند وقت مطرح شد که ما حتي درباره همين علت هم دچار ترديد شده‌ايم. جماراني مي‌گويد: «ببينيد سيماني که در سيلو مي‌توان نگهداري کرد، به اندازه عرضه يک هفته است؛ يعني کالايي نيست که بشود دپو کرد. حداکثر ظرفيت هم يک ميليون تُن است. ما از زمان قطع برق سه بار عرضه داشتيم و بعد مشکلات شروع شد. اين ديگر کاملا واضح است». پس بحث احتکار که برخي مطرح مي‌کنند، هم منتفي است؛ چون سيمان اصلا چنين قابليتي ندارد.
درباره مسئله سلطان مي‌پرسيم. مي‌گويد اين را به شوخي در تلويزيون به مجري که درباره سلطان سيمان سؤال کرده بود، گفته و مي‌گويد: «منظور شما از سلطان چيست؟ من به شما مي‌گويم تا حالا 60 تا 70 درصد محصول سيمان کشور را 30 نفر مي‌خريدند. سلطان همين است؟ اگر هست پس من از سازمان‌هاي نظارتي مي‌خواهم بيايند و درباره موضوع تحقيق کنند».
از هنگامي که سيمان وارد بورس شد که ديگر چنين کاري ممکن نيست. نه، چون: «در بورس کف خريد داريم که 10 تن است؛ يعني کوچک‌ترين محموله باري. 10 تن به بالا را هم از بورس مي‌خرند و ديگر نيازي به دلال نيست. در بورس ديگر کاملا شفاف است. يک سقف هم تعيين کرده‌ايم که بسته به شرکت‌هاي مختلف و شهرهاي مختلف تخصيص پيدا مي‌کند. فکر کنم بين 100 تا 300 تن». پس اينکه مي‌گويند عرضه در بورس باعث افزايش قيمت شده، چه منطقي دارد: «ببينيد اينها کساني هستند که از اين کار و شفاف‌سازي آن ضربه خورده‌اند، بالاخره بايد فضا را آلوده کنند. مثل همان قضيه احتکار. شما برويد ببينيد از زمان اولين عرضه به تاريخ 3/9 تا 14/4 قيمت‌ها چقدر بوده است؛ يعني تا آغاز قطعي برق. اينکه ديگر کاملا قابل بررسي است و به‌راحتي مي‌توانيد در سايت ببينيد. با بورس کالا بسياري منافع‌شان از دست رفت و اين حرف‌ها را مطرح مي‌کنند». برخي هم اعتقاد دارند که کارخانجات اصلا مي‌خواستند قيمت را بالا ببرند و قطعي برق کمک‌حال‌شان شد. درباره اين مسئله چطور؟: «اينکه ديگر يک حساب دو‌دو‌تا چهار‌تا است. عرضه سيمان در کشور به نسبت تقاضا بالاست؛ يعني قاعدتا کارخانه‌‌ها سر قيمت با هم رقابت هم مي‌کنند. ما سال گذشته 88 ميليون تن ظرفيت توليدي داشتيم و 62 ميليون تن کل فروش بوده. چطور مي‌شود با اين وضعيت قيمت را بالا برد؟ اينها فقط بحث‌هاي انحرافي براي بردن بحث به سمت بورس کالاست که برخي از آن ضربه خوردند».
همان‌طور که جماراني همان ابتدا هم گفت بحث‌ها کاملا روشن است و جاي اما‌و‌اگر ندارد. قطعي برق يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصاد ايران، يعني بخش عمراني را زمين‌گير کرده است. بخشي بزرگ که نان‌‌خور بسيار دارد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar