حال و هوای بورس در فاز جدید

دنياي اقتصاد/ وقتي نمادهاي بازار سرمايه نسبت به کف قبلي خود، با افزايش بيش از ۲۰درصدي همراه شوند، از اصطلاح بازار گاوي استفاده ميشود. حالا بازار بعد از چند روز تعطيلي، ديروز در اولين شروع به کار خود وارد فاز گاوي يا صعودي شد. اما در اين شرايط سوالهايي براي سهامداران مطرح ميشود. اينکه آيا اين فاز گاوي هم مثل فاز گاوي که پارسال در آبان و آذرماه شاهدش بوديم، پايدار نميماند يا قرار است روند صعودي خود را ادامه بدهد؟ اگر شرايط امروز بازار با پارسال تفاوت دارد، چه عواملي در اين تفاوت دخيل هستند؟ نقاط شباهت بازار امروز با بازار پارسال چيست؟ استراتژي معاملهگران و البته سياستگذاران در اين فاز از بازار چه بايد باشد؟ آيا وقتش نرسيده که محدوديتهاي دامنه نوسان و حجم مبنا به مرور برداشته شود؟ اين سوالها را با کارشناسان حوزه بورس در ميان گذاشتيم. آنها در يک موضوع با يکديگر کم و بيش همنظر بودند و آن هم اين که در آينده بازار خوبي پيش رو خواهيم داشت اما سهامداران بايد صبور باشند. براي مثال حامد مددي از کارشناسان حوزه بورس به «دنياياقتصاد» توضيح داد «با توجه به اينکه پيشفرضهاي اقتصادي مثل نرخ ارز در ثبات هستند، فعلا انتظار شرايط عجيب و غريبي از بازار نداريم اما رشد با ثبات و ملايمي را پيش رو داريم.»
فرصت خوبي براي حذف تدريجي دامنه نوسان است
بهمن فلاح، کارشناس بازار سهام: با توجه به اينکه حجم و ارزش معاملات به طور قابلتوجهي رشد کرده و بازار از جو هيجاني و چارچوب ذهنياي که برايش شکل گرفته بود، خارج شده و به يک روند عقلايي و چارچوب ذهني عينيگرا رسيده و همچنين معاملات با اتکا به گزارشهاي شرکتها و پيشبيني سودها، در حال انجام است، بهترين موقعيت است که دامنه نوسان شرکتها بزرگتر شود. و البته در کنار اين موضوع عرضه اوليهها قوت و شدت بيشتري بگيرد. طبق مصوبه سازمان و دستورالعملي که آقاي دهنوي براي بازار تعيين کرده بودند، قرار بود از بيستم تيرماه گزارشها با پنج فرضيه اجرا شود که اگر با اين پنج فرضيه که در قالب دو متغير تاثيرگذار براي هر شرکتي ميتواند باشد، بايد طبق اين مصوبه انجام ميشده، اما اجرا نشده است. ماقبل اين مصوبه قرار بوده هر ماه نيم تا يک درصد به دامنه نوسان اضافه شود که اين موضوع به صورت تدريجي از شوک به بازار جلوگيري کند. بايد تا آخر مردادماه نيم تا يک درصد دامنه نوسان بزرگتر شود و اين فرصت خوبي است که حالا که بازار در فاز عقلايي است اين دامنه نوسان هم به صورت تدريجي که قولش را داده بودند انجام شود و دامنهها باز شوند و طبيعتا اگر اين اتفاق رخ ندهد، اين فاز با اصلاح گاوي و استقبالي که از بازار ميشود، ممکن است که مجددا به بيراهه برود و در نهايت بازار نتواند استفاده خوبي از شرايط به وجود آمده بکند.
سرمايهگذاران با صبوري، سهمهاي خوب را انتخاب کنند
حميد فاروغي، کارشناس بازار سهام: درباره استراتژي سهامداران توصيه ميکنم با توجه به اين که بعد از صعود قابلتوجهي که در سال گذشته داشتيم و به طبع آن اصلاح تند و تيزي که شاهدش بوديم و کما اينکه برخي سهام تا 70 درصد افت قيمت را ثبت کردند و بعد از اين تجربه در مقطع اخير سهمها روند رو به رشدي را طي کردند که حاکي است بازار به ثبات رسيده و رشد مقطع اخير هم معقولانه بوده است. برخي روزها هم شاهد بوديم که سهمها و صنايع منفي بودند و حجم معلاملات افزايش پيدا کرد و از همه مهمتر شاهد اين بوديم که سهمها به شکلي که در گذشته در صف فروش قفل شده بودند نيستند و متعادل و در حال معامله هستند. سرمايهگذاران ديگر نگراني از اين جهت که بازار ممکن است ريزش داشته باشد، نداشته باشند و ميتوانند با خيال راحتتري سرمايهگذاري کنند. اما اينکه براي آينده استراتژي چه باشد، بايد شرايط اقتصادي شرکتها و صنايع را بررسي کرد که اين شرايط هم حاکي از اين است که براي کسب سود و بازدهي بايد صبر کرد. اگر اين بازدهي را ميخواهند کسب کنند، بايد روي سهمهايي که سرمايهگذاري کردهاند صبوري داشته باشند.
نکته ديگري هم که وجود دارد اين است که فارغ از اينکه بايد صبر کنند در انتخاب سهمها هم بايد استراتژي داشته باشند. فضايي که در بازار حاکم شده است با فضاي پارسال متفاوت است. اين نکته را از اين جهت مطرح ميکنم که نگاه اينطوري شده است که چه شرکتها و صنايعي بازدهي دارند و چه سهمهايي رشد قيمتي خوبي را تجربه کردهاند. در بعضي از پتروشيميها و معدنيها و فولاديها ما شاهد رشد و بازدهي 40 تا 50درصدي بودهايم.
استراتژي خوب براي سرمايهگذاري اين است سهمهايي که بازدهي خوبي دارند را انتخاب و البته صبر کنند. همچنين سراغ شرکتهايي و سهمهايي که درکي از آنها ندارند و فکر ميکنند بازدهي ندارند، نروند. در خصوص سياستگذار هم تنها نکته مهم اين مساله ميتواند باشد که اگر به دنبال اصلاح و طرح قوانين هستند با طمانينه بيشتر و کار کارشناسي اقداماتي انجام بدهند. به طور مثال ما شاهد تغيير دامنه نوسان به طور مکرر بودهايم يا تغيير ابلاغيهها و اين مسائل به بازار لطمه زده است. براي همين هم بهتر است از اينجا به بعد نهاد ناظر حفظ ثبات را در نظر بگيرد. در بحث قوانين و مقررات و تغييرات هم با کار کارشناسي و طمانينه کارها انجام شود. البته ذکر اين نکته هم ضرور است که تصميمات کارشناسي، مقرراتگذاري و اصلاح ساختار بازار سرمايه نبايد منوط شود به وضعيت بازار. يعني اگر زماني بازار وضعيت رو به بالايي دارد قوانين را تغيير بدهيم يا برعکس. بلکه نگاه بايد بلندمدتتر و تصميمات کارشناسيتر باشد.
سياستگذار قوانين را دستکاري نکند
شايان کرمي، کارشناس بازار سهام: با توجه به رشد تدريجي نرخ ارز و قويتر شدن دوباره چشمانداز تورمي و همچنين لاينحل ماندن مذاکرات سياسي، به نظر ميرسد که دوباره يک موج تورمي پيش رو داريم و انتظار معاملهگران روي قيمت انواع کالاها افزايشي شده است. در نتيجه بازار سهام هم پيرو نرخ ارز است و وقتي رشد نرخ ارز بالاست، همه ترجيح ميدهند ريالشان را تبديل کنند و بازار سهام هم از اين قضيه مستثني نيست. ما در قيمتهاي سطوح پايينتر هم همين موضوع را مطرح کرديم و در حال حاضر هم همينطور است. بازار سرمايه با توجه به افتي که در گذشته داشته، در حال پس گرفتن يکسري از سطوح است. گزارشها هم که خوب است و بازار هم چشمانداز صعودي را از خود نشان ميدهد. البته که مثل سال 99 نيست اما در مجموع بازار رو به بالاست و فعلا استراتژي نگهداري و حتي خريد را به معاملهگران ميتوان توصيه کرد. يکي از مواردي که در استراتژي مربوط به سياستگذار وجود دارد، دست بردن در قوانين است که اين موضوع در سال گذشته به بازار آسيب زد. دست بردن در قوانين و مقررات بياعتمادي ايجاد ميکند و سياستگذار هم تا جايي که ميتواند نبايد قوانين را دستکاري کند مگر اينکه اين قوانين در راستاي بهبود عملکرد بازار باشد و نه بهبود روند بازار. اگر در راستاي بهبود عملکرد بازار باشد و بتواند بار اطمينان و اعتماد بيشتري ايجاد کند، ميتوانند قوانين را در اين راستا تغيير بدهند و ايرادها را برطرف کنند. در نتيجه به نظرم چيزي که خيلي مهم است همين شرايط حفظ شود تا نااطميناني و بياعتمادي ايجاد شده، قوانيني که مشکل داشت و آن مواردي که مورد اشکال فعالان بازار سرمايه بود برطرف شود که نتيجهاش بهبود عملکرد بازار ميشود و در نتيجه پولهاي بيشتري را بازار سرمايه ميتواند جذب کند.
از حالا به فکر زيرساختها باشيم
الناز افشار، کارشناس بازار سهام: هرچه جلوتر برويم فعالان بازار سرمايه و سهامداران متوجه خواهند شد که برجام عملا به معناي واقعي هيچگاه اتفاق نخواهد افتاد و با توجه به نقدينگي اقتصاد کشور اين حقيقت که امسال يک تورم بالا پيش رو خواهيم داشت، پررنگتر خواهد شد. همچنين شاهد اين مساله خواهيم بود که ريال ارزش خودش را از دست ميدهد تا آنجا که با نگاهي به بازار ارز، گارد صعودي دلار کاملا آشکار است. از سوي ديگر توليدکنندهها با قيمت فعلي ارز تمايلي به فروش محصول خود ندارند و اين افزايش اخير قيمت سيمان و فلزات بيانگر اين موضوع است. با گذشت زمان، مردم متوجه اين حقيقت خواهند شد و شاهد هجوم نقدينگي به سمت بازار سرمايه خواهيم بود. نکته ديگري که بايد مدنظر داشته باشيم اين است که در ابتدا بايد زيرساختها را آماده عرضه اوليه شرکتها کنيم تا بتوانيم به بازار عمق بدهيم تا تجربه تلخ گذشته تکرار نشود. توصيهام به سهامداران اين است که به سهام به ديد يک دارايي مالي نگاه کنند، که قطع به يقين بيشترين بهره را در بلندمدت از آن خواهند برد. همچنين شرکتها بايد با اعمال افزايش سرمايه از آورده با سلب حق تقدم از نقدينگي موجود در جهت جهش توليد استفاده کنند و با توجه به ريزش 43 درصدي شاخص از سقف قبلي و آمار بيرون آمده از بانک مرکزي که بيانگر تورم 45 درصدي بوده است، دولتمردان به اين باور رسيدهاند که کمترين تاثير تورمي از سمت بازار سرمايه به سبد خانوار بوده است. در نهايت، بازار را يک بازار صعودي ميبينم و همچنين هجوم نقدينگي به سمت بازار کاملا مشهود است. بازار، بازاري صعودي خواهد بود که البته با افت و خيزها و اصلاحات خودش به جلو ميرود.