۷۸ درصد از بنگاههای بورس زیر چتر کیست؟

بورس نیوز/ دهقان دهنوی، رییس سابق سازمان بورس گفت: مدیریت ۷۸ درصد از بنگاههای تولیدی در بازار سرمایه متعلق به دولت، بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) است.
تامین مالی ۲۶۴ همت در سال ۹۸ از بورس
این حجم از تامین مالی در مقایسه با سال ۹۸ که رقم کل تامین مالی از طریق بازارسرمایه ۲۶۴ هزار میلیارد تومان بوده رقم بسیار قابل توجه است؛ این تامین مالی نسبت به سنوات قبل هم با اهمیت است و حتی اگر این حجم تامین مالی با تورم و نقدینگی تعدیل شود باز هم میزان قابل ملاحظهای است.
در ۶ ماه ۱۴۰۰ هم خوشبختانه با وجود شرایط نامساعد بازارسرمایه تقریباً نصف میزان سال ۹۹ تامین مالی انجام شد؛ تعداد دارندگان واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری هم در این سالها رشد قابل ملاحظهای داشته و در حال حاضر تعداد دارندگان واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری ۹ میلیون نفر است.
این موضوع حاکی از آن است که محور سوم ظرفیتهای جدیدی برای تجهیز منابع و تامین مالی در اقتصاد ما ایجاد کرده که می توان به آن توجه بیشتری کرد.
حجم تامین مالی انجام شده از طریق بازارسرمایه حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد تامین مالی است که توسط بانکها انجام شده است؛ البته که اقتصاد ایران هنوز یک اقتصاد بانکمحور است، ولی اگر در اقتصادی بازارسرمایه حدود ۴۰ درصد بانکها تامین مالی انجام دهد دیگر نمیتوان آن اقتصاد را بانکمحور نامید.
کانال تامین مالی از طریق بازار سرمایه کانال بکری است که میتواند فراتر از رشد نقدینگی، ظرفیت تامین مالی ایجاد کند؛ حال آنکه تامین مالی از طریق سیستم بانکی به حداکثر ظرفیت خود رسیده و ظرفیت تامین مالی بانکها در نهایت متناسب با رشد نقدینگی افزایش خواهد یافت.
مسیرهای توسعه بازار سرمایه
سیاستگذاری اقتصادی مهمترین محوری است که وظیفه دولت و مجلس و مجموعه حاکمیت است. در رابطه با سیاستهایی که برای اقتصاد کشور و تأثیر آنها بر بازارسرمایه اتخاذ میشود و همچنین کارهایی که در داخل این بازار یا نهادهای مالی بنگاهها فعالان بازار و غیره میتوان انجام داد چند نکته وجود دارد.
اولین نکته حضور دولت در بازارسرمایه است. در ادبیات کلاسیک منظور از دولت «دولت بنگاهدار» نیست؛ در اینجا اما؛ منظور از دولت، دولتی است که هم نقش سیاستگذار را ایفا می کند و هم مالک است. دولت به صورت غیرمستقیم از طریق صندوقهای بازنشستگی تحت نظارت وزارت تعاون، صندوقهای بازنشستگی وزارت نفت و وزارت رفاه و ... مدیریت بخش عمده بازارسرمایه را عهدهدار است.
مدیریت ۷۸ درصد از بنگاههای تولیدی در بازار سرمایه متعلق به دولت، بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) است.
با دولتی که خودش مدیریت بورس را به عهده دارد چه باید کرد؟
اولین راهکار خصوصیسازی است؛ یکی دیگر از راهکارها این است که ارتباط دستگاههای تخصصی با بنگاهها قطع شود و علاوه بر آن، باید شفافیت در بنگاههای تحت بنگاههای وابسته به دولت به حداکثر برسد چراکه در اینجا یکی از اصول مهم نقض شده است.
در نظر داشته باشید که وظیفه مدیریت هر بنگاه حداکثر سازی ثروت سهامداران است، حال آنکه در شرکتهای دولتی شاید این مهم مدنظر قرار نگیرد. باید ارتباط شرکتها با نهادهای دولتی و وزارتخانهها قطع شود و از طریق شفافیت، مدیران را ملزم کنیم که به اصول حاکمیت شرکتی و حفظ منافع سهامداران پایبند باشند.
از منظر اقتصادی میزان سودی که یک بنگاه اقتصادی محقق کرده مهم است نه کمک به تنظیم بازار؛ اولین قدم این است که حضور دولت در مالکیت شرکتها باید از طریق خصوصیسازی حل شود یا در قالب افزایش شفافیت استقلال مدیران و قطع ارتباط بین دستگاه دولتی با شرکتها نظام مبتنی بر سودآوری و حداکثر سازی ثروت سهامدار ایجاد کرد.
حقوقی که از لحاظ شرعی هم مشکلزاست
سیاستگذار صنعتی حق ندارد به حقوق سهامداران بنگاههای تولیدی خصوصی تجاوز کند، گاهی سیاستگذاریهای ما از لحاظ شرعی هم مشکل دارد، نباید حقوق سهامدار خرد ضایع شود. دولت باید تصدیگری را رها کرده و به تسهیلگری بپردازد.
همچنین در حوزه قانونگذاری در مجلس با مشکلاتی مواجه هستیم و نگاه مجلس به بازارسرمایه نگاه توسعهای نیست که اگر مجلس به دنبال توسعه این بازار بود، بیشتر به دنبال تثبیت رفتارهای دولتها حرکت میکرد و نه تثبیت قیمتها!