مقایسه سن بازنشستگی در ایران و سایر کشورها

دنیای اقتصاد/ میانگین سن بازنشستگی در ایران نسبت به کشورهای توسعهیافته پایینتر است. یکی از مهمترین عوامل اصلی پایین بودن سن بازنشستگی در ایران، بازنشستگی زودتر از موعد است که در سالهای اخیر بیش از نیمی از بازنشستگیها، از این جنس بوده است.
بررسیها نشان میدهد بیشترین سن رسمی بازنشستگی در بین کشورها 67سالگی است که برای کشورهای نروژ و ایسلند ثبت شده است. همچنین سن رایج بازنشستگی در اتحادیه اروپا برای مردان 3/ 64 سال و برای زنان ۶5/ 63 سال است. البته این سن در برخی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مثل آلمان به 7/ 65 سال رسیده است. در واقع، به استثنای ترکیه که سن بازنشستگی برای مردان 52 و برای زنان 49 سال تعیین شده است حداقل سن رایج بازنشستگی در سراسر اروپا ۶۲ سال برای مردان و ۶۰ سال برای زنان است. همچنین در آمریکا سن بازنشستگی افراد 66سال تعیین شده است. البته برخی از فعالان حوزه کار معتقدند شرایط سنی بازنشستگی داخل کشور، باید با اقتصادهای همتراز سنجیده شود.
در ایران مطابق قانون، سن رسمی بازنشستگی 60 سال است که از میانگین کشورهای پیشرفته پایینتر است. اما نکته مهمتر مربوط به بازنشستگی پیش از موعد است. در ایران فرد میتواند بدون در نظر گرفتن حداقل سن و تنها بر پایه کسب حداقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی در مشاغل سخت و زیانآور بازنشسته شود. همچنین مردان ۶۰ساله و زنان 55 ساله نیز میتوانند با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند.
بازنشستگی پیش از موعد بخش زیادی از بازنشستگی سالانه را در ایران شامل میشود. مطابق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس طی سالهای گذشته متوسط سن بازنشستگی نزدیک به پنج سال کاهش یافته است و بازنشستگیهای پیش از موعد که به واسطه قوانین مختلف تکلیف شدهاند، اصلیترین دلیل این اتفاق در صندوقها هستند. از جمله بازنشستگیهای پیش از موعد مشاغل سخت و زیانآور که مهمترین دسته از بازنشستگیهای پیش از موعد در سازمان تامین اجتماعی را تشکیل میدهند و طبق آمار سازمان تامین اجتماعی، در سال 1400 حدود 51درصد از بازنشستگیهای این سازمان، پیش از موعد بوده است. به گفته گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، هرچند اصل موضوع سخت و زیانآور و مشمول شدن برخی از گروههای شغلی، موضوعی منطقی و پذیرفته شده است، اما در رویه و قانون فعلی فرآیند مشخص و متقنی جهت شناسایی افراد مشمول وجود ندارد.