فرق دنده سبک و سنگین دوچرخه

بازار/ دوچرخه‌سواری یکی از فعالیت‌های سرگرم‌کننده و مفرح است که برای تمامی افراد، از جوانان تا بزرگسالان، جذابیت خاصی دارد. تابستان که شروع می‌شود، فصل داغ خرید دوچرخه نیز فرا می‌رسد و افراد دوست دارند از این هوای خوب برای دوچرخه سواری نهایت لذت را ببرند. اگر می‌خواهید دوچرخه سواری را با لذت بیشتر و حرفه‌ای‌تر انجام دهید، باید با برخی از ترفندهای آن برای راندن دوچرخه آشنا شوید.
در بخش دنده‌های دوچرخه، دو واژه به نام سبک و سنگین وجود دارند که در تجربه سواری شما تأثیر زیادی دارند. فهم این دو عامل و تفاوت‌های میان آن‌ها به شما کمک می‌کند تا دنده‌های دوچرخه را به بهترین شکل برای نیازهای خود انتخاب کنید. در ادامه به بررسی این مفاهیم و چگونگی انتخاب مناسب‌ترین دنده برای سواری‌های مختلف خواهیم پرداخت.
منظور از دنده دوچرخه چیست؟
در ظاهر، فهم اصول و عملکرد دنده‌های دوچرخه به نسبت ساده است. اهرم را به یکی از سمت‌ها فشار می‌دهید تا رکاب زدن آسان‌تر شود و از طرف دیگر، سرعت خود را افزایش می‌دهید. با این حال، انتخاب درست چرخ دنده‌ها برای نصب روی دوچرخه ممکن است پیچیده‌تر از آنچه که به نظر می‌آید، باشد. پس توجه کنید که پس از خرید دوچرخه، باید برخی از موارد را به خوبی یاد بگیرید تا بتوانید دوچرخه سواری حرفه‌ای را تجربه کنید.

به دنده‌های جلو، دنده عقب، زنجیر، دسته دنده و گیربکس روی سیستم دنده می‌گویند و نسبت‌های دنده‌هایی که می‌خواهید برای یک دوچرخه‌سواری معمولی استفاده کنید، با دنده‌هایی که برای سواری در هنگام مسابقه یا سفرهای شهری می‌خواهید، یکسان نیست. اغلب در دوچرخه‌های خاص و خوب، دنده‌های حرفه‌ای وجود دارد و در دوچرخه‌های معمولی، قسمتی برای تغییر دنده از شماره‌ای به شماره دیگر وجود ندارد.
فرق دنده سبک و سنگین دوچرخه در چیست؟
در حالت کلی اختلاف بین دنده سبک و دنده سنگین دوچرخه در این است که هنگامی که از دنده کوچک استفاده می‌کنید، نیاز به کم‌ترین چرخش پدال دارید و هنگامی که به دنده‌های بیشتری می‌رود، با هر بار رکاب زدن مسافت بیشتری را می‌توانید طی کنید. هنگامی که در تلاش برای بالا رفتن از سربالایی‌ها و سرازیری‌ها هستید، به دلیل مقاومت جاذبه، فشار چند برابری روی پاها وارد می‌شود. در این هنگام انتخاب دنده مناسب می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد شما داشته باشد. در این مواقع بهتر است از دنده‌های سبک استفاده کنید.
به طور کلی هرچه شیب تپه بیشتر باشد، بهتر است از دنده‌های کم‌تر (مانند دنده 1) استفاده کنید تا بتوانید به راحتی از تپه بالا بروید؛ اما در مواردی که شیب تپه کم‌تر است، بهتر است از دنده‌های بزرگ‌تر (مانند دنده 4) استفاده کنید تا با تلاش کم‌تری بتوانید رکاب بزنید و مسافت بیشتری را طی کنید.
در صورتی که در سرازیری تپه نزدیک به چرخنده هستید، باید دنده‌ها را به صورت معکوس تغییر دهید. در این مواقع، از دنده‌های سنگین (با دنده‌های جلویی بزرگ) استفاده کرده و در دنده‌های عقب از دنده‌های کوچک (با دنده 5 تا 9) استفاده کنید.

و در نهایت، در سواری در سطح صاف بهتر است از دنده میانی در جلو و دنده‌های 1 تا 9 در دنده‌های عقب استفاده کنید. انتخاب دنده 1 در دنده‌های عقب، کم‌ترین فشار را روی ساق‌های پای شما ایجاد می‌کند و سرعت حرکت شما را کاهش می‌دهد. با افزایش دنده‌ها، فشار و سرعت شما نیز افزایش می‌یابد.
آیا در هنگام خرید دوچرخه توجه به دنده‌ها مهم است؟
اگر قصد داشته باشید در مسیرهای کوهستانی دوچرخه‌سواری کنید، انتخاب یک دنده با تنظیمات یک مرحله‌ای یا حتی سه مرحله‌ای در مسیرهای چالش برانگیز را در نظر بگیرید. اگر شما علاقه‌مند به طی کردن مسافت‌های طولانی هستید، ممکن است بخواهید به جای انتخاب دنده با نسبت‌های بزرگ‌تر، یک دنده استاندارد را انتخاب کنید.
چرا که این نسبت‌ها مناسب برای حفظ سرعت در مسیرهای صاف هستند و تغییرات بین دنده‌ها نیز بسیار کوچک‌تر است. نکته مهم این است که نوع مسیری که قصد دارید با دوچرخه طی کنید را با دقت در نظر بگیرید و محدوده دنده را بر اساس آن انتخاب کنید.
چند نکته برای جابجایی صحیح دنده
اینکه شما در چه موقعیتی اقدام به تعویض دنده کنید؛ دنده سبک یا دنده سنگین را انتخاب کنید، در نوع و چگونگی دوچرخه سواری شما تاثیر بسیاری دارد. همچنین در هنگام خرید دوچرخه نیز باید از قبل به فکر باشید که می‌خواهید از دوچرخه چه استفاده‌هایی داشته باشید. در ادامه به بررسی چند نکته مهم برای تعویض و جابجایی دنده خواهیم پرداخت.

نکته اول: همیشه مراقب جاده‌ی پیش‌رو باشید و قبل از نیاز به تغییر دادن دنده‌ها، آن را بسنجید. با این کار، شما قدرت خروجی نرم‌تری خواهید داشت و وقتی فشار کم‌تری روی پیشرانه دارید، تغییر دنده‌ها آسان‌تر خواهد بود. همچنین وقتی به چراغ قرمز یا علامت توقف نزدیک می‌شوید، می‌توانید دنده‌ها را به سرعت پایین آورید تا بتوانید به آرامی و با کم‌ترین تلاش دوباره حرکت کنید.
نکته دوم: زنجیره متقاطع وقتی رخ می‌دهد که شما از دنده‌های کم/کم یا بزرگ/بزرگ استفاده می‌کنید. این ممکن است به پیشرانه فشار زیادی وارد کند و باعث سایش زودتر قطعات می‌شود. البته در برخی مواقع، مانند صعودهای کوتاه و شیب‌دار، استفاده از زنجیره‌های متقاطع ممکن است مورد نیاز باشد.
نکته سوم: اما به طور کلی باید از استفاده از آن‌ها خودداری کرد. قانون ساده‌ای که باید رعایت کنید این است که وقتی روی حلقه بزرگ هستید، فقط از دو سوم کوچک‌تر کاست استفاده کنید. وقتی روی حلقه داخلی (یا وسط) هستید، فقط از دو سوم داخلی استفاده کنید. هنگامی که در دنده بزرگ هستید، خود را به بزرگ‌ترین دو یا سه چرخ دنده محدود کنید.
نکته چهارم: هیچ وقت به حالت ثابت دنده را عوض نکنید. هنگامی که تصمیم به تعویض دنده می‌گیرید، باید دقت داشته باشید که به دنده فشار نیاورید. بهتر است بعد از درآوردن دنده و پس از درگیر کردن دنده جدید، به آرامی و با دقت فشار دهید. همچنین توجه داشته باشید که حرکت عرضی زنجیر را تا حد امکان به حداقل برسانید.
نکته پنجم: زنجیر نباید خیلی بلند یا خیلی کوتاه باشد. در ضمن، اجتناب از فشار بیش از حد در لحظه پدال زدن بسیار مهم است؛ زیرا این اقدام می‌تواند منجر به پاره شدن یا ترک خوردن زنجیر شود. به همین دلیل، در هنگام تعویض دنده دوچرخه، به دقت و با مراعات نکات فوق عمل کنید تا از عمر و کارایی دوچرخه خود حداکثر استفاده را ببرید.
مناسب‌ترین زمان برای تعویض دنده چه زمانی است؟
در زمان تعویض دنده، مهم است که موقعیت و وضعیت دوچرخه خود را در نظر داشته باشید. تصور کنید که روی دوچرخه خود در حال سواری بر یک بلندی هستید. هنگامی که احساس می‌کنید قدرت رکاب زدن شما کاهش می‌یابد و پاهایتان دیگر توانایی مقابله با آن بلندی را ندارند، بهتر است دنده را به حالت دنده‌های کم‌تر تغییر دهید و با سرعت کم‌تری به صورت ثابت رکاب بزنید. دنده نهایی برای این موقعیت معمولا دنده یک (۱) است.
اما وقتی در فرازی از تپه‌ای سنگین هستید که باید از آن پایین برید، دنده‌های نرم و سبک کار نمی‌کنند. در اینجا باید دنده را به حالت سنگین‌تر (با دنده‌های بالاتر) تغییر داده و دوچرخه را بالا ببرید.
جمع‌بندی
دوچرخه‌سواری فرصتی است که به شما اجازه می‌دهد تا به آزادی و سرعت دست پیدا کنید، در طبیعت آرامش بیابید و از دیدن مناظر زیبا لذت ببرید. این فعالیت همچنین به شما امکان می‌دهد که ورزشی سالم و فیزیکی انجام دهید و به سلامتی خود اهمیت بیشتری بدهید. با خرید دوچرخه، شما به خود و عزیزانتان یک هدیه ارزشمند می‌دهید که به شما لحظاتی شاد و خاطره‌انگیز را در زندگی هدیه می‌کند؛ بنابراین با انتخاب دوچرخه خوب، شادی و سلامتی را به زندگی خود بیاورید.