شانس پایین ایران در کسب دبیرکلی اوپک

به گزارش قانون نامه، اعضاي سازمان کشورهاي صادرکننده نفت(اوپک) براي تصميم‌گيري درباره دو موضوع بسيار مهم و تاثيرگذار در آينده بازار نفت جهان اواخر خردادماه گذشته گردهم آمده بودند، در موضوع اول اعضا تصميم‌ گرفتند حداقل در کوتاه‌مدت با تثبيت وضعيت موجود توليد، بازارها را با شوک جديدي مواجه نکنند تا در آينده بار ديگر تصميم‌هاي جديد بگيرند. اما بدون شک مهم‌ترين دستور کار نشست خردادماه، انتخاب دبيرکل جديد اوپک براي سه سال آينده بود که در اين راه رقابت آشکاري بين ايران، عربستان، عراق و اکوادور وجود داشت. در نهايت انتخاب دبيرکل جديد اين سازمان بي‌نتيجه ماند تا فعالان بازار نفت براي شناسايي دبيرکل جديد اوپک حداقل تا شش ماه بعد يعني آذر ماه به انتظار بنشينند. رافائل راميرز، وزير انرژي ونزوئلا، پس از نشست خردادماه در اين زمينه گفته بود: ما 4 نامزد از بهترين‌ها را داريم و پيشنهاد کرده‌ايم که در قالب ساز و کاري به توافق برسيم. در نشست آتي در اين مورد تصميم‌گيري خواهيم کرد. هم اکنون جمهوري اسلامي ايران، غلامحسين نوذري، وزير نفت پيشين را به عنوان کانديداي سمت دبيرکلي اوپک به دبيرخانه اين سازمان معرفي کرده است. محمدعلي خطيبي طباطبايي، نماينده ايران در اوپک، درباره انتخاب دبيرکل جديد اوپک و انتخاب نوذري به عنوان نامزد ايران براي به دست آوردن اين سمت گفته است که اقدامات لازم براي حمايت از نوذري را انجام داده‌ايم و تمام کارهاي مورد نياز صورت گرفته است. چهار کشور براي انتخاب دبيرکل اوپک کانديدا معرفي کرده‌اند و اين يک رقابت است. همچنين نماينده ايران در اوپک در مورد شانس نوذري براي انتخاب شدن تاکيد کرد که نوذري به اندازه بقيه کانديداها شانس دارد. انتخاب دبيرکل بر اساس اجماع وزرا صورت مي‌گيرد و اعضا نهايتا نظرات خود را به وزرا منتقل مي‌کنند، ولي حق انتخاب ندارند؛ انتخاب بر اساس اجماع است. همچنين عربستان سعودي مجيد منيف، نماينده هئيت عامل اين کشور در اوپک و عراق سمير الغضبان، مشاور ارشد نخست وزير در امور انرژي و اکوادور ويلسون پاستور، وزير نفت کنوني اين کشور را به عنوان نمايندگان خود براي سمت دبير کلي اوپک معرفي کرده اند. هر يک از اين کانديداها براي انتخاب به عنوان دبيرکل جديد اوپک به اجماع کامل اعضا نياز دارند و همين موضوع تا حدودي تصميم گيري در اين باره را دشوار کرده است. سيد عماد حسيني از کارشناسان حوزه نفت و انرژي و سخنگوي کميسيون انرژي در مجلس هشتم در گفت و گو با نامه با بيان اين که انتخاب دبير کل اوپک و اين موضوع که دبير کل از کدام کشور انتخاب شود از اهميت بالايي برخوردار است، گفت: جمهوري اسلامي ايران متاسفانه در سال هاي گذشته نتوانسته است اين سمت را به دست آورد. وي افزود: البته ايران در سال 2011 به عنوان رئيس سازمان کشورهاي صادر کننده نفت (اوپک) انتخاب شده بود اما بايد عنوان کرد که سمت رياست در اوپک سمت تاثيرگذاري نيست و تنها براي اداره جلسات کارايي دارد و تمام تصميم گيري ها در دبيرخانه اوپک انجام مي شود. حسيني با تاکيد بر اين که جمهوري اسلامي ايران براي گرفتن سمت دبيرکلي اوپک به ديپلماسي قدرتمندي در حوزه انرژي نياز دارد، گفت: به نظر من احتمال ضعيفي وجود دارد که بتوانيم در برابر کشورهاي ديگر اين سمت را در اختيار بگيريم. اين کارشناس مسائل انرژي گفت: ايران براي اين که بتواند دبير کل اوپک باشد بايد از سال ها قبل براي اين موضوع برنامه ريزي مي کرد و با لابي هاي قدرتمند امروز به هدف خود مي رسيد اما در شرايط کنوني و با توجه به مسائل بين المللي بسيار سخت است که دبير کلي را به کشور ما واگذار کنند. وي تاکيد کرد: البته اين موضوع که ايران نامزد خود براي کسب دبيرکلي اوپک را معرفي کرده است بسيار مناسب است و مسئولان بايد با برنامه ريزي دقيق و تقويت ديپلماسي انرژي در سال هاي آينده به اين هدف خود برسند. حسيني با بيان اين که نبايد در زمينه دبير کلي اوپک ميان مردم انتظار ايجاد کنيم، تصريح کرد: حقيقتا در گذشته زمينه سازي براي دبيرکلي ايران در اوپک صورت نگرفته است. دبيرکلي در اوپک گازي هم به ايران نرسيد وي يادآور شد: زماني که ايران رياست اوپک را بر عهده داشت بهترين فرصت براي بستر سازي در اين زمينه بود اما آن زمان متاسفانه وزارت نفت دچار تغييرات مديريتي زيادي شد و ما نتوانستيم از اين فرصت به نحو احسن استفاده کنيم. اين کارشناس مسائل انرژي با تاکيد بر اين که هم اکنون دغدغه وزارت نفت انتخاب دبير کل نيست و مسئوليت هايي بر عهده آن گذاشته شده که با شرايط آرماني فاصله پيدا کرده اند، افزود: فرصت مناسبي را براي در اختيار گرفتن دبير کلي اوپک از دست داديم و هم اکنون لابي هاي کشورهاي عربي بسيار قدرتمند است و مسئولان انرژي اين کشورها شرايط متفاوتي را ايجاد مي کنند و شانس ايران براي دبير کلي در اوپک اندک است. حسيني با يادآوري اين که اوپک گازي با پيشنهاد ايران تاسيس شد، گفت: ما در اوپک گازي هم که کشورهاي محدودي بودند نتوانستيم دبير کلي را در ميان سه کشور به دست آوريم و اين نشانگر ضعف ديپلماسي انرژي ايران است. چرا دبيرکلي اوپک مهم است؟ ديگر براي همه دنيا روشن است که اوپک سازماني است که سياسي‌ترين و استراتژيک‌ترين کالاي جهان را عملا مديريت مي‌کند، بنابراين تصدي پست دبيرکلي اوپک براي 12عضو آن به يک ماموريت مهم تبديل شده است. اگرچه دبيرکل اوپک در تصميم‌گيري‌هاي اصلي اوپک حق راي ندارد، اما اين دبيرکل است که زمينه تصميم‌‌گيري را فراهم مي‌‌کند، بنابراين کشوري که سمت دبيرکلي را در اختيار داشته باشد، توان مضاعفي در ديپلماسي نفتي و تاثيرگذاري بر تصميمات اوپک دارد. اما آنچه نقش دبيرکلي را براي ايران و ديگر کشورهاي عضو اوپک با اهميت کرده است، کسب وجهه و برخورداري از اين امتياز ويژه در سطح جهاني است. از سال 1983 ميلادي؛ يعني بعد از اينکه هر کدام از کشورهاي عضو اوپک توانستند براي يک بار سمت دبيرکلي اوپک را تصاحب کنند، انتخاب دبيرکل بر اساس اجماع وزرا صورت گرفته است. از آن سال تاکنون دو قدرت اول اوپک، يعني ايران و عربستان تلاش کرده‌اند که براي بار دوم اين سمت را به دست بگيرند، اما به دليل به اجماع نرسيدن ساير وزرا اين امر صورت نگرفته است. بررسي جدول دبيران کل اوپک از سال 1983ميلادي تاکنون نشان مي‌دهد که کشورهاي ليبي، اندونزي، ونزوئلا و نيجريه هر کدام سه بار و کشورهاي امارات‌ عربي متحده و کويت هر کدام يک بار بر کرسي دبيرکلي اوپک تکيه زده‌اند. ايران در سال‌هاي گذشته همواره خواهان اجراي سيستم حروف الفبايي بوده است.