روماتیسم ستون فقرات چیست؟

بازار/ روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان، Ankylosing spondylitis) بیماری است که اغلب با کمردرد اشتباه گرفته می‌شود. برای درک تفاوت این بیماری با کمردرد، همین قدر کافی است که بدانید روماتیسم ستون فقرات می‌تواند منجر به معلولیت شود اما کمردردهای معمولی تا این اندازه نمی‌توانند خطرناک باشند. اگر صبح‌ها از خواب برمی‌خیزید و احساس درد و سفتی در مفصل‌های خود دارید و یا احساس می‌کنید بعد از حرکت و ورزش کردن درد مفصل‌ها کاهش می‌یابد، حتما به پزشک روماتولوژی مراجعه کنید. زیرا این بدن شماست که تا آخر عمر بدون هیچ منتی کنار شما خواهد ماند‌، با شما حرکت می‌کند، با شما می‌دود، می‌نشیند و زندگی می‌کند. روماتیسم ستون فقرات می‌داند که علم بشر تاکنون نتوانسته است راهی برای درمان قطعی آن پیدا کند و به همین دلیل با همه قدرتش به سلامتی شما حمله می‌کند. به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا بیشتر با این بیماری آشنا شوید.
بیماری روماتیسم ستون فقرات چیست؟
روماتیسم ستون فقرات (AS) نوعی آرتریت التهابی است که به‌طور خاص روی مفصل و رباط‌های ستون فقرات تاثیر می‌گذارد. البته این بیماری می‌تواند مفصل‌های محیطی مانند زانو، مچ پا و باسن را نیز درگیر کند. این بیماری باعث می‌شود تا عملکرد مهره‌های ستون فقرات مختل شود، به همین دلیل در حرکت دادن و خم و راست شدن با مشکل مواجه می‌شوید. این مشکل زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که روماتیسم منجر به جوش خوردن مهره‌ها به یکدیگر می‌شود. در این شرایط ستون فقرات خشک و غیرقابل انعطافی خواهید داشت. دردهای ناشی از این بیماری می‌توانند حالت رفت و برگشتی داشته باشند و با توجه به میزان آسیب خفیف یا شدید هستند. البته بسیاری از بیماران از دردهای شدید و مداوم نیز رنج می‌برند. این موضوع به‌طور کامل به شدت بیماری و میزان تخریب مهره‌های ستون فقرات بستگی دارد.
علائم روماتیسم ستون فقرات چیست؟
اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) با طیف وسیعی از علائم خود را نشان می‌دهد و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از رایج‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمردرد و سفتی مهره‌ها در این ناحیه: درد مداوم و مبهم و سفتی در ناحیه کمر و باسن اغلب از علائم اولیه روماتیسم ستون فقرات هستند. این درد معمولا هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب شبانه حس می‌شود. به‌طور کلی اگر به این بیماری مبتلا باشید پس از دوره‌های عدم تحرک در ناحیه ستون فقرات درد خواهید داشت. با ورزش کردن می‌توانید شدت این درد را کاهش دهید و آن را کنترل کنید. زمانی که بیماری پیشرفت می‌کند، مهره‌های انتهایی ستون فقرات (دنبالچه) را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند، به همین دلیل بیماران با دردهای لگنی نیز مواجه می‌شوند.
• درد و سفتی مهره‌ها در گردن: با گذشت زمان، اسپوندیلیت آنکیلوزان گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث درد و سفتی مهره‌ها در این ناحیه نیز می‌شود.
• درد پاشنه و قوس پا: این بیماری می‌تواند باعث التهاب و چسبندگی تاندون‌ها و رباط‌ها شود. این عارضه نیز به تدریج زمینه را برای بروز درد پاشنه پا، تاندون‌های آشیل و قوس کف پا را فراهم می‌کند.

علائم روماتیسم ستون فقرات محدود به مفصل‌ها و مهره‌ها در این ناحیه نمی‌شود و می‌تواند سیستم‌های دیگر بدن مانند سیستم قلبی و عروقی، گوارش و بینایی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل ممکن است بیماران با علائم دیگری مانند احساس خستگی، التهاب چشم (یووئیت)، کاهش اشتها و دردهای شکمی مواجه شوند. همچنین باید بدانید علائم این بیماری با بسیاری از بیماری‌های همپوشانی دارد. 
روماتیسم ستون فقرات در زنان بیشتر شایع است یا مردان؟
اسپوندیلیت آنکیلوزان در مردان بیشتر دیده می‌شود. پزشکان معتقدند فاکتورهایی مانند ژنتیک و هورمون‌ها، به‌ویژه تستوسترون، باعث این تفاوت شده است. 
این بیماری در زنان زمانی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند که آن‌ها باردار هستند. در این شرایط پزشک متخصص زنان برای مدیریت بارداری و زایمان برنامه درمانی خاصی را تجویز می‌کند. در این حالت دکتر زنان با سایر پزشکان متخصص مانند روماتولوژیست‌ها و ارتوپدیست‌ها همکاری نزدیکی دارد.
درمان قطعی روماتیسم ستون فقرات چیست؟
این بیماری درمان قطعی ندارد. دکتر روماتولوژی سعی می‌کند با تکنیک‌های مختلف پزشکی از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و علائم آن را کاهش دهد. این راه‌کارها اغلب شامل موارد زیر می‌شوند:

• دارو درمانی: این داروها از نوع داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی هستند که باعث کاهش درد می‌شوند. ایبوپروفن از جمله آن‌ها است. آمپول روماتیسم ستون فقرات نیز از دیگر گزینه‌هایی است که پزشکان متخصص برای بیماران تجویز می‌کنند. از شناخته‌شده‌ترین این آمپول‌ها می‌توان به آمپول سینورا (Cinnora) با نام تجاری آدالیمومَب (Adalimumab) اشاره کرد.
• درمان‌های فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست از تکنیک‌هایی مانند تمرین‌درمانی، آب درمانی، منوال‌تراپی (درمان‌های دستی، Manual Therapy)، ماساژ، سرما و گرما درمانی و الکتروتراپی برای کاهش درد و حفظ عملکرد مهره‌های ستون فقرات استفاده می‌‌کند.
• جراحی: این تکنیک به بیمارانی توصیه می‌شود که روماتیسم ستون فقرات باعث آسیب مفصل‌های محیطی مانند زانو شده باشد. در واقع هدف از جراحی پیشگیری از آسیب بیشتر مفصل‌های دیگر است که تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته‌اند. 

آیا درمان خانگی روماتیسم ستون فقرات امکان دارد؟
تکنیک‌های درمان خانگی روماتیسم ستون فقرات به شما کمک می‌کنند تا بهتر و موثرتر از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنید؛ اما منجر به درمان قطعی نمی‌شوند. به‌طور کلی وقتی صحبت از درمان خانگی می‌‌شود یعنی باید سبک زندگی خود را تغییر دهید تا از باقی‌مانده سلامت خود محافظت کنید. این راه‌کارها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• داشتن برنامه ورزشی منظم با توجه به وضعیت عمومی سلامت
• ترک سیگار و هرگونه مواد دخانی دیگر
• توجه به فعالیت‌های روزمره و درست انجام دادن آن‌ها: برای مثال از کیف‌های دوشی سنگین استفاده نکنید یا میز و صندلی محیط کار خود را درست تنظیم کنید.
• مصرف مکمل‌های دارویی که می‌توانند به سلامت استخوان‌ها و مفصل‌ها کمک کنند.
• انجام دادن تمرینات فیزیوتراپی
• تغذیه سالم
• مدیریت استرس

رژیم غذایی برای روماتیسم ستون فقرات شامل چه چیزهایی باید باشد؟
شاید رژیم غذایی باعث درمان قطعی روماتیسم ستون فقرات نشود، اما مطمئن باشید به شما کمک می‌کند تا بهتر این بیماری را مدیریت کنید. این غذاها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• غذاهایی که خاصیت ضد‌التهابی دارند مانند ماهی سالمون، گردو و روغن زیتون
• اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی و برخی منابع گیاهی یافت می‌شوند.
• میوه و سبزیجات که سرشار از آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی هستند.
• غلات کامل مانند جود دوسر و برنج قهوه‌ای که فیبر کافی در اختیار شما قرار می‌دهند.
• مواد غذایی مانند مرغ و حبوبات که پروتئین بدون چربی را فراهم می‌کنند.
• لبنیات که غنی از کلسیم هستند.

 برای داشتن برنامه غذایی سالم می‌توانید با پزشکان متخصص تغذیه درمانکده مشورت کنید. درمانکده پلتفرمی است که در حوزه ارائه خدمات آنلاین سلامت فعالیت دارد. با استفاده از خدمات این مجموعه می‌توانید از پزشکان متخصص در سراسر استان تهران نوبت مشاوره آنلاین دریافت کنید و یا برای ویزیت نوبت اینترنتی بگیرید.
عاقبت بیماران روماتیسم ستون فقرات چیست؟
این بیماری حالت پیشرونده دارد و در‌عین‌حال می‌تواند سیستم‌های دیگر بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد. روماتیسم ستون فقرات می‌تواند استقلال بیماران را از آن‌ها بگیرد تا جاییکه برای انجام فعالیت‌های روزمره به کمک دیگران نیاز پیدا می‌کنند. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند قبل از رسیدن به این مرحله بیماران به سبک زندگی خود توجه کنند و مصرف دارو و مکمل‌های توصیه‌شده را جدی بگیرند.