وقتی که شاگرد استاد صبا جای او را در رادیو گرفت!

خالدی از نخستین افرادی است که در رادیو مشغول به کار شد و در دوران کاری خود با هنرمندان سرشناسی همچون غلامحسین بنان، جواد بدیع‌زاده، حسین قوامی، جلیل شهناز، فرهنگ شریف و ... همکاری کرد.

حال در سالروز تولد ۱۱۴ سالگی این استاد موسیقی که در سال ۱۳۶۹ در ۷۱ سالگی درگذشت، بخشی از مصاحبه رادیویی او را درباره ماجرای شروع فعالیتش در رادیو به صورت مکتوب به نگارش در آورده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید.

«رادیو دو ماه بود که تاسیس شده بود و یک ارکستر بیشتر نداشت که در آن افرادی همچون مرحوم حبیب سماعی، مرحوم عبدالحسین شهنازی، آقای مرتضی نی داوود، آقایان جواد معروفی و موسی معروفی، مرحوم صبا، مرحوم تهرانی، غلامعلی روانبخش و ... کار می‌کردند. چون تمام سازهای این ارکستر مضرابی بود از طرف مدیر وقت رادیو به استاد صبا می‌گویند: «از آنجایی که شما یک نفر بیشتر نیستید که ویولن می‌نوازید از فرد دیگری هم بخواهید در کنار شما در ارکستر ویولن بنوازد تا ویولن ارکستر مقداری قوی‌تر شود». 

من در آن زمان سرباز بودم که مرحوم صبا تلفنی فرمودند: «مهدی فورا بیا کارت دارم». به منزل ایشان رفتم و گفتند که قرار است فردی را برای ویولن زدن به رادیو معرفی کنند، پس تو به رادیو بیا. گفتم که من الان سربازم چگونه می‌شود به رادیو بیایم؟ گفت: «کار رادیو عصرها است تو از آنجا به رادیو بیا». 

بنده به رادیو رفتم و قرار بود من را برای همنوازی در رادیو امتحان کنند. به خاطر دارم سرگرد غلامحسین مین‌باشیان رئیس هنرستان موسیقی و بخش موسیقی رادیو بود. سروان ابراهیم آژنگ معاون ایشان و یکی از موسیقیدان‌های بسیار قدیمی ایران بود. آقای موسی معروفی هم رئیس دفتر ایشان بود. آقای آژنگ ۱۰ نفر از اساتید موسیقی را جمع کرد تا از من برای همنوازی ویولن در ارکستر امتحان بگیرند. تمامی این افراد نشسته بودند که من مقابل آنها ایستادم و احترام نظامی کردم. آقای مین‌باشیان گفتند: «چه کار داری اینجا؟» گفتم: «آقای صبا مقرر کرده‌اند امروز خدمت شما بیایم».

گفتند: «برای چی؟» گفتم: «برای امتحان». 

خدا رحمتش کند، مرحوم تهرانی ویولن مرا به رادیو آورده بود. گفتم: «چی بزنم؟» مین‌باشیان فرمود که «همایون بزن». بنده هم همایون زدم. به خاطر دارم هر کدام از این اساتید محترمی که آن روز در جلسه بودند از من سوالی کردند. هر کدام از من خواستند که دقایقی ساز بزنم که ببیند واقعا اطلاعات دارم یا مرحوم صبا صرفا همینجوری خواسته من در رادیو با او همکاری کنم. به هر صورت من از تمام امتحانات این آقایون سربلند بیرون آمدم و قرار شد در ارکستر به عنوان نوازنده ویولن دوم کار کنم. 

به خاطر دارم روز قبل از امتحان من، مرحوم ابراهیم خان منصوری را هم برای نوازندگی ویولن در ارکستر آورده بودند که من و ایشان در یک روز کار خود را در ارکستر شروع کردیم‌. این ماجرا مربوط به تیرماه سال ۱۳۱۹ است. 

مدتی گذشت و استاد صبا با سروان آژنگ اختلافی پیدا کرد و از ارکستر رفت. من و و ابراهیم خان منصوری تنها نوازندگان ویولن ارکستر بودیم. شب همان روزی که استاد صبا رفت، سروان آژنگ به من گفت که باید کار را اداره کنم اگرچه که من همیشه از با آواز کار کردن و سلو زدن فرار می‌کردم که مبادا به استاد صبا بی‌احترامی کنم. سروان آژنگ گفت که «اگر امشب سلو نزنی اخراجت می‌کنم» که «گفتم حالا که دستور می‌دهید چشم.»

آن شب دو قطعه‌ در بیات ترک را همراه دو خواننده درجه یک؛ یعنی بانو دلکش و آقای بدیع‌زاده اجرا کردیم و بعد از آن من با بسیاری از اساتید موسیقی ایران همکاری کردم.»

در قسمت بالا می‌توانید مقدمه ماهور از مهدی خالدی (برگزیده برنامه گل‌های رنگارنگ شماره ۴۳۱) را گوش کنید.