استقبال از کنسرت متفاوت موزیسین- خوانندۀ اکوادوری/ مورد عجیب خوان روخاس
فرهیختگان/ صحنه تاریک است و به محض روشن شدن، موجی از شادی و هیجان سالن را پر میکند. اینبار برخلاف همیشه، زمانی که خوانندگان ایرانی به صحنه میآیند، مردی با پوششی متفاوت از اقلیمهای دیگر پا به روی سن میگذارد. لئو روخاس، هنرمند برجسته موسیقی بومی آمریکای جنوبی، با لباسهایی الهامگرفته از فرهنگ سرخپوستان وارد صحنه شد. لباسهای رنگارنگ و طرحهای سنتی که با منگولهها و رشتههای آویزان تزئین شده بودند، هویت سرخپوستی او را به نمایش میگذاشتند. موهای بلند و باز او در هنگام اجرا با هر حرکت، همراه با حرکات بدنش، تکان میخورد و حس جالب توام با آزادی و رهایی را به مخاطب منتقل میکرد. او که یک لحظه هم آرام و قرار نداشت، با هر قدمی که برمیداشت، تصاویری جالب میساخت. با هر نگاه، جزئیات جدیدی از او نمایان میشد؛ از دستبندهای رنگی و گردنبندهای دستساز گرفته تا سازهایی که با دقت و علاقه در دستانش مینواخت. استایل خاص و پر از معنا که لئو روخاس انتخاب کرده، نشانهای از اصالت و هویت فرهنگی او است. این، اما اولین باری نیست که لئو روخاس در ایران و روی صحنه سالنهای کنسرت ایرانی حضور پیدا میکند. پس از استقبال بینظیر ۳۰ هزار نفری در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، این هنرمند جهانی دوباره به ایران آمده است. حضور او و استقبال شگفتانگیزی که از کنسرتهایش در ایران شده، توجه بسیاری از رسانهها را به خود جلب کرد.
لئو روخاس کیست؟
نقل است که خوان لئوناردو سانتیلیا روخاس که بهطور مختصر با اسم لئو روخاس شناخته میشود، در 16سالگی کشورش، اکوادور را به تنهایی ترک کرد. در واقع او آمریکای جنوبی را به قصد رفتن به اسپانیا ترک کرد. بعد از مدتی که در اسپانیا ساکن بود، با ویزای گردشگری به آلمان سفر کرد. روخاس مدتی در خیابانهای آلمان مشغول به نواختن بود و به عنوان نوازنده خیابانی شناخته میشد. تا اینکه به صورت اتفاقی، از پخش یک برنامه تلویزیونی استعدادیابی در برلین خبردار شد. او برای شرکت در پنجمین فصل این سری رقابتها ثبتنام کرد. روخاس پس از شرکت در مسابقه و عبور از مرحلههای نیمهنهایی و نهایی توانست در فینال با اجرای آهنگ «چوپان تنها» در مسابقه برنده شود. اقامت گرفتن و همچنین معروف شدندش باعث شد تا در آلمان بماند و بعد از آشنا شدن با دختر لهستانی تشکیل خانواده بدهد. او دیگر یک نوازنده خیابانی نبود و شهرتی که کسب کرده بود، او را به یکی از نوازندگان معروف آلمان تبدیل کرد.
به لئو روخاس لقب «پسر خورشید» داده شده؛ چراکه موسیقی و استایل او الهامگرفته از تمدن اینکا (نام یک تمدن باستانی در آمریکای جنوبی) است که خورشید را بهعنوان یک نماد مقدس پرستش میکردند. در فرهنگ اینکا، خورشید بهعنوان منبع زندگی، نور و انرژی شناخته میشد و پادشاهان اینکا خود را «فرزندان خورشید» مینامیدند. نوع موسیقی که روخاس دارد و همچنین استایل و ارتباطش با طبیعت، باعث شد تا به عنوان «پسر خورشید» شناخته شود.
لئو روخاس در طول سالها با انتشار آلبومهای متعدد و برگزاری کنسرتهای جهانی، موفقیتهای چشمگیری کسب کرده است. به عنوان مثال، در سال 2012 آلبوم Spirit of the Hawk را منتشر کرد و در سالنهای مختلف اروپا آن را به نمایش گذاشت. سال بعد، در 2013 آلبوم Flying Heart را روانه بازار کرد و در کنسرتهای متعدد، این اثر را برای طرفدارانش اجرا کرد. در سال 2014، آلبوم Das Beste را منتشر کرد که به عنوان یک مجموعه از بهترین آثارش در سراسر دنیا شناخته شد.
در سال 2015، لئو روخاس آلبوم Albatross را به دنیای موسیقی معرفی کرد و با اجرای آن در سالنهای معتبر، محبوبیت بیشتری کسب کرد. آخرین آلبوم او، Colours of Nature، در سال 2017 منتشر شد که به یک موفقیت بزرگ تبدیل شد و در کنسرتهای مختلف در اروپا و دیگر نقاط جهان اجرا گردید. این آلبومها و اجراها باعث شد که لئو روخاس به یکی از محبوبترین نوازندگان موسیقی بومی سرخپوستی در جهان تبدیل شود.
از آهنگهای معروف روخاس میتوان «چوپان تنها» و «قلب گرگ» را نام برد. با نواختن این دو آهنگ که به شهرت جهانی رسیده، سالن به هیجان میآید. «چوپان تنها» که با استفاده از فلوت پن نواخته شده، حس تنهایی، نوستالژی و حتی امید را به مخاطب منتقل میکند. با پخش این موسیقی در سالن کنسرت، احساس آرامش همراه با غم شیرین به مخاطب دست میدهد. با شنیدن موسیقی «قلب گرگ» مخاطب احساس میکند در دشتی پهناور رها شده و هر نتی که شنیده میشود انگار صدایی از درون طبیعت است.
کنسرت روخاس در ایران
خبر برگزاری کنسرت لئو روخاس در ایران آنقدر مورد توجه و استقبال قرار گرفت که از یک روز به سه روز، 13، 14 و 15 بهمنماه تبدیل شد. محل برگزاری کنسرت، سالن وزارت کشور با ظرفیت 3 هزار نفر بود. تمام بلیتهای این سه روز به فروش رفت و در نهایت منجر به این شد که 18 هزار بلیت برای این کنسرت فروخته شود. قیمت بلیتهای این کنسرت، مانند سایر کنسرتها بود و از ۳۵۰ تا یک میلیون و ۴۹۰ هزار تومان فروخته میشد. اگر میانگین قیمت بلیت را 920 هزار تومان در نظر بگیریم و ضرب در 18 هزار بلیتی که فروخته شده کنیم، به رقم 16 میلیارد و 560 میلیون تومان میرسیم. رقمی که تنها از 6 سانس یک کنسرت میآید.
در ابتدای کنسرت، روخاس به زبان انگلیسی با مخاطبان حاضر در سالن سخن گفت و در حالی که فقط دو کلمه «سلام ایران» و «متشکرم» را به فارسی میتوانست ادا کند، به حاضران در سالن گفت: «ممنونم که امشب به گرمی از من استقبال کردید و من از دیدن این حجم از انرژی شما، بسیار شگفتزده شدهام. چند پیشنهاد برای شما دارم. برای اینکه بهتر بتوانید با موسیقی و آثار ما ارتباط برقرار کنید، باید بدانید که کنسرت ما مفاهیمی برای روح و جان شما دارد که فقط باید قلب شما در سالن باشد. ما نیازی به گوش و چشم شما نداریم و مفاهیم و پیام ما مستقیماً برای قلبهای شما ارسال میشود. شما آن را دریافت میکنید و حتماً به ما برمیگردانید.»
پسر خورشید ادامه داد: «من در اقصی نقاط جهان اجرای زنده داشتهام و تلاش دارم فرهنگ صلح و دوستی را به همه مردم دنیا بفرستم. اما با مطالعه فرهنگ کهن ایران باستان، تازه متوجه شدم که باید از شما و این فرهنگ غنی و تاریخیتان، یاد بگیرم. خوشحالم که در بین شما هستم و میتوانم از شما مردمان بزرگ، یاد بگیرم.»
در طول اجرای لئو روخاس، تنوع سازهای بادی که توسط او نواخته میشد، تأثیر زیادی بر مخاطبان داشت و احساسات آنها را به بالاترین سطح هیجان رساند. این اجرا نهتنها از منظر موسیقی، بلکه به دلیل وجود المانهایی از فرهنگ و صدای زادگاه او، حالتی خاص و منحصربهفرد پیدا کرده بود. یکی از بخشهای برجسته این کنسرت، پرفورمنسهایی بود که توسط یک گروه ایرانی طراحی و روی صحنه اجرا شد. این برنامهها، هماهنگی و همنوایی میان فرهنگها را به خوبی نمایش میداد. پیامهای اصلی این کنسرت در تهران، تلاش برای ایجاد صلح جهانی و احترام به طبیعت بود، که لئو روخاس در هر لحظه از اجرای خود این مفاهیم را با موسیقی و حرکات صحنهای خود به تماشاگران منتقل میکرد.
نام سیدمحمود شبیری که تهیهکننده این کنسرت است با همین عنوان در تئاتر و کنسرتهای دیگر هم به چشم میخورد. این تهیهکننده در تئاتر «نبرد رستم و سهراب» همراه با حسین پارسایی، کارگردان تئاتر بود. همچنین او به عنوان تهیهکننده کنسرت علی زندوکیلی هم شناخته میشود.
بین 18 هزار بلیتی که برای این کنسرت اختصاص داده شده بود، نام علی دایی، اسطوره فوتبال ایران، جالب توجه بود.
روخاس و شهرت جهانی
لئو روخاس، نوازنده و هنرمند موسیقی بومی سرخپوستی، در کشور خود اکوادور، به اندازهای که در اروپا و دیگر نقاط جهان شناخته شده است، محبوب نیست. این فاصله در شهرت به دلیل این است که او بخش عمدهای از دوران حرفهای خود را در آلمان سپری کرده و موسیقیاش در اروپا، روسیه و آسیا مورد توجه ویژه قرار گرفته است. در حالی که موسیقی سنتی آندها (مردمانی که در رشته کوه بلندی در آمریکای جنوبی ساکن هستند) همچنان در اکوادور از سوی گروههای بومی نواخته میشود، لئو روخاس بیشتر به عنوان یک هنرمند بینالمللی شناخته میشود تا یک چهره داخلی معروف. با این حال، پس از کسب موفقیتهای جهانی، نام او در داخل اکوادور هم به گوش رسیده و در میان علاقهمندان به موسیقی سنتی برخی توجه به آثارش پیدا کردهاند، اگرچه او هنوز به اندازه هنرمندان بومی اکوادور در کشور خود شناختهشده نیست.
در سطح جهانی، لئو روخاس در کشورهای مختلف از جمله آلمان و کشورهای اروپای شرقی طرفداران بسیاری دارد. آغاز فعالیت حرفهای او در آلمان و شهرتی که در مسابقات استعدادیابی به دست آورد، موجب شد که هنوز هم در این کشور طرفداران زیادی داشته باشد. علاوه بر آلمان، در کشورهای اروپای شرقی مانند روسیه، لهستان، اوکراین و بلغارستان، کنسرتهای او با استقبال فراوانی روبهرو شده است. این استقبال به دلیل جنبه نوستالژیک و معنوی موسیقی بومی سرخپوستی است که در این کشورها طرفداران خاص خود را پیدا کرده است. در آسیا نیز کشورهایی مانند چین، کرهجنوبی، ژاپن و اندونزی بهویژه به دلیل ارتباط موسیقی لئو روخاس با سبکهای مدیتیشن و درمانی، علاقهمند به این موسیقی هستند.
در آمریکای جنوبی، اگرچه موسیقی آندها محبوب است، لئو روخاس در مقایسه با گروههای فولکلور بومی کمتر شناختهشده است. با این حال، در کشورهایی مانند مکزیک و پرو استقبال از او بیشتر از اکوادور بوده است. جالب توجه است که در ایران، محبوبیت لئو روخاس از حد انتظارات فراتر رفته است. این استقبال در ایران به دلیل علاقه مردم به موسیقی بیکلام و الهامگرفته از طبیعت است و کنسرتهای او در این کشور با استقبال چشمگیری مواجه شده است.
در نهایت میتوان گفت که لئو روخاس در کشورهای اروپایی، به ویژه آلمان و روسیه، محبوبیت خاصی دارد و در کشورهای آسیایی و برخی کشورهای آمریکای لاتین نیز طرفداران زیادی دارد. ایران بهعنوان یکی از کشورهایی با استقبال ویژه از موسیقی او، به یکی از نقاط خاص در مسیر حرفهای این نوازنده تبدیل شده است.