سازها و آوازهایی که در سال ۱۴۰۳ خاموش شدند

فرامرز اصلانی، خواننده، آهنگساز و ترانه‌سرای مطرح موسیقی پاپ بود که نخستین روز از فروردین ۱۴۰۳ در ۶۹ سالگی در بیمارستانی در مریلند از دنیا رفت.

این هنرمند در ۱۴ اسفند ۱۴۰۲ در صفحه اینستاگرام خود خبر ابتلایش به بیماری سرطان را اعلام کرده بود.

استاد ذوالفقار بیتانه نوازنده مشهور خراسان جنوبی در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ درگذشت. 

او چند روزی بر اثر تصادف در بخش ICU بیمارستان شهید چمران فردوس بستری بود و در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ به دلیل مرگ مغزی در مشهد جان خود را از دست داد.

ذوالفقار بیتانه نوازنده دوتار و سازنده سازهای سنتی و میراث‌دار موسیقی خراسان بود که از سوی کمیته ثبت ملی میراث فرهنگی ناملموس به عنوان حامل میراث فرهنگی در فهرست گنجینه‌های زنده بشری قرار گرفته بود.

درویش چنگیز عبدی‌پور، یکی از بازماندگان و صاحبان الحان قدیمی حوزه موسیقی مقامی و تنبورنوازی پنجشنبه ۱۶ فروردین در منطقه کرند غرب در ۸۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.

مرحوم عبدی‌پور شاگرد باباغلام همت‌آبادی از صاحبان لحن و مرجع تنبور و کلان به شمار می‌آمد.

منوچهر پناهی‌نژاد (هنرمند پیشکسوت موسیقی و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت) پس از ماه‌ها مبارزه با بیماری سرطان بامداد ۲۵ فروردین‌ماه در ۸۲ سالگی درگذشت. 

منوچهر پناهی‌نژاد تیرماه ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمد. وی دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و از سال ۱۳۹۱ به عضویت موسسه هنرمندان پیشکسوت درآمد.

موسیقی در خانواده او موروثی بود و سه نسل پیش از او نیز نوازندگی می‌کردند. اکنون فرزند او محمدرضا پناهی‌نژاد نیز نوازنده درام و سازهای کوبه‌ای در ارکستر سمفونیک است.

پناهی‌نژاد موسیقی را نزد پدرش آموخت و اولین ساز او ویولن بود. سپس به سراغ درام و سازهای کوبه‌ای رفت. در ۹ سالگی نوازنده حرفه‌ای بود و برای نمایش‌های گوناگون موسیقی اجرا می‌کرد.

سال ۱۳۴۶ به وزارت فرهنگ وارد شد و با هنرمندانی چون عباس خوشدل ، عماد رام و ... همکاری داشت.

از فعالیت‌های پناهی‌نژاد می‌توان به اجرا با ارکستر سمفونیک به رهبری نادر مشایخی در وین، برلین، لبنان و یونیسف اشاره کرد.

نصرالله شیرین‌آبادی نوازنده پیشکسوت ویلن شامگاه دوشنبه ۹ اردیبهشت‌ماه، بر اثر ایست قلبی در ۸۰ سالگی درگذشت.

نصرالله شیرین‌آبادی فراهانی سال ۱۳۲۳ در شیرین‌آباد فراهان متولد شد. او از معدود موسیقیدانان نابینای کشورمان محسوب می‌شد که با استعداد ویژه خود، مراحل پیشرفت در زمینه موسیقی را طی کرد.

شیرین‌آبادی یکی از شاگردان حبیب الله بدیعی بود که در ۱۷ سالگی مهارتی در نوازندگی پیدا کرد که حسین تهرانی لقب «صبا کوچولو» را به او اطلاق کرد.

از جمله فعالیت‌های حرفه‌ای او می‌توان به همکاری با هنرمندانی همچون جلیل عندلیبی و شهرام ناظری در گروه مولوی به عنوان نوازنده قیچک آلتو و اجراهای دیگر او با همراهی محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگ‌فر اشاره کرد.

فرمان مرادی (سازنده و نوازنده سازهای ایرانی) در ۷۷ سالگی درگذشت.

او زاده پنجم خرداد ۱۳۲۶ در کرمانشاه، سازنده، نوازنده و مرمت‌کننده سازهای موسیقی ایرانی بود.

او فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۴۹ و در مرکز حفظ و اشاعه‌ی موسیقی سنتی آغاز کرد. بعدها سرپرست و مدرس کارگاه سازسازی این مرکز شد. مرادی در ساخت تنبور نیز از راهنمایی­‌های علمی استاد الهی، نوازنده‌ی تنبور، بهره گرفت. او چندین نوع سه‌­تار، تنبور، کمانچه و تار طبق الگوی اساتید گذشته‌ی این سازها یا به صورت ابتکاری می‌­ساخت. 

فرمان مرادی به خاطر موقعیت شغلی خود در مرکز حفظ و اشاعه از راهنمایی­‌های هنرمندانی چون داریوش صفوت، احمد عبادی، سعید هرمزی، یوسف فروتن، علی‌­اصغر بهاری،­ علی تجویدی، ­فرهنگ شریف،­ جلیل شهناز، محمود کریمی، منصور نریمان، فریدون حافظی، محمود تاجبخش، غلامحسین بیگجه­‌خانی و محمد مقدسی برای ساختن سازهای خود استفاده برد.

مینو افتاده نوازنده و مدرس ویلن و کمانچه ۱۷ خردادماه بعد از تحمل یک دوره طولانی بیماری، دارفانی را وداع گفت.

مینو افتاده متولد اردیبهشت ۱۳۳۷ از ۱۰ سالگی وارد هنرستان موسیقی ملی شد و با انتخاب ساز تخصصی ویلن تحصیلات موسیقی را زیر نظر استاد ژوژ مارتیروسیان تحصیلات موسیقی آغاز کرد و از سال اول دبیرستان به بعد ساز پیانو و ساز تمبک را هم فرا گرفت.

این هنرمند بعد از انقلاب اسلامی نیز در چندین گروه و آثار صوتی فعالیت داشت و کنسرت‌هایی در داخل و خارج از کشور نیز داشت و اخیرا بیشتر به کار تدریس در دانشکده پودمانی موسیقی و بنیاد رودکی و کلاس‌های معتبر آزاد مشغول فعالیت بود.

یاسمین رحمتی نوازنده سنتور، آهنگساز و استاد دانشگاه تهران، بامداد چهارشنبه ۱۴ شهریورماه به ضرب گلوله به قتل رسید.

یاسمین رحمتی که اهل شهر تفرش بود، به جز نوازندگی و تدریس در دانشگاه، آهنگسازی آثاری را هم در کارنامه خود داشت.

۱۴ شهریورماه، رئیس پلیس آگاهی فرماندهی انتظامی استان گیلان از وقوع یک قتل مرموز زن و مرد جوان در یک منزلی ویلایی اجاره ای در منطقه کفترود پیربازار شهر رشت خبر داد و گفت که دستگیری قاتل یا قاتلان در دستور کار پلیس قرار دارد. با حضور کارآگاهان آگاهی در محل مشخص شد که یک زن ۳۶ ساله و یک مرد ۳۷ ساله غیربومی در یک منزل ویلایی اجاره‌ای با سلاح گرم به قتل رسیده‌اند.

امین‌الله رشیدی خواننده پیشکسوت موسیقی ایرانی بر اثر کهولت سن، دار فانی را وداع گفت و پیکر او برای تحقیقات به دانشگاه علوم پزشکی اهدا شد.

امین‌الله رشیدی (زادهٔ ۴ اردیبهشت ۱۳۰۴) خواننده و آهنگساز ایرانی بود. آهنگسازی و خوانندگی رشیدی در رادیو ایران از سال ۱۳۲۷ آغاز شد و در مدت فعالیت مستمرش در حوزه موسیقی بیش از ۱۲۰ آهنگ ساخته‌ است. 

جان جهان، افسانه، گل افشان، جلوه عشق و اشک سپیده از جمله آثار مشهور این هنرمند هستند. 

فرامرز رستمی هنرمند و پیشکسوت موسیقی خراسان‌شمالی روز دوشنبه، ۲۳ مهر دار فانی را وداع گفت.

فرامرز رستمی خواننده، نوازنده دوتار و از بزرگان عرصه هنر خراسان شمالی، دارای مدرک درجه یک هنری در بخش ترانه‌خوانی و دارنده افتخارات هنری بود.

او همچنین در شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران در بخش «ترانه‌خوانی» موفق به دریافت درجه یک هنری شده بود.

سید احمد مراتب از خوانندگان پیشکسوت موسیقی ایرانی که خدمات قابل توجهی را در عرصه موسیقی آیینی نیز انجام داده است، شامگاه ۴ آذر و در ۷۲ سالگی بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت.

سیداحمد مراتب که نامش از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان «گنجینه زنده بشری در زمینه حفظ و آموزش آواز مذهبی بر اساس دستگاه‌های آواز اصیل ایرانی» در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ثبت شده است، اول شهریور سال ۱۳۳۱ در اصفهان دیده به جهان گشود. پدر و پدر بزرگ او هر ۲ از بزرگان موسیقی آئینی و از ارادتمندان به اهل بیت (ع) بودند.

این استاد موسیقی از نخستین شاگردان تاج اصفهانی بود که با جدیت، پشتکار و استعداد سرشار خود، از زبان ایشان مفتخر به لقب «دره التاج» شد.

همچنین وی نخستین ایرانی بود که بر بام کعبه اذان گفت. ابتدا در سال ۱۳۵۲ در حال طواف، زمانی که پرده حجر اسماعیل باز شده بود به پشت بام کعبه رفت و در آنجا مناجات حضرت علی (ع)؛ «لک الحمد یا ذالجود و المجد و العلی» را در دستگاه سه‌گاه اجرا کرد. سال بعد در مکه امام موسی صدر که تحت تاثیر صدای مراتب قرار گرفته بود از او تقاضا کرد بر بام کعبه اذان بگوید و بدین ترتیب به عنوان نخستین ایرانی بر بام کعبه به افتخار خواندن اذان نائل شد.

فریدون شهبازیان (آهنگساز و رهبر ارکستر سرشناس ایرانی) ۲۲ دی‌ماه ۱۴۰۳ بر اثر مشکلات تنفسی درگذشت.

وی در ۱۷ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری درآمد پس از آن همکاری خود را با ارکستر گل‌های رادیو آغاز کرد. در آن هنگام ارکستر گل‌ها به رهبری روح‌الله خالقی و پس از او جواد معروفی فعالیت می‌کرد. در سال ۱۳۴۵رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد.

فریدون شهبازیان از مهر ماه ۱۳۹۵ تا فروردین ماه ۱۳۹۸چوب رهبری ارکستر ملی ایران را در دست داشت. شهبازیان پس از استعفا از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر ملی ایران، به عنوان مشاور موسیقی بنیاد رودکی منصوب شد که در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ از این سمت نیز کناره‌گیری کرد.

شهریار مسرور _ خواننده سبک بلوز _ ۱۵ بهمن‌ماه در بیمارستان شهدای تجریش از دنیا رفت.

این هنرمند موسیقی که بر اثر نارسایی کبدی درگذشته است، از خوانندگان موفق دهه ۹۰ در سبک خود محسوب می‌شد.

از مهم‌ترین آثار شهریار مسرور می‌توان به همکاری با فیلم «هوو» اشاره کرد.

شهریار مسرور در سال ۱۳۸۴ دوره‌ پرتلاشی را در گذراند و اثر مهم او همکاری در موسیقی فیلم «هوو» به کارگردانی علیرضا داوودنژاد محسوب می‌شود.

«عادت» و «مادر» نیز جزو قطعات بیشتر شنیده‌شده این هنرمند محسوب می‌شوند.

علی‌اکبر رحیمی، خواننده و ردیف‌دان خراسانی در مکتب آوازی و هنری استاد ظهیرالدینی تعلیم یافته بود و از ذاکران باهویت اهل بیت (ع) به‌شمار می‌رفت.

این هنرمند نیمه اول اسفند ۱۴۰۳ دار فانی را وداع گفت.