حکایت جهانی‌ شدن ترانه‌ سوئدی در حمایت از فلسطین

ایکنا/ یک گروه موسیقی سوئدی که در دهه ۱۹۷۰ میلادی شکل گرفت، با ساخت ترانه‌‌هایی در حمایت از مردم فلسطین در جهان طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

آپارتمان ساده‌ جورج توتری حتی در دوران بازنشستگی هم پر از شور و حال است، چرا که او در کنار دختر و نوه‌هایش نشسته است. با این حال، دیوارهای به رنگ خاکستری ملایم که مشخصه آپارتمان‌های سوئدی است، هیچ شباهتی به خانه یک موسیقیدان مشهور جهانی ندارد.

این مسیحی فلسطینی‌تبار که در سال ۱۹۴۶ در ناصره (شهری در شمال فلسطین) متولد شد، با موهای بلند و جوگندمی، عینک‌ پهن و چشمان نافذش، به یاد می‌آورد که چگونه شهر زادگاهش در کودکی با ساخت شهرک‌های غیرقانونی و ایست‌ بازرسی‌های اسرائیلی تغییر شکل داد.
 
تا دهه ۱۹۶۰، ناصره در میان تعداد فزاینده‌ای از آوارگان داخلی، به کانون فعالیت‌های فلسطینیان تبدیل شده بود. جامعه‌ پویا و چند مذهبی مسیحیان و مسلمانان فلسطینی در کنار شور و اشتیاق سیاسی‌شان، الهام‌بخش یک آهنگ اعتراضی قدرتمند از جورج توتری شد که اولین بار در اواخر دهه‌ ۱۹۷۰ در اروپای شمالی منتشر شد و دهه‌ها بعد توسط جنبش جهانی اخیر علیه جنگ علیه غزه احیا شد.
 
«زنده باد فلسطین» ترانه‌ای الهام‌بخش چند نسل
 
«زنده باد فلسطین» آهنگ سال ۱۹۷۹ جورج توتری درباره فلسطین، از زمان آغاز جنگ وحشیانه اسرائیل علیه غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جان تازه‌ای گرفته است.  در یک روز ابری و بارانی در اواخر اکتبر در استکهلم، معترضان ضد جنگ در پایتخت سوئد گرد هم آمدند و با خواندن اشعار آهنگی از دهه ۱۹۷۰ از توتری، خواستار پایان بمباران غزه توسط اسرائیل شدند: «زنده باد فلسطین و مرگ بر صهیونیسم. زنده باد، زنده باد، زنده باد فلسطین...»
 
ویدئویی از این اعتراضات به سرعت در فضای مجازی پخش شد که با همان آهنگ «زنده باد فلسطین» ترکیب و در تیک تاک از ماه اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۵ میلیون بازدید داشته است. بخش نظرات پر از هوادارانی از افغانستان، پاکستان و ترکیه بود که علاقه‌ خود را به این آهنگ فلسطینی ابراز می‌کردند.
 
از آن زمان، «زنده باد فلسطین» به سرود اعتراضی محبوب در خیابان‌های سوئد و در ویدیوهای رسانه‌های اجتماعی تبدیل شده است. در ماه آوریل، فعالان حامی فلسطین در متروی استکهلم، سوئد، سرود «زنده باد فلسطین» را خواندند. در ویدئویی از آن اعتراضات، دوربین از روی چندین ون پر از سوئدی‌هایی که چفیه فلسطینی به سر دارند، عبور می‌کند و آهنگ توتری به عنوان سرود مقاومت فلسطینیان در سراسر جهان خوانده می‌شود.
 
اجرای گروه کوفیه در تهران
 
همه چیز در سال ۱۹۷۲ با ظهور گروه موسیقی  کوفیه آغاز شد که متشکل از پنج هنرمند اصلی بود: توتری، میشل کورایتم، نوازنده سازهای کوبه‌ای فلسطینی که خانواده‌اش در سال ۱۹۴۸ از قدس گریختند و سه‌نوازنده سوئدی به نام‌های کارینا اولسون (خواننده)، بنگت کارلسون (نوازنده فلوت) و ماتس لودالو (نوازنده گیتار، ماندولین و عود).
 
نام این گروه به چفیه اشاره دارد، پوششی که به خاطر طرح‌های خاصش، نماد مقاومت فلسطین شناخته می‌شود. گروه موسیقی کوفیه در دهه ۱۹۷۰ در تظاهرات علیه جنگ ویتنام و آپارتاید در آفریقای جنوبی موسیقی اجرا می‌کرد. در آن زمان، گوتنبرگ، شهری که به طور سنتی محل سکونت طبقه کارگر بود، مرکزی برای فعالان حامی جنبش‌های همبستگی بین‌المللی بود که شامل تظاهرات علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی و جنگ ویتنام (که بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ در جریان بود) می‌شد.
 
این گروه به‌ویژه در بین مخاطبان چپ‌گرای موسیقی آلترناتیو که در دهه ۱۹۷۰ سوئد در فضای فکری سوسیالیسم و ​​ضد امپریالیسم زندگی می‌کردند و نفس می‌کشیدند، محبوب بود. اما اجراهای این گروه در خارج از کشور بود که بیشترین توجه را به آنها جلب کرد.
 
یک سال پس از سرنگونی شاه پهلوی، در فوریه ۱۹۸۰، توتری آهنگی نوشت که به مبارزات ایران تقدیم شده بود. انقلابیون ایرانی به پاس قدردانی از حمایت و کمک‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین، خواستار اجرای یک گروه موسیقی فلسطینی در تهران شدند. بدین ترتیب، گروه موسیقی کوفیه به همراه یک گروه موسیقی شیلیایی (مستقر در استکهلم که علیه امپریالیسم ترانه می‌خواند)، در کنسرتی در فضای باز که با نور چراغ ماشین‌ها روشن شده بود، اجرا داشتند.
 
آگاهی‌بخشی درباره مصائب فلسطینیان
 
لویی برهونی، محقق موسیقی‌دان فلسطینی در تبعید و کارگردان یک مستند کوتاه درباره گروه کوفیه می‌گوید: صدای آنها بی‌نظیر بود؛ آنها سنت‌های فولک عرب را با موسیقی آوازی اسکاندیناوی ترکیب کرده بودند. او اضافه می‌کند که گروه کوفیه پیام سازش‌ناپذیری و سرزندگی موسیقایی فرستاد و موسیقی انقلابی را با اجراهایی در ایران و آلمان شرقی به اوج رساند.
 
خود توتری در سال ۱۹۶۷ و در اوایل بیست سالگی‌اش، ناصره را ترک کرده بود و از جنگ شش روزه اسرائیل (جنگ ژوئن ۱۹۶۷) که منجر به تصرف و اشغال کرانه باختری، قدس شرقی، بلندی‌های جولان، شبه جزیره سینای مصر و نوار غزه (که قبلاً تحت کنترل مصر بود) شد، گریخته بود. توتری در سوئد با دنیایی مواجه شد که به نظر می‌رسید کاملاً از مصائب فلسطینی‌ها بی‌خبر است.
 
او به یاد می‌آورد: وقتی در سال ۱۹۶۷ به سوئد آمدم، مردم چیزی در مورد فلسطین نمی‌دانستند. آنها فکر می‌کردند آنجا بیابان است و هیچ فلسطینی‌ای آنجا نیست. این انگیزه‌ای برای او بود تا مأموریتی را آغاز کند تا از طریق موسیقی به مردم محلی آموزش دهد که فلسطینی‌ها وجود دارند. هر چهار آلبومی که در طول یک دهه توسط کوفیه منتشر شد، به زبان سوئدی خوانده و تهیه شده بودند.
 
کوفیه به عنوان اولین گروهی شناخته می‌شود که درباره فلسطین به زبان سوئدی آواز خواند و سنت دنیای موسیقی و هنر عرب‌زبان را که پیش از این تنها با مخاطب فلسطینی‌ها و برای آنها و ساکنان منطقه عرب صحبت می‌کرد شکست.
 
انتشار آهنگ «زنده باد فلسطین» در سال ۱۹۷۹، که در زبان سوئدی با نام «آهنگ تظاهرات» شناخته می‌شود  آخرین آهنگ از دومین آلبوم گروه کوفیه، با عنوان «وطن من» است که تنها در سوئد که در آن زمان از جنایات اسرائیل در خاورمیانه حمایت می‌کرد جنجال برانگیز نشد. توتری می‌گوید که برخی از اعراب آواز خواندن من به زبان سوئدی را هم نمی‌توانستند قبول کنند. اما امروز و ۴۵ سال بعد، «زنده باد فلسطین» نه تنها با انتقادات اولیه مواجه نیست بلکه اهمیت جدیدی نیز پیدا کرده است.
 
یان لیندستروم، دانشجوی دکترا در دانشگاه لوندسوئد می‌گوید: در عصری که بیشتر موسیقی پاپ یکدست و تقریباً غیرسیاسی شده است، «زنده باد فلسطین» یک اثر الهام‌بخش است. او مانند بسیاری از دانشجویان، در تحصن طرفدار فلسطین در دانشگاه سوئد شرکت کرد، پیش از آنکه پلیس در ماه می آن را به زور متفرق کند.
 
لیندستروم می‌گوید: ما این آهنگ را در چادرهایمان، در حالی که آرام نشسته بودیم و در اعتراضات خواندیم. سرود خواندن به زبان مادری بُعد قدرتمندی به آن می‌بخشد که بسیاری از سوئدی‌ها را متحد کرده است.
 
یک ماه پس از آنکه تحصن در ماه ژوئن سرکوب شد، دانشجویان دانشگاه لوند در یک تظاهرات به خیابان‌ها آمدند. در یک روز تابستانی معمولاً آفتابی و خنک در شمال، پرچم‌ها و چفیه‌های فلسطینی همه جا به چشم می‌خورد. سرود «زنده باد فلسطین» با راهپیمایی آهسته و پیوسته اوج می‌گرفت.
 
لیندستروم اضافه می‌کند: حتی غیرسوئدی‌ها هم می‌دانند که این آهنگی است که در اروپا ساخته شده و درباره بی‌عدالتی جهانی است.
 
اتهامات یهودستیزی توسط مقامات سوئدی در سال‌های اخیر، از جمله در نوامبر ۲۰۱۹، زمانی که یک گروه جوانان سیاسی متحد با حزب سوسیال دموکرات سوئد در راهپیمایی روز کارگر در مالمو سرود «زنده باد فلسطین» را خواندند، مطرح شده است.
 
ماریا استنرگارد، وزیر مهاجرت سوئد، ویدئویی از اعتراضی که نوامبر گذشته در شهر جنوبی کریستیانستاد برگزار شد، در ایکس منتشر و این گروه را به یهودستیزی متهم کرد. استفان لوون، نخست‌وزیر وقت سوئد، نیز به پارلمان این کشور گفت که این آهنگ «بیان غیرقابل قبولی» از مخالفت با دولت اسرائیل است. توتری با اشاره به اینکه اعراب خودشان از نژاد سامی هستند این اتهامات را رد می‌کند.
 
در دهه ۱۹۷۰، حلقه‌ای از سوئدی‌های مترقی به شدت از گروه موسیقی «کوفیه» حمایت می‌کردند. بسیاری از یهودیان نیز از حامیان اصلی این گروه بودند. بیش از پنج دهه پس از آغاز مبارزه با آن شعله‌های بی‌عدالتی، چشمان توتری برق می‌زند وقتی که او قدرت موسیقی را به عنوان نوعی مقاومت توصیف می‌کند. شعر و ملودی تکرارشونده «زنده باد فلسطین» ریتم یک شعار ساده در یک تظاهرات پرشور را تداعی می‌کند.
 
توتری می‌گوید: این آهنگی است که در تظاهرات‌ها در همه جای جهان خوانده می‌شود. من از این روش در آهنگ‌ها استفاده کردم، همراه با ایده اثبات وجودمان به عنوان فلسطینی‌.
 
ملودی‌های تکرارشونده علاوه بر اینکه ریتم شعارهای استفاده شده در تظاهرات را در خود جای می‌دهند، از «نت‌های مقامی سنتی آواز فلسطینی الهام گرفته‌اند، همانطور که بریهونی، آهنگساز، در مقدمه فیلمی که در سال ۲۰۲۲ ساخته شد، تأثیر کوفیه بر موسیقی اعتراضی در اروپا را نشان می‌دهد.
 
برهونی می‌گوید: کوفیه با یک گروه کر جدید، شعار‌های سیاسی را به یک فرم هنری تبدیل کرده است. ملودی‌های «زنده باد فلسطین» در خاطرم مانده‌اند. اما کلماتی که به سرزمین اشاره دارند معنای عمیق‌تری دارند. در بخشی از آهنگ آمده است:
و ما زمین را کاشته‌ایم / و گندم را درو کردیم / لیمو چیدیم/ و روغن‌ زیتون گرفتیم / تمام دنیا خاک ما را می‌شناسد.
 
توتری می‌گوید، این به زندگی کشاورزی بسیاری از فلسطینی‌ها اشاره دارد. او توضیح می‌دهد: ما کشاورز هستیم. «خاک زندگی ماست. اکسیژن ماست.»
 
ترانه‌ای برای همه مردم جهان
 
وی افزود: بعضی‌ها می‌پرسند، منظورت از این آهنگ چیست؟ هر کسی باید خودش بفهمد که این آهنگ برایش چه معنایی دارد. این آهنگ فقط آن چیزی نیست که من فکر می‌کنم. این آهنگ همان چیزی است که هر کسی احساس می‌کند. برای بعضی‌ها عشق است، برای بعضی دیگر مبارزه است. او با یادآوری مهربانی که بسیاری از سوئدی‌ها ۵۰ سال پیش به او نشان دادند، می‌گوید: «مردم من، تبعیض ممنوع».
 
او اکنون در اعتراضات رو به رشد در خیابان‌های جهان در حمایت از فلسطین و تغییر نگرش‌ها در سراسر اروپا، امید می‌بیند. ایرلند در ماه می به همراه اسپانیا و نروژ، کشور فلسطین را به رسمیت شناخت. سه کشور اروپایی اکنون در حال فشار آوردن به سایر کشورها برای به رسمیت شناختن مرزهای پیش از ۱۹۶۷ هستند و می‌گویند که چنین به رسمیت شناختنی تنها راه تضمین صلح است.
 
سوئد از سال ۲۰۱۴ کشور فلسطین را به رسمیت شناخته و از سال ۲۰۱۵ سفارت فلسطین در استکهلم دایر بوده است. با این حال، دولت راست‌گرای فعلی سوئد به شدت از اسرائیل حمایت می‌کند.
 
توتری می‌گوید: تا زمانی که نفرت وجود دارد، امیدی نیست. او می‌گوید در طول دهه‌ها شاهد جنبش‌های اعتراضی بسیاری بوده که آمده و رفته‌اند. بیم آن می‌رود که شتاب و انرژی اعتراضات جهانی فعلی رو به افول بگذارد.
 
او هشدار می‌دهد که اقدامات خودجوش دوام زیادی ندارند و از معترضان می‌خواهد که «انرژی خیابان‌ها» را به تلاش‌هایی برای بازسازی نهادهای فلسطینی از طریق جامعه مدنی، دولت و هنر هدایت کنند. او می‌گوید، همین به تنهایی می‌تواند از تجدید حیات فلسطینیان حمایت کند.
 
او می‌گوید: آهنگ‌ها برای متحد کردن هر کسی که می‌خواهد برای آزادی خود مبارزه کند، ساخته شده‌اند. به نظر من «زنده باد فلسطین» برای همه مردم مظلوم است؛ لازم نیست مسلمان یا فلسطینی باشند. برای همه مردم جهان است. و این من را بسیار خوشحال می‌کند.
 
گزارش از محسن حدادی

---

بازار

---

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar