شاهکارهایی که حسین علیزاده، انتظامی و چکناواریان خلق کردند/ سه اثر ماندگار عاشورایی
خراسان/"نی‌نوا"، "سمفونی عاشورا" و آهنگ فیلم سینمایی "روز واقعه" از جمله آثار شنیدنی آهنگسازان ایرانی درباره واقعه عاشورا است.
آثار شنیدنی درجه‌یک با محوریت موسیقی آیینی، کم‌شمار است؛ اما این حوزه چند اثر واقعا شنیدنی دارد که می‌توان برای هرکدام از آن‌ها یک سرفصل مجزا نوشت.
"نی‌نوا"، "سمفونی عاشورا"، آهنگ فیلم سینمایی "روز واقعه" از جمله این آثار شنیدنی است که هر کدام از آن‌ها را یک آهنگ‌ساز برجسته، یعنی حسین علیزاده، لوریس چکناواریان و مجید انتظامی ساخته است. با آگاهی از این‌که پرداختن به موسیقی آیینی با ایده‌های نو، توسط افراد متخصص یک ضرورت است و جای خیلی از استادان دیگر در این فهرست هنوز خالی است، به معرفی سه‌قطعه مذکور و چگونگی ساخت آن‌ها توسط این آهنگسازان برجسته می‌پردازیم.
نی‌نوا حسین علیزاده
یکی از معروف‌ترین آثار موسیقی محرم، "نی‌نوا"، اثر استاد حسین علیزاده است. ایده ساخت این آلبوم که ۳۷ سال پیش برای اولین‌بار منتشر شد، به ذهن حسین علیزاده رسید. علاقه او به دستگاه نوا باعث شد او از این دستگاه، برای ساختن این اثر استفاده و آن را با ارکستر زهی ادغام کند. در "نی‌نوا"، نی نقش یک راوی را دارد و تک‌نوازی آن هم توسط جمشید عندلیبی انجام شده است. ساخت این آلبوم، بنا به گفته علیزاده، حدود دوسال و ایده ساخت آن هم ۴ تا ۵ ماه، زمان برده است. صحبت‌های علیزاده در یک مستند، درباره چگونگی رسیدن نقش اصلی به نی در این اثر، گویای همه چیز است:"سایه مشغول ساخت مثنوی خودش بود. من خواستم به‌گونه‌ای با او همراه شوم. به خودم گفتم اگر بخواهم با او همراه بشوم، چگونه باید باشد؟ گفتم بشنو از نی چون حکایت می‌کند. بعد گفتم نی باید یک نقشی داشته باشد، اما چه نقشی؟ نی بیاد سولو بزند؟ بعد فکر کردم یک کاری کنم که نکرده باشم یا نشده باشد و یک فرم نی و ارکستر باشد که بالاخره نی‌نوا شد."
"شب قبل از عاشورا" لوریس چکناواریان
سمفونی تاثیرگذار عاشورا، توسط لوریس چکناواریان آهنگ‌ساز و رهبر ارکستر ایرانی-ارمنی ساخته شده است. او پیش از ساخت این کار، در گفت‌وگویی، از علاقه‌اش به فرهنگ عاشورایی سخن گفته و اضافه کرده بود:" موسیقی‌هایی که از طریق شیپور و طبل شنیده می‌شوند، همیشه مرا تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. باید بگویم، نمی‌توان ایرانی بود و نسبت به فرهنگ عظیم عاشورایی بی‌تفاوت باشیم. عاشورا چند درس بزرگ دارد و یک تراژدی بزرگ است." این آهنگ‌ساز درباره چگونگی ساخت این اثر گفته است:"یادم می‌آید در زمان بچگی وقتی در دسته‌های عزاداری بودم، سقای آب بودم؛ آب را بین هیئت‌ها پخش می‌کردم. موسیقی عاشورایی از سنت‌های قدیمی ایرانیان است که در ماه محرم با تاثیر از سازهای طبل و سنج، تداعی‌گر واقعه بزرگ و فراموش‌نشدنی عاشوراست. این کار هم برای همین ساخته شد. برای همین حماسه و برای این‌که بتوانیم آن فضا را در قالب نوحه‌ای قدیمی با موسیقی همراه کنیم. در واقع حماسه و نوحه درهم تنیده شده‌اند و با موسیقی تاثیر به‌سزایی بر جای می‌گذارند."
روز واقعه مجید انتظامی
موسیقی متن فیلم سینمایی "روز واقعه"، شاید درخورترین اثر شنیداری در حوزه موسیقی متن آیینی باشد؛ موسیقی که حاصل درآمیختن صدای سنگ و چوب و فغان است و حکایت از یک ماتم و عزای بزرگ دارد. مجید انتظامی صاحب موسیقی‌های ماندگاری چون "بوی پیراهن یوسف" و "از کرخه تا راین"، درباره ساخت موسیقی متن این فیلم و چالش‌های پیش روی آن گفته است:"موسیقی این فیلم قسمت‌های سخت زیادی داشت. چوب و سنگ‌زدن‌ها و موسیقی عزاداری مراسم زار. خاطرم هست برای موسیقی این فیلم، تعداد زیادی چوب و چند گونی سنگ از کوه جمع کرده بودم تا صدای به‌هم‌زدن سنگ‌ها و چوب‌ها را ضبط کنم. بعد از مدتی همه سنگ‌ها خرد و به یک تپه خرده‌سنگ و خاک تبدیل شد. تر و تمیز به استودیو می‌رفتیم و خاکی و کثیف برمی‌گشتیم! این یکی از سخت‌ترین قسمت‌های این موسیقی بود." این اثر که در سال ۷۳ ساخته شد، به صورت یک آلبوم مجزا نیز منتشر و در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر صاحب سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن شد.
خبرهای بیشتر درباره ی
٢ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
