«دوتار» خراسان، میراث در حال فراموشی

ايسنا/ سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسکو) سال ۲۰۱۹ ميلادي، مهارت «ساخت و نواختن دوتار خراسان» را به عنوان يک ميراث جهاني ثبت کرد. ساز دوتار، محور موسيقي خراسان است. همه مقامهاي موسيقي، چه در شرق و جنوب خراسان و چه در شمال آن، با اين ساز نواخته ميشود.
دوتار قدمتي چند هزار ساله دارد. ظاهرا اسنادي هست که تا سه هزار سال، تاريخ اين ساز را نشان ميدهد. اين ساز، ديگر فقط يک ساز فولکلوريک روستايي يا شهري ايراني نيست، بلکه حالا هنرمندان ايراني با دوتار، رديفهاي موسيقي ايراني را زينت بخش کنسرتهاي بزرگترين گروههاي موسيقي اروپايي ميکنند. امروزه حوزههاي نواختن دوتار عبارتاند از شمال خراسان در شهرهاي قوچان، بجنورد، شيروان و ... تا جنوب و شرق خراسان در شهرهاي تربت جام، تايباد، فردوس و... است. که اين ساز در نواحي مختلف، با اندکي تغيير در شکل و نحوه نوازندگي ديده ميشود.
مردم مناطق خراسان قصهها و داستانهاي خود را در قالب آهنگهايي زيبا سينه به سينه به نسلهاي کنوني منتقل کردهاند. در خطه خراسان بزرگ به وازندگان دوتار، آوازخوان، داستانگو، سراينده و سازندهٔ ساز (دوتار) «بخشي» يا «خنياگر» ميگويند. در سال هاي اخير، به دليل عدم حمايت حاکميت از موسيقي و مخصوصا موسيقي سنتي، روز به روز سليقه موسيقيايي مردم تغيير کرده و اين سبک موسيقي، به ويژه اين ميراث کهن به فراموشي خواهد سپرده شد چند فرهنگي بودن استان هاي خراسان به سبب وجود اقوام مختلف، از ويژگيهاي منحصربهفردي است که باعث شده است تا موسيقي نواحي اين منطقه خاص باشد و استادان بنام، آثار فاخر و بينظيري توليد کنند.